පුද්ගල සිරුරේ පිත ඇති වීම ජානමය බලපෑමකින්ද සිදු විය හැක. මවුපියන් ගේ ශරීර අධික උෂ්ණ ස්වභාවයකින් යුතු නම් උපදින දරුවාගේ ශරීරයද බොහෝ විට උෂ්ණාධික වේ.
අපට ප්‍රබෝධවත් මනසකින් සහ ශරීරයකින් එදිදෙනා කටයුතු කර ගත හැකි නම් එය මහත් අස්වැසිල්ලක්. නමුත් උෂ්ණාධික සිරුරක් කියන්නේ ඒ ප්‍රබෝධවත් බව නැති කර හිතට වද දෙන කාරණයක්. එසේ ළතැවෙන්නට සිදුවන්නෙත් විටෙක අපේම වැරැදි චර්යා රටා නිසා විය හැකියි. ආයුර්වේද වෛද්‍ය ක්‍රමයේ බහුලවම කතාබහට ලක්වන මෙම කාරණයට විසඳුම් සොයමින් නිරෝගීමත් ජීවිතයකට මග පෙන්වන්න මේ කරුණු ඔබට වැදගත් වේවි.
ආයුර්වේදයට අනුව පුද්ගල සිරුරේ වාත, පිත, සෙම යන්නෙහි සමතුලිතතාව නිරෝගීබවටත්, අසමතුලිතතාව රෝග ඇති වීමේ හේතු කාරක බවටත් හඳුනා ගැනේ. මේ ත්‍රිදෝෂයේ සංයුතිය අනුව වාත, පිත, සෙම, වාත සෙම, පිත සෙම, වාත පිත, වශයෙන් පුද්ගල කාණ්ඩ හතකට වෙන් කෙරේ. ත්‍රිදෝෂය අතරින් සිරුරේ උෂ්ණත්වයට හේතු වන්නේ පිත දෝෂය බැවින් එවැනි අයගේ සිරුරේ උෂ්ණාධික ලක්ෂණ පහළ වීමත්, උෂ්ණ රෝග හටගැනීමත් බහුලව දකින්න ලැබේ.
පුද්ගල සිරුරේ පිත ඇති වීම ජානමය බලපෑමකින්ද සිදු විය හැකිය. මවුපියන් ගේ ශරීර අධික උෂ්ණ ස්වභාවයකින් යුතු නම් උපදින දරුවාගේ ශරීරයද බොහෝ විට උෂ්ණාධික වේ. එදිනෙදා ආහාර රටාවට එකතු කර ගන්නා වියළි මාංශ, මිරිස් හා තෙල් අධික ආහාර සේම ක්ෂණික ආහාර පානවලට හුරු වීම ද, දිවා නින්ද, නිදි වැරීම, මානසික පීඩන, ජලය පානය අඩුකම, නිතර කේන්ති ගැනීම වැනි අවිධිමත් චර්යා රටා ද ශරීරයේ ඌෂ්ණාධික බව වැඩි කිරීමට හේතු වෙයි.
එසේ ශරීරයේ උෂ්ණාධික බව වැඩි වීම රතගාය, සමේ රෝග (කුෂ්ඨ), හිසරදය, ගැස්ට්‍රයිටිස් , අක්ෂි රෝග, මළබද්ධය, අර්ශස්, භගන්දර, පරිකර්තිතා (ගුද මාර්ගයේ පැළීම්), පුරුෂ මදසරුභාවය, පිළිකා, මානසික ආතතිය, ගර්භාෂගත රෝග, ආර්තව ගැටලු හා දරු ඵල ප්‍රමාද වීම් වැනි රෝග ගණනාවකට හේතු වෙයි. ශරීර අභ්‍යන්තරය සේම හිර රූපයටද එය බලපෑම් ඇති කරයි. හිස කෙස් පැසීම හා ගැලැවී යාම, හිස්හොරි, සම අවපැහැය, වියළි බව, කුරුලෑ, සමේ රෝග (කුෂ්ඨ), තොල් අවපැහැ වීම, පැළීම, නිතර දහඩිය දැමීම වැනි දෑ වලින් රූපය පවා අවලස්සන විය හැකිය. පුද්ගල ශරීරයක් උෂ්ණාධිකද දැයි හඳුනාගත හැකි ලක්ෂණ ලෙස මුඛ දුර්ගන්ධය, ඇස් දැවිල්ල, සිරුරේ දැවිල්ල, අත් පා ඇඟිලි සම කැසීම, මුඛ දුර්ගන්ධය, දහඩිය දුගඳ, අත් පා පතුල් හා තොල් පැළීමට ලක්වීම, හා ඇතැම් ආහාරවලට ආසාත්මිකතා පෙන්වීම වැනි ලක්ෂණ දක්නට ලැබේ.
