කොරෝනා වයිරසයට බියෙන් ගෙවුණ, දැනටත් ඒ බිය සිත්හි රඳවාගෙන දවස ගෙවන අපට යළිත් වසන්තය උදා වී ඇත. ඒ පොත් වසන්තයයි. සැප්තැම්බරයේ කඩින් කඩ වැටෙන වැස්ස ද මඟ හරිමින් කොරෝනා බිය ද යටපත් කරගනිමින් පොත් වසන්තයට ගෙවුණ දින දෙක තුළදි බොහෝ පිරිසක් පැමිණියහ. ඒ සෞඛ්‍ය බලධාරින් විසින් කියා දුන් ආරක්ෂාකාරි පිළිවෙත් අනුගමනය කරමිනි.
ප්‍රකාශකයෝ ලේඛකයෝ පමණක් නොව පාඨකයෝ වසරකට වරක් එකම ස්ථානයකදි හමුවන පොත් ප්‍රදර්ශනය වසන්තයක් වන්නේම පොත් වලට ආදරය කරන්නන් මෙන්ම කාලෙකින් නොදුටු දුර බැහැර හිඳින මිතුරු මිතුරියන් ද සල්පිල එකට හමුවන්නේ මේ ස්ථානයේදීය. මොනවා හෝ කමින් බොමින් තැන් තැන් වල කල්ලි ගැසෙමින් පොත පත සාහිත්‍ය ගැන කතා කරමින් වෙනදාට කල් ගත කළද මෙවර පොත් සල්පිලේදී ඒ මිතුරු සමාගම් වලට වැට බැද ඇතැයි සිතෙන්නේ සල්පිල් භූමිය දෙස බලන විටය.
මුඛ ආවරණ පැලැඳ, අත් සෝදාගෙන පෝලිමේ පැමිණෙන අය අතර දන්න හඳුනන්නෝ හිටියද හඳුනා ගැනීම අසීරුය. ඒ අසීරුකම නිසාම ඇතැමුත් කෙනෙක් දුටු පමණින් යළි යළිත් බලමින් ඒ ඇඳුරුම්කම් තහවුරු කර ගන්නට උත්සාහ දරති. එවන් විටෙක කෙනකු මුඛ ආවරණය පහත් කර මුහුණ පෙන්නා නැවත වසා ගනු දක්නට ලැබිණි.
මෙවන් වාතාවරණයක් යටතේ අප එහි ගියේ පොත් සල්පිල ආරම්භ කළ දිනයේමය.
පොත් ප්‍රකාශකයන්ගේ සංගමය විසින් ආරම්භ කරන ලද පොත්සල්පිල ආරම්භ කරනු ලැබුවේ සංස්කෘතික කටයුතු පිළිබඳ රාජ්‍ය ඇමති විදුර වික්‍රමනායකගේ ප්‍රධානත්වයෙනි.
ආරම්භයේ සිටම අප එහි ගොස් ඇත්තෙමු. එදාට වඩා අද මෙම ප්‍රදර්ශනය දියුණුය. 1999 දී පොත් ප්‍රදර්ශන අලෙවිි කුටි 34 කින් ආරම්භ වූ පොත් ප්‍රදර්ශනයේ මෙවර අලෙවි කුටි ගණන 420 කි.
ගියවර ලක්ෂ පහකට ආසන්න ජනතාවක් පොත් සල්පිල සඳහා සහභාගි වූ අතර මෙවර ද එවැනිම ප්‍රමාණයක් සහභාගි වේයැයි යන්න එම ප්‍රදර්ශනයේ සංවිධායකයන්ගේ අදහස වේ. ප්‍රදර්ශනයට ඇතුළුවීමේ ටිකට්පත් වලින් ගියවර ලක්ෂ තිහක පමණක අදායමක් තිබුණ ද මෙවර කොරෝනා වයිරස බිය හේතුවෙන් ජනතාවගේ පැමිණිමේ යම් අඩුවක් වියහැකි බව සංවිධායකයන්ගේ අදහස වේ.
පොත් ප්‍රකාශකයන්ගේ සංගමයේ මහ ලේකම් සමන්ත ඉන්දීවර මෙවර පොත් ප්‍රදර්ශනය පිළිබඳ සිළුමිණට අදහස් දැක්වීය.
