හාල් මිල ඉහළ යෑම පිටුපස ප්‍රධාන පෙළේ වී මෝල් හිමියන් කිහිප දෙනකු සිටින බවට පසුගිය දිනෙක ඔබ හෙළිදරවු කළා. මේ දේ සිද්ධ වන්නේ කොහොමද?
අපේ රටේ ජනතාවට වාර්ෂික පරිභෝජනය සඳහා අවශ්‍ය සහල් නිපදවීමට අවශ්‍ය වන්නේ වී මෙට්‍රික් ටොන් ලක්ෂ 36ක ප්‍රමාණයක්. ඒත් මේ රටේ වී ගොවි ජනතාව වසරකට වී මෙ.ටො. ලක්ෂ 45ක් පමණ නිපදවනවා. ඒ මහ කන්නයේ ලක්ෂ 30ක් හා යල කන්නයේ ලක්ෂ 15ක්. මේ නිපදවන වීවලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් මිලට ගන්නේ මේ රටේ ඉන්න ප්‍රධාන පෙළේ මෝල් හිමියන් 3-4 දෙනෙක්. මේ වෙද්දී ගබඩාවල වී මෙ.ටො. ලක්ෂ 15ක් පමණ තිබෙනවා. මින් ලක්ෂ දහතුනක්ම තියෙන්නේ මං කලින් කියපු මෝල් හිමියන් ළඟ. ලබන පෙබරවාරි වෙනකම් මේ ටික අපට ප්‍රමාණවත්. නමුත්. හාල් හිඟයක් මවා පාමින් මේ මෝල් හිමියන් හාල්වල මිල වැඩි කිරීමට කටයුතු කර තිබෙනවා.
මිල සූත්‍රයක් හඳුන්වා දී තිබෙන නිසා ඔවුන්ට හිතුමතේ ඒ විදියට මිල වැඩි කරන්න බැහැ?
ඔව්, නමුත් එහෙම කරනවා. ඒක කරන්නේ හාල් සඟවා හාල් හිඟයක් මවා පාමින්. ඇත්තටම අපට පිටරටින් හාල් ගේන්න කොහෙත්ම අවශ්‍ය නැහැ. මේක ප්‍රොඩාවක්.
කලින් පැවැති මිල සූත්‍රය අනුව මිලදී ගත් වී තමයි වැඩි ප්‍රමාණයක් ගබඩාවල තියෙන්නේ. ඒ මිල සූත්‍රය අනුව වී කිලෝවක් 1.6 වැඩි කරලා ඒකට තවත් රුපියල් 11ක් එකතු කරනවා. ඒ අනුව නාඩු වී කිලෝවක විකුණුම් මිල වුණේ රුපියල් 40 යි. සම්බා වී කිලෝවක මිල තීරණය වුණේ 45 - 40 අතර. ඒ අනුව නාඩු හාල් කිලෝවක සිල්ලර මිල සටහන් වුණේ රුපියල් 73 යි. සම්බා කිලෝවක් රුපියල් 75 යි. පසුගිය මාර්තු මාසයේ හිටපු රජය නව මිල සූත්‍රයක් හඳුන්වා දුන්නා. ඒ අනුව නාඩු රුපියල් 88. 70කට දෙන්න පුළුවන්. සම්බා රු. 83.20කට දෙන්න පුළුවන්. ඒත් ඔවුන් විකුණන්නේ නාඩු කිලෝව රුපියල් 110ට. සම්බා කිලෝව රුපියල් 115ට මේක සම්පූර්ණයෙන්ම නීති විරෝධියි.
ඒත් වත්මන් ආණ්ඩුව සහල් මිල අඩු කිරීමට පියවර ගත්තා නේද?
ඔව්, ඒක වුණේ ආණ්ඩුව මෝල් හිමියන් එක්ක කතා කරලා, නාඩු කිලෝව රුපියල් 98 යි, සම්බා කිලෝව රුපියල් 99කටයි දෙන්න කටයුතු කළා. නමුත් අපි කියන්නේ මේක මීට වඩා අඩු කරන්න පුළුවන්. රජය නියම කරපු පාලන මිලක් තියෙනවා. මේ විදියට අනූ ගණන්වලට හාල් විකුණන්න බැහැ. ඒක නීති විරෝධියි. එහෙම කරන්න නම් එය ගැසට් එකකින් අනුමත වෙන්න ඕන.