ආයුර්වේදයට අනුව සිරුරේ පිත සමනය කිරීම සඳහා යොදන ඖෂධවලින්, ආහාර වල රස, ශීත ගුණය බහුල බැවින් ඇතැම් අයට සෙම වැඩිවීමට එය හේතු වේ. විශේෂයෙන් සිරුරේ පිත සෙම දෝෂ ඇති අයට පිත සමනයේදි සෙම බහුල වීම සුලබය. ඒත් වෛද්‍ය උපදෙස් මත නිසි ප්‍රතිකාර ලබාගැනීමෙන් සුවය ලබා ගත හැකිය. සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, කැස්ස වැනි සෙම් රෝග සුව කිරීමට හා ප්‍රතිශක්ති වර්ධනයට ආයුර්වේදයේ නියම කෙරෙන ඖෂධ රැසකින් පිත හා සෙම දෝෂ සමනයට හැකියාව ඇත. පාවට්ටා, කොත්තමල්ලි, කහ, කරපිංචා ආදී ඖෂධ උෂ්ණ වීර්යය නිසා සෙම සමනය කර ඒවායේ ඇති මධුර, තිත්ත, කෂාය රසවලින් පිත කෝප වීම වළකයි. බිං කොහොඹ වලද පිත සෙම සමන හැකියාව ඉහළය.උෂ්ණාධික සිරුර ඇති අය පිත් වර්ධක ආහාර වලින් සම්පූර්ණයෙන්ම වැළකීම අත්‍යාවශ්‍ය නොවුණ ද උෂ්ණ, විදාහී, ආම්ලික ආහාර ගැනීම නුසුදුසුය. ඒ ඇතැම් අයට එවැනි ආහාර නිසා ආසාත්මිකතා ඇති විය හැකි නිසාය.
උෂ්ණාධික සිරුරක් ඇති අය එදිනෙදා ආහාර රටාවට නෙල්ලි, රසකිඳ, රණවරා, බෙලි මල්, ඉරමුසු, පොකුරු වද මල්, කොමඩු, පිපිඤ්ඤා ආදිය ද හාතවාරිය, කොහිල, මුං ඇට, විලද, සව් කැඳ ආදිය ද උදෑසනට දියබත් මෙන්ම ගිතෙල් ආහාරයට එකතු කර ගැනීමෙන් උෂ්ණ බව සමනයට කිරීමට ගුණයක් වේ. පත්පාඩගම්, කොහොඹ, රසකිඳ, සැවැන්දරා, සුදු හඳුන්, හාතවාරිය ආදිය අන්තර්ගත පිත්ත ශාමක කෂාය වර්ග භාවිත කරමින් ද කුපිත වූ පිත සිරුරෙන් බැහැර කිරීමට ශෝධන කර්ම අතරින් විරේචන කර්මය ද වෛද්‍ය උපදෙස් මත සිදු කළ හැකිය. ශාමක කසාය හා රත කල්කය වැනි අනෙකුත් ඖෂධ වෛද්‍ය උපදෙස් මත ලබා හැකියි.
ශරීරයට බාහිර වශයෙන් සුදු හඳුන් එළකිරි සමඟ ගැල්වීම, සැවැන්දරා ඇල්දියෙන් අඹරා සමෙහි ආලේප කිරීම, රසකිඳ කොළ /බෙලි කොළ ආදිය අඹරා අත් පා පැළුණු ස්ථාන වල ආලේපය, පිණ්ඩ, සර්ව විශාදි, සීතෝදක වැනි තෙල් සිරුරේ ගැල්වීම, දිනපතා ඇල් දිය හෝ ඖෂධීය කොළ පොතු තැම්බූ වතුරින් ස්නානය, පොල් තෙල්, තල තෙල්, ඔලිව් තෙල්, ත්‍රිඵලා, නීල්‍යාදි වැනි තෙල් හිසෙහි ආලේප කර සම්භාහනය කිරීම සුදුසුය. බාහිර හා අභ්‍යන්තරයෙන් ද සිරුරේ උෂ්ණාධික බව ස්වභාවික ප්‍රතිකර්ම ඔස්සේ සමනය කිරීමෙන් දිගුකල් නීරෝගී සුන්දර සිරුරකට හිමිකම් කීමට හැකි වේ.
වෛද්‍ය උපදෙස් රක්වාන ආයුර්වේද රෝහලෙහි ආයුර්වේද වෛද්‍ය චේතිකා නාගහවත්ත
