වෙළෙඳපොළේ පවතින එළවළු මිල ගණන් ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළයාම මේ දිනවල කාගේත් කතාබහට බඳුන්ව ඇති මාතෘකාවකි. අන් කවරදාටත් වඩා මේ වන විට රට තුළ එළවළු ඇතුළු අනෙකුත් ආහාර ද්‍රව්‍ය මිල ගණන් ඉහළ ගොස් තිබේ. එයට හේතුව ලෙස වෙළෙඳුන් හා කෘෂිකාර්මික ක්ෂේත්‍රයේ විද්වතුන් පෙන්වා දෙන්නේ මේ දිනවල එළවළුවල ඇති හිඟතාවයයි. පාරිභෝගිකයින් එළවළු මිලෙහි යම් අඩුවීමක් බලාපොරොත්තු වුණත් එය තවමත් හරි හැටි අත් විදින්නට නොලැබෙන බවට ඔවුහු මැසිවිලි නඟති. කොළඹ මැනිං වෙළෙඳපොළ, මීගොඩ, දඹුල්ල, වැනි ප්‍රධාන ආර්ථික මධ්‍යස්ථානවල කැරට්, ලීක්ස් වැනි එළවළු තොග හා සිල්ලර මිල ඉහළ මට්ටමක ඇති බව පවතින මිල ගණන් අනුව පෙනේ. එළවළු පමණක් නොව මේ වන විට ලූණු ගෙඩියේ සිට පොල් ගෙඩිය දක්වාම වෙළඳපළ මිල ගණන් වැඩිවී ඇති බවට පාරිභෝගිකයෝ මැසිවිලි නගති. පවත්නා තත්වය හමුවේ මෙලෙස එළවළු මිල දිනෙන් දින වැඩි වන්නේ ඇයි ද යන්න පිළිබඳවත් මෙයට විසදුම් සෙවීම සඳහා කුමක් කළ යුතුද? යන්නත් මෙවන් වකවානුවක එළවළු සඳහා විකල්ප තෝරා ගත යුත්තේ කෙසේද යන්න පිළිබඳවත් අපි විවිධ මත හරහා විමසුමක් කළෙමු.
කැරට්, ලීක්ස් සැපයුම අඩුයි
සාමාන්‍යයෙන් කැරට්, ලීක්ස් වැනි එළවළු කිලෝවක් අප මිලදි ගත්තේ රුපියල් 100 කටත් අඩු වූ මිලකටය. එහෙත් මේ වන විට බොහෝ එළවළු කිලෝවක තොග මිල රුපියල් 300 කටත් වඩා වැඩි මිලක් ඉක්මවා ගොස් තිබෙන බව පෙනේ. මීට සති දෙක තුනකට පෙර රුපියල් 200ත් 220ත් අතර පැවති කැරට් කිලෝ එකක සිල්ලර මිල මේ වන විට රුපියල් 350ත් 500ත් අතර මිලකත්, රුපියල් 200ත් 240ත් අතර පැවති බෝංචි කිලෝ එකක සිල්ලර මිල රුපියල් 300 ත් 400ත් අතර මිලකටත්, අලෙවි වේ. එහෙත් කැරට්, ලීක්ස්, හැර අනෙකුත් එළවළු මිල ක්‍රම ක්‍රමයෙන් පහළ යමින් තිබෙන බව වෙළෙන්ඳෝ සඳහන් කරති. රුපියල් දෙසීය ඉක්මවා අලෙවි වූ වම්බටු, බීට්, ගෝවා කිලෝවක තොග මිල රුපියල් එකසිය විස්සත් එකසිය පනහත් දක්වා පහත වැටී තිබෙන බවත් ඒ අනුව රුපියල් පන්සිය ඉක්මවා අලෙවි වූ අමුමිරිස් කිලෝවක තොග මිල රුපියල් දෙසියපනහ දක්වා අඩු වී තිබෙන බවත්, රුපියල් සීයකට ආසන්න මිලකට අලෙවි වූ වට්ටක්කා කිලෝවක තොග මිල මේ වනවිට රුපියල් පනහ දක්වා අඩු වී තිබෙන බවත් තොග වෙළෙඳුන්ගේ අදහසයි.
මිල වැඩි එළවළු විකුණන්න බැහැ
මේ පිළිබඳ අදහස් දක්වමින් මැනිං වෙළෙඳ පොළේ වෙළෙදුන් සඳහන් කළේ, කැරට්,ලීක්ස් ,බෝංචි වෙළෙඳ පොළට ලැබීම සියයට හැත්තෑවකින් පමණ පහත වැටී ඇති බවයි. ‘අඩු වශයෙන් තමයි අපිට එළවළු ලැබෙන්නේ. ඒ වගේම මිල ඉහළ නිසා විකුණ ගන්න බැරිව සිල්ලර වෙළෙන්දෝ එළවළු අර ගන්නෙත් නැහැ. නමුත් මේ එළවළු මිල වැඩි වීම ඉදිරි සති කිහිපය තුළ පහත වැටේවි කියා අපි හිතනවා. ‘ඔවුහු පවසති.