අනිත් කාරණාව මේ මෝල් හිමියන් වී පාහින්නේ ඉස්සර වගේ කම්කරු ශ්‍රමය යොදාගෙන නෙමෙයි. යන්ත්‍ර සූත්‍ර ආධාරයෙන්. මේ නිසා අපතේ යාම සීමිතයි. මෙහි ඉවත්වන දහයියා කිලෝව මේ අය රුපියල් 20ට විකුණනවා. පුන්නක්කු කිලෝව 40-30 අතර මුදලකට විකුණනවා. හුණු සහල් කිලෝව රුපියල් 50-60 අතර මිලකට විකුණනවා. ඒ නිසා අපි කියන්නේ මේ වාසියේ කිසියම් ප්‍රමාණයක් හෝ පාරිභෝගිකයාට දෙන්න කියලයි.
සේනා දළඹුවා නිසා හානි පැමිණි ගොවීන්ට තවම වන්දි ගෙවා නැති බවට ඔබ චෝදනා නැඟුවා?
සේනා දළඹුවා නිසා වගා හානි වුණු ගොවීන්ට රුපියල් කෝටි අසුවක මුදලක් වන්දි වශයෙන් ලැබිය යුතුව තිබෙනවා. මින් කෝටි තිස්තුනක්ම ගෙවන්න ඕන අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයට රුපියල් කෝටි 16ක් පමණ ගෙවිය යුතුයි. ලංකාවේ වැඩියෙන්ම බඩ ඉරිඟු වවන්නේ මේ දිස්ත්‍රික්කවල ගොවීන්. ඒ වගේම ගොවීන්ට ගෙවිය යුතු රක්ෂණ වන්දි තවම ලැබී නැහැ.
ගොවීන්ට නොගෙවූ රක්ෂණ වන්දි මොනවාද?
ගොවියෙකුට ණය ලබා දෙද්දී බැංකුවට ඒ ණය අයකර ගන්නා ක්‍රමයක් නැහැනේ. ඒ නිසා බැංකුව ගොවියා රක්ෂණය කරනවා. ගොවියෙක් රුපියල් ලක්ෂයක් ණය ගත්තොත් රුපියල් 8000ක් බැංකුවෙන් කපනවා. බැංකුව ඒ සල්ලි කෘෂිරක්ෂණ මණ්ඩලයට දානවා. ඒ අනුව කෘෂිරක්ෂණ මණ්ඩලය හරහා ගොවියා රක්ෂණය වෙනවා. එතකොට මෙහි වගකීම පැවරෙන්නේ කෘෂි රක්ෂණ මණ්ඩලයට ඒ රක්ෂණ වන්දියත් ගොවීන්ට ලැබී නැහැ. විශේෂයෙන්ම අම්පාරේ බඩ ඉරුඟු ගොවියාට මේ රක්ෂණ වන්දිය ගෙවල නැහැ.
අනිත් කාරණාව තමයි ගොවියන් 40,000ක් ආණ්ඩුව මැදිහත් වෙලා රක්ෂණය කළා. ඒ ගංවතුරෙන්, නියඟයෙන් වැනි ආපදාවකින් වගා හානි වුණාම අක්කරේකට 40,000ක් දෙන්න ඕන. ඒකට අදාළව වෙනම ගොවියා රක්ෂණය කරනවා. ඒ රක්ෂණ මුදල් ගෙවල තියෙන්නෙත් ඉතාම සුළු කොටසකට විතරයි. ඒකත් විනිවිද භාවයෙන් තොරව දුන්නා කියලයි ගොවීන් කියන්නේ.
විනිවිදභාවයෙන් තොරව දුන්නා කියලා ඔවුන් අදහස් කරන්නේ මොකක්ද?
විනිවිද භාවයෙන් තොරව කියන්නේ ඒක එක්කේනාට එක එක විදියට තමයි ගෙවීම් කරලා තියෙන්නේ. එක්කෙනෙකුට රු. 5000ක් දෙනකොට තව එක්කෙනෙක්ට 3000යි දෙන්නේ. තවත් කෙනෙකුට රු. 2,000යි දෙන්නේ. උදාහරණයක් විදියට සියඹලාණ්ඩුවේ එකම කුඹුරු යායේ එක්කෙනෙකුට විසිදාහක් හම්බවෙනවා ඒ කුඹුරු යායේම නියරෙන් එහා පැත්තට හම්බවෙන්නේ රු. 4,000යි. ඒක නියරින් වෙන්වෙලා තියෙන්නේ මේ විදියේ විෂමතා තිබෙනවා.