“කොරෝනා වයිරස තත්ත්වය සම්පුර්ණයෙන්ම අපේ රටෙන් ඉවත්ව නැහැ. පොත් ප්‍රකාශකයින්ගේ සංගමය ප්‍රදර්ශනය පැවැත්වීම ගැන රජය , සෞඛ්‍ය බලධාරින් සමඟ කිහිවරක්ම සාකච්ඡා කළා. අපට මේ සඳහා අනුමැතිය ලැබුණා. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය ඒ බලධාරීන් ලබා දුන්න උපදෙස් අනුව තමයි මෙය පැවැත්වෙන්නේ. හොදින් අත්සේදීම, මුඛ ආවරණ පැළදීම, විෂබීජ නාශක දියර නිතර අත් ගැල්වීම වගේම පුද්ගල දුරස්ථභාවය රැක ගනිමින් මේ ප්‍රදර්ශනය පවත්වන්නේ. අපි ප්‍රදර්ශනයට පැමිණෙන අයගෙනුත් ඉල්ලන්නේ ඒ උපදෙස් පිළිපදින්න කියලා. ඒ වගේම අප සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට, සෞක්‍ය වෛද්‍ය නිධාරිවරුන්ට, මහජන සෞඛ්‍ය පරික්ෂකවරුන්ට කොළඹ නගර සභාවට බෙහෙවින්ම ස්තුතිවන්ත වෙනවා, උපදෙස් ලබාදෙමින් අපට දක්වන සහායට.“
බොහෝ දුර බැහැරින් පැමිණි පොත් වලට ආදරය කරන්නන්, පාඨකයන් ප්‍රදර්ශන භුමියට ඇතුළු වීමට වරුගණන් පෝලිමේ රැඳි සිටිනු දක්නට ලැබිණි.
‘වෙනදා වගේ නෙමෙයි මෙදා පාර පෝලිම් වල දිගු වෙලාවක් බලන් ඉන්න වුණා. අත් සෝදන්න, ඇගේ උෂ්ණත්වය බලන්න, අපි ගැන තොරතුරු ඇතුළත් පෝරමය පුරවන්න මේ හැම එකටම පෝලිම. මම ආවේ කෝච්චියෙන් කෑගල්ලේ ඉදලා. දැන් කෝච්චි බස්වල නම් දුරස්ථභාවයක් නැහැ. කොරෝනා ගැන සමහර අයට නම් ගානක්වත් නැහැ. ඒ වුණත් මම නම් සතුටු වෙන්නේ මේ වගේ කාලයක ප්‍රදර්ශනය පැවැත්වීම ගැනයි.“ පොත් ප්‍රදර්ශනයට පැමිණ සිටි අයකු යමින් එමින් ගමන් පවසන්නට විය.
“වෙනදාට නම් මේ හෝල් එක පිරෙන්න සෙනඟ ඉන්නවා. එත් පසු ගිය වසර වල වගේ එකපාරට හැමෝටම ඇතුළට එන්න බැහැ. ආරංචියක් ආවා එළියේ ගොඩක් අය ඉන්නවා කියලා. ප්‍රදර්ශනය තාමත් පටන් ගෙන දවසයිනේ ඉදිරියේදි මීට වඩා පිරිසක් පැමිණෙයි කියලා අපි විශ්වාස කරනවා.“
විදර්ශන ප්‍රකාශකයන් වෙනුවෙන් තුෂාරි ඉනිමංකඩ පැවැසුවාය.
කල්ලි ගැසෙමින් එක පොකුරට වෙනදා ප්‍රදර්ශන භුමිය තුළ මෙන්ම වෙළෙඳ කුටි අතර ද බොහෝ පිරිස් දැකිය හැකි වුවද, මෙවර එසේ නැත. සෞඛ්‍ය බලධාරින් උපදෙස් දී ඇත්තේ ප්‍රධාන ශාලාවල එක්වර තුන්සියක පිරිසකට ද එළිමහනේ ඇති ඇනෙක් කුටිවල එකසිය පනහක පිරිසකට ද රැස්විය හැකි බවය. එනිසා මෙවර කෙනෙකුට බැලු බැල්මට පෙනෙන්නේ සෙනඟ අඩු බවකි.
පොත් කුටි අතරින් ඇවිද යද්දි අපට හමු වුයේ රුසියාව ප්‍රකාශකයෝය. රුසියන් පොත් වල පරිවර්තන පොත් රැසක් එහි තිබිණි.
“මම අවුරුදු 12 ක් තිස්සේ ප්‍රදර්ශනයට එනවා. රුසියානු පරිවර්තන පොත් හොයන්නම මෙතනට එන පිරිසක් ඉන්නවා. මම හිතනවා මෙය සාර්ථකයි කියලා. නමුත් වෙනදා තරම්ම ඒවිද කියා පොඩි සැකයකුත් තියෙනවා.“
එසේ පැවැසුවේ රුසියාව ප්‍රකාශන හි හිමිකරු ලේඛක සරත් ලාල් ලාල් කුමාරයි.
සයුරි පොත් ප්‍රකාශක මහින්ද සෙනරත් අපට මෙහිදි හමුවිය.