ලංකාවට එළවළු සපයන ප්‍රධාන ආර්ථික මධ්‍යස්ථානය වන දඹුල්ල ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයෙන් එළවළු මිල පිළිබඳ විමසූ විට එහි ප්‍රකාශකයකු සඳහන් කළේ කැරට්, ලීක්ස් හා බෝංචි එළවළු මිල ඉහළයාමක් දක්නට ලැබෙන බවයි. වම්බටු ,රාබු, නෝකෝල් වැනි අනෙක් එළවළු මිල පහත යාමක් දක්නට ලැබෙන බවයි.
එළවළු මිල පිළිබඳ හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව ගොවි කටයුතු පර්යේෂණ හා පුහුණු කිරීමේ ආයතනය පවසන්නේ ඉදිරි මාසවලදී පවත්නා තත්ත්වයට වඩා එළවළු මිල අඩු වන බවයි.
මේ පිළිබඳ අදහස් දක්වමින් එහි අතිරේක අධ්‍යක්ෂ ආචාර්ය රංජිත් වික්‍රමසිංහ මහතා අප සමඟ පවසා සිටියේ පසුගිය වසරේ දෙසැම්බර් අග දක්වාම ලංකාවටම බලපෑ අධික වර්ෂාව හේතුවෙන් සෑම දිස්ත්‍රික්කයකම පාහේ සිදු වූ අස්වනු විනාශය වෙළෙඳපොළේ එළවළු හිඟයට හා මිල ගණන් අධිකවීමට සෘජුව බලපෑ බවයි.
ගෘහණියන් විකල්ප සඳහා යා යුතුයි
‘‘මිල ඉහළ යන්න මූලික හේතුව තමයි මේ වන විට එළවළුවල තිබෙන හිඟ තත්ත්වය. ලංකාවේ එළවළු වගා කරන්නේ යල-මහ කන්නවලට අනුවයි. මාස් කන්නයේදී එළවළු නිෂ්පාදනය තරමක් අඩුවෙනවා. මාස් කන්නය පටන් ගන්නේ සැප්තැම්බර්. එහි ඵලදාව දෙසැම්බර් ජනවාරි වන විට ඉවර වෙනවා. දැන් තමයි එළවළු හිටවලා තිබෙන්නේ. එනිසා තව මාස දෙක තුනකින් එළවළු අතිරික්තයකුත් වෙළෙදපළට නිකුත් වෙයි කියා හිතනවා. එළවළු හිඟවීමට දැඩිලෙස බලපෑවේ පසුගිය දවස්වල ඇති වූ ගංවතුර තත්ත්වයයි. එනිසා වගා කටයුතු පොඩ්ඩක් පස්සට ගියා. ගොවිතැන් නිසි කලට කරන්නට ගොවියන්ට නොහැකි වුණා. සාමාන්‍යයෙන් වෙන වසරවල මේ වගේ තත්ත්වයක් එළවළු වෙළෙඳපොළේ ඇති වෙන්නේ නැහැ. වෙනදා වැස්සට උතුරු මැද වියළි කලාපය එතරම් යට වෙන්නේ නැහැ. අපිට වර්ෂාව නිසා උඩරට එළවළු නැති වුණත් පහතරට පැත්තෙන් එළවළු වෙළෙඳ පොළට ලැබුණා. යාපනයෙන් කැරට්, බීට් ලැබුණා. මෙදා වැස්සට පොළොන්නරුව,ගලේවෙල, අනුරාධපුරය, යාපනය, මන්නාරම, පුත්තලම හොඳටම යට වුණා. උඩරට වගේම ලංකාවේ එළවළු වවන පහතරට ප්‍රදේශත් යට වුණා. බස්නාහිර පළාතේ අපේ ප්‍රදේශවලට වැස්සේ නැති වුණත් වියළි කලාපයට හා උඩරටට හොඳටම වැස්ස වැඩි වුණා. එයින් වගාවන් නිසකලට කර ගන්න ගොවියන්ට බැරි වුණා. කරපු වගාවන් විනාශ වුණා. දැන් තමයි ඔවුන් වගා කරන්නට පටන් ගෙන තිබෙන්නේ. එනිසා තමයි මේ හිඟය අපිට මේ තරම් තදේට දැනෙන්නේ.‘වික්‍රමසිංහ මහතා පවසයි.