පසුගිය ආණ්ඩුව මේ වෙනුවෙන් මුකුත්ම කළේ නෑ?
පසුගිය ආණ්ඩුව කළේ ලොකු උත්සව තියලා සීයක් හමාරක් ගෙනැල්ලා මාධ්‍යවලින් ලොකු ප්‍රචාරයක් දීලා එතන හිටපු ගොවීන් ටිකකට වන්දි ලබා දුන්නා. රටට ප්‍රචාරය කළා ගොවීන්ට වන්දි දුන්නා කියලා. ඇත්ත කාරණාව ගොවීන්ගෙන් 25%ට වත් වන්දි ගෙව්වේ නැහැ. වන්දි ලබා දුන්නේ නැහැ. පස්සේ අපි මැදිහත් වෙලා මාධ්‍යත් සම්බන්ධ කරගෙන මේ ගැන රටට කිව්වාම ඒ මුදල්වලින් කොටසක් ගොවීන්ට ලැබුණා. අනිත් කාරණාව තමයි ලොකු ලූනු බීජ සම්බන්ධයෙන් ඇති වුණු ගැටලුව. ලොකු ළූණු වගාවෙන් ගොවීන් ඈත් වෙන කොට ලොකු ළූණු වගාව ප්‍රවර්ධනය කරන්න කියලා හිටපු රජය වැඩපිළිවෙළක් දියත් කළා. ඇත්තට ඒක හොඳයි. නමුත් ඒකෙන් ගොවීන්ට ලොකු ළූණු බීජ කිලෝවක් ලබාදෙන්න නිර්දේශ කළා.
රු. 9,000කට. ඒ අනුව ළූණු වගා කරන ගොවියාට රු. 4,500 ගානේ බීජ කිලෝවක් දෙන්න ආණ්ඩුව තීරණය කළා. රු. 4,500 ක සහනයක් රජය ගාණේ ලබා දෙනවා. එහිදී හිටපු කෘෂිකර්ම රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා මැදිහත්වෙලා බිජ ටික රජයේ දෙපාර්තමේන්තුව විදියට අරගෙන දෙන කොට කාලය ගත වන නිසා ම බීජ හදන ගොවීන්ට කිව්වා ළූණු වගා කරන ගොවියට බීජ දෙන්න කියලා. ඒ අනුව රු. 4,500ක් දීලා බීජ ගොවීන්ගෙන් වගා ගොවීන් බීජ ගත්තා.
දැන් ඉතුරු 4,500 බීජ ගොවීන්ට රජය ගෙවන්න ඕන. නමුත් මේක හෙන අවුලක්. බවට පත්වුණා. මොකද අර රු. 4,500 රජය දුන්නේ බීජ හදන ගොවියට නෙමෙයි වගා කරන ගොවියාට ඒකෙන් ඒ වැඩේ අසාර්ථක වුණා. මේ සඳහා අමාත්‍යවරයා හා මීට අදාළ ආයතන එකතු කරගෙන සාකච්ඡා වට ගණනාවක් පැවැත්වුවා. ඒ එකක්වත් සාර්ථක වූයේ නැහැ. ජනාධිපතිවරණයට දින නියම කරන්න දවස් කිහිපයකට කළින් පී හැරිසන් අමාත්‍යවරයා එක්ක සාකච්ඡා වට කිහිපයක් පැවැත්වූවා. ඒ අනුව සේනා දළඹුවා නිසා වගා හානී වන්දිය හා ආසාදන නිසා ඇති වුණු රක්ෂණ වන්දි මාසයක් ඇතුළත ගෙවලා ඉවර කරන්න. නමුත් ඡන්දය ඉවරවෙනකම් ඒ වන්දි මුදල් ලැබුණේ නැහැ.
මේ සම්බන්ධයෙන් නව ආණ්ඩුවට මොනවද ඔබ යෝජනා කරන්නේ?
වර්ෂාවත් එක්ක ඇතිවී තිබෙන වගා හානි සලකා බලලා නිවැරැදි තක්සේරුවක් කරලා කලින් ආණ්ඩුව කළා වගේ ගොවියා රවට්ටන්නේ නැතිව සාධාරණ විදියට ගොවීන්ට අදාළ වන්දි මුදල් ලබාදෙන්න කියල තමයි අපි රජයෙන් ඉල්ලන්නේ.