වෙනදාට නම් මේ වෙනකොට විශාල පිරිසක් ඇවිල්ලා. ඒත් වෙනදා වගේ එකපාරටම ඒ අයට එන්න බැනේ. ප්‍රදර්ශනය සාර්ථකයි කියලා මට හිතෙනවා. වෙනදා වගේ නිකරුනේ ගැවසෙන අය නෙමයි පොත් ගන්නම එන අය මෙයට පැමිණේවි කියන විශ්වාසය තියෙනවා.
විවිධ පළාත් වලින් පැමිණි පොත් වලට ආදරය කරන්නන් අතර සිටි භික්ෂුන් වහන්සේ නමකද අපට හමු විය.
“ පහුගිය කාලේ පන්සල් වලටම වෙලා හිටිය කාලේ අපේ දවස ගෙවුණේ පෙර වසර වල ගෙන ආ පොත් කියවමින්. ධර්මය පිළිබඳ ලියැවුණ පොත් වගේම නිර්මාණශීලි පොත් ආදියත් ගත්තා. අපි ආවේ වැලිමඩ ඉදලා. බොරලන්දේ සමාධිරතන හිමි පැවැසුහ.
වැසි වැටුණ ද , අව්ව දැඩි වුද අව්වැසි බාධාවක් නොකර ගනිමින් වෙනදාට පොත් සල්පිලට පැමිණි ඇත්තෝ මෙවර පැමිණියේ කොරෝනා අවධානම ද සිතේ දරාගෙනය. මේ අවදානමත් සමඟ පැමිණි පිරිසගේ ආරක්ෂාව සැලසීමේ වගකීම මේ මොහොතේත් ඔවුහු තම කර පිට පටවාගෙන ඇත ඒ මහජන සෞඛ්‍ය පරික්ෂක මහත්වරුය.
මෙහිදි අපට හමුවු කොළඹ නගර සභාවේ ප්‍රධාන වෛද්‍ය නිලධාරි විශේෂඥ වෛද්‍ය රුවන් විජයමුනි පැවැසුවේ මෙවැනි කතාවකි.
අපි මේ ප්‍රදර්ශනය පැවත්වීමේදි අනුගමනය කළ යුතු ආකාරය ගැන සැවොම දැනුවත් කර තිබෙන්නේ. අනිවාර්යයෙන්ම හැමෝම මුඛ ආවරණ පැලඳ සිටිය යුතුයි. සමාජ දුරස්ථභාවය තබා ගත යුතුයි. අත් සේදිය යුතුයි. ලොකු හෝල් වල රැස්වෙන්න පුළුවන් තුන්සියක වගේ පිරිසකට. පොඩි හෝල්වල එකසිය පණහක් පිරිසකට රැස්වෙන්න පුළුවන්. සමහර වෙලාවට අපිට පෙනෙනවා මේ පැමිණෙන අය ආරක්ෂාකාරි නොවන විදිහට ඉන්න බව. තවමත් කොරෝනා වයිරස් අවදානම මෙරටින් තුරන් වී නැහැ. මේ පැමිණෙන අය පරිස්සම් වෙන්නේ නැත්නම් අපට සිදුවෙනවා පොත් ප්‍රදර්ශනය නතර කරන්නට. සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය, ත්‍රිවිධ හමුදාව, මහජන සෞඛ්‍ය පරික්ෂකවරු මේ හැමදෙනාට පමණක් නොවේ, ප්‍රදර්ශනෙයට පැමිණෙන අයට වා‍ෙග්ම මෙය පවත්වන අයටත් මේ ස්ථානයට යන එන හැමෝමට වගකීමක් තියෙනවා වයිරසයයෙන් බේරීමට, ආරක්ෂාවීමට නිසි පරිදි කටයුතු කිරීමට.“
කවුරුත් සිටින්නේ සතුටිනි. ඒ තියෙයිදෝ නොතියෙයිදෝ කියා දෙපැත්තට වැ‍ෙනමින් තිබු ප්‍රදර්ශනය පැවැත්වීම ගැනය. වෙනදාට නම් සෙල්ෆි කණ්ඩායම්, මිතුරු මිතුරියන්ගේ කණ්ඩායම් ඕනෑ තරම්ය. ලේඛකයන්ගේ පාඨකයන්ගේ සුහඳ හමු විම් මඟ දිගටය. නමුදු මෙවර ඒ සබඳතා දැකිය හැක්කේ අඩුවෙනි. ඒ මුඛ ආවරණ නිසා එකිනෙකා අඳුනාගැනීමට ඇති අසීරුතාවය නිසාය. මේ කොහොම වුණත් මෙවර ද පොත් ප්‍රදර්ශනය පැවැත්වීම නම් සතුටක් බව එහි යන එන කාගේත් කතාවය.
ඡායාරූප - රංජිත් අසංක