එළවළු සැපයුම නිසි ලෙස පැවතියත් එළවළු හිඟබව පවසා අතරමැදියන් වැඩිමිලට එළවළු විකුණන බවත් මෙතරම් සීඝ්‍ර ලෙස එළවළු මිල ඉහළයාම මාෆියාවක් බවත් එළවළු මිල වැඩිවීම පිළිබඳ සමාජයේ විවිධ කතාබහ ඇතිවී තිබේ. මේ ආකාරයට එළවළු සඳහාත් රටේ මාෆියාවක් ගොඩ නැඟී ඇත්ද යන්න අපි විමසා බැලුවා.
එහිදී ආචාර්ය රංජිත් වික්‍රමසිංහ මහතා පවසා සිටියේ, පවත්නා එළවළුවල මිලවැඩිවීම මාෆියාවක ප්‍රතිළුල නොවන බවයි.
“අතරමැදියො අතර මේ මාෆියාව සදාකාලිකවම තිබෙන දෙයක්. එය වෙනම කතා කළ යුතු දෙයක්. එළවළුවලට, වී වලට විතරක් නෙමෙයි මස්,මාළු,කිරි හැමදේකටම ඔය කියන මාෆියාව තිබෙනවා. ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික වෙළෙඳපළේ වෙනම බැලිය යුතු ප්‍රශ්නයක් තිබෙනවා. අපේ තරඟකාරී වෙළෙඳපළ ක්‍රමය තුළ කවදාවත් ලංකාවේ බහුතර වෙළෙඳුන්ට බලය තිබෙන වෙළෙන්දා සමඟ සටන් කරන්න බැහැ. ධනබලය, දේහපාලනය, ඇගේ හයිය මත බලය තිබෙන මිනිහා ගන්න මිලට වැඩියෙන් මිල ඔසවන්න කාටවත් ඉඩ දෙන්නේ නැහැ. එය වෙනම කතා කළ යුතු ගැටලුවක්. දැන් පවතින එළවළු මිල ගැන කතා කරත් දී එවන් මාෆියාවක් නෙමෙයි තිබෙන්නේ. එළවළු නිෂ්පාදනයේ හිඟබව තමයි මූලිකම හේතුව. වෙනදටත් මේ අඩුව තිබුණත් මෙච්චරටම ජන ජීවිතයට එය බලපෑවේ නැහැ. සාමාන්‍යයෙන් දෙසැම්බර් මාසෙ එළවළු පලතුරු අඩුවෙලා. ජනවාරි පෙබරවාරි වන විට එය යථා තත්තවයට පත්වෙලා එළවළු මිල පහළ බහිනවා. නමුත් දේශගුණය නිසා එය මෙවර වෙනස් වුණා. ඒක තමයි සෑබෑ තත්තවය.‘‘
එළවළු මිල ඉහළයාම වැළැක්විය නොහැකිද?
එළවළු මිලේ ඇති වන උච්ජාවචනයන් නිසා නිතර දෙවේලේ එයින් බැට කන්නේ පාරිභෝගිකයයි. පාරිභෝගිකයා ආරක්ෂා කරගැනීමට එළවළු සඳහා පාලන මිලක් ඇති කළ නොහැකිද? ආචාර්ය රංජිත් වික්‍රමසිංහයන් පවසන අන්දමට එළවළු සඳහා පාලන මිලක් ඇති කිරීම ප්‍රායෝගිකව සිදු කිරීම අපහසුය.
“ අපේ රටේ පවතින්නේ නිදහස් ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක්. 1977ට පෙර එළවළුවලටත් පාලන මිලක් තිබුණා. ඒත් දැන් කවුරුත් එළවළු සඳහා පාලන මිලක් නියම කරන්නේ නැහැ. මොකද එළවළු ධාන්‍ය වගේ දිගු කලක් තියා ගන්න පුළුවන් දෙයක් නෙවෙයි. ඉතින් රජය මුල් වෙලා මුදල් යොදලා එළවළු ගොවියන්ගෙන් මිලදී අරගෙන පාලන මිලක් ඇති කිරීම අමාරු කාර්යයක්. වට්ටක්කා පසුගිය කාලයේ අතිරික්තයක් ඇති වුණා. ගොවීන්ගෙන් රජය සහතික මිලකට වට්ටක්කා මිල දී ගත්තා. වට්ටක්කා සැලැසුම් කළ පරිදි විකුණා ගන්න නොහැකි වුණා. අදටත් ඒ පිළිබඳ විගණන ප්‍රශ්න තිබෙනවා. එනිසා එය ප්‍රායෝගිකව කරන්න අපහසුතා තිබෙනවා.“
ලංකාවේ වගා කරන එළවළු පිළිබඳ යම් සැලැස්මක් ඇති කිරීම අවශ්‍යයි. බෝගවගාවන් පිළිබඳ නිවැරැදි තොරතුරු ගොවියාට සන්නිවේදනය විය යුතුයි. තක්කාලි වවන්න ගත්තම හැම ගොවියම තක්කාලිම වවනවා. සමහර ගොවියන් රැල්ලට වවන එකෙන් මිදිලා විවිධ එළවළු වර්ගවලට යනවා. කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේනතුව මෙහෙයවන 'crop look net'වෙබ් අඩෙවිය ඔස්සේ මේ පිළිබඳ ගොවීන් දැනුම්වත් කරනවා. ඒත් ගොවීන් මෙයට කොතරම් අනුගත වෙනවද කියන එක ප්‍රශ්නයක්. මම දකින විදහට අද ලංකාවේ ගොවියන් විවිධ එළවළු වවනවා. මේවා විවිධ අවධිවල තියෙන් පුළුවන්. පැළ මට්ටමේ, ලපටි මට්ටමේ, නෙලන්න ආසන්න මට්ටමේ යනා දී ලෙස. මේ ගොවීන්ගේ වගාවන් ගැන නිවැරැදි තොරතුරු එන යාන්ත්‍රණයක් අපට හදාගන්න පුළුවන්නම් එය මෙයට විසදුමක් වෙනවා. ‘‘ආචාර්ය වික්‍රමසිංහ පවසයි.
එළවළු මිල ඉහළ යත්දී විශාල ගැටලුවකට මුහුණ පාන්නට සිදු වන්නේ නිවෙසේ සිටින ගෘහණියටයි. එළවළු මිල ගණන් වැඩි සමයක ඇය කටයුතු කළ යුත්තේ කෙසේද යන්න අපි පෝෂණවේදී ඒන්. එම්. එස් හෙට්ටිගෙදර මහතාගෙන් විමසා බැලීමට කටයුතු කළා.
“මේ කාලයේ එළවළු මිල ඉහළයි. ආහාරය සඳහා එළවළු තෝරා ගැනීමේ දී ඇය වෙනත් විකල්ප කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමෙන් එදිනෙදා ජීවිතයට අවශ්‍ය පෝෂණය ලබා ගන්න එක අපහසු නැහැ. විශේෂයෙන් ගමේ එළවළු වන කෙසෙල් මුව, පළාවර්ග, අල පරිප්පු , මුං ඇට ,කව්පි , කඩල වගේ ධාන්‍ය ව්‍යාංජන ලෙස සකස් කර භාවිතයට ගන්න පුළුවන්. කැරට් මේ දිනවල මිලෙන් ඉහළයි. කැරොටින් බහුල එළවළුවක් වන කැරට් වෙනුවට වට්ටක්කා ව්‍යාංජනයකින් අපිට ඒ පෝෂණය ලබා ගන්න පුළුවන්. බෝංචි වෙනුවට දඹල, මෑ වැනි රනිල කුලේ භෝග පරිභෝජනයට ගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම කොස්, පොලොස් , කොස් ඇට මේ වගේ දේවල් පරිභෝජනයට ගනන පුළුවන්. ඒ වගේම ඔබේ ගෙවත්තේ ඉඩ කඩ තිබෙනවා නම් මල් පෝච්චිවල හෝ පහසුවෙන් සකසා ගත් හැකි එළවළු වගා කර තබා ගැනීම මේ වගේ කාලයකදී ඉතාම වැදගත් වෙනවා.“ ඔහු පවසයි.
මේ අතර ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකු දෛනික මිල වාර්තාවන්ට අනුව පසුගිය වසරේ සිට මෙම ජනවාරි මාසය දක්වා කාලය තුළ එළවළු මෙන්ම තවත් ද්‍රව්‍ය රැසක මිල ඉහළ ගොස් ඇති බව මාධ්‍යයට වාර්තා වෙයි. හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව ගොවි පර්යේෂණ ආයතනයේ එළවළු මිල ගණන් පිළිබඳ වාර්තාවන්ට අනුවත් මේ බව තහවුරු වෙයි. කොළඹ මැනිං වෙළෙඳ පොළේත්, දඹුල්ල ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේත් 2018,2019 වසරවල හා 2020 ජනවාරි අතර කාල පරාස සසඳා බලන විට එළවළු මිල එකකට එකක් නොදෙවෙනි ලෙස ඉහළ ගොස් ඇති බව තහවුරු වෙයි. කැරට් ලීක්ස්, බෝංචි, බීට් වැනි ප්‍රධාන එළවළු වර්ගවල මිල සෑහෙන ප්‍රතිශතයකින් ඉහළ ගොස් ඇති අයුරු පහත සඳහන් වගුව ඔස්සේ දැක ගත හැක.
