‘පිටස්තරයා’ යනු ප්‍රංස ජාතික පසුව ඇල්ජීරියානු ලේඛක නොබෙල් ත්‍යාගලාභී ඇල්බෙයා කැමූ (1913 - 1960) විසින් ප්‍රංස බසින් රචනා කරන ලදුව 1942 වසරේ මුද්‍රණයෙන් නිකුත් වූ L'patranger නම් කෙටි නවකතාවේ සිරිල් කොනෙලි විසින් කරන ලද The Outsider නමින් යුත් ඉංගිරිසි පරිවර්තනයේ සිංහල පෙළයි.
මේ පොත කොටස් දෙකකින් යුක්ත ය. එහි පළමුවැනි කොටසේ මර්සෝ නමැති තරුණයා ගැන හැඳින්වීමක් තිබේ. දෙවැනි කොටසේ එන්නේ අනපේක්‍ෂිත අයුරින් මිනීමරුවකු බවට පත්වන ඔහුගේ ඉරණම සහ ඔහු ඊට මුහුණ දෙන ආකාරයයි.
කතාව ඇරඹෙන්නේ වැඩිහිටි නිවාසයක නේවාසිකව සිටි සිය මවගේ මරණය දන්වා නිවාස භාරකරු විසින් එවන ලද දැන්වීම අනුව මර්සෝ අවසන් කටයුතු සඳහා පිටත් ව යෑමට සූදානම් වීමේ විස්තරයකිනි. අවංක සේවකයකු වන ඔහු නිවාඩු ලබා ගැනීම ගැන පවා සියුම් විස්තරයක් එහි සඳහන් ය. අම්මාගේ මරණය ගැන මර්සෝ ශෝක වන්නේ නැත. පෙට්ටිය විවෘත කොට මිනිය බලන්නටවත් කැමැත්තක් ඔහුගේ නැත. මිනී පෙට්ටිය තබා ඇති ශාලාවේ සිටින ඔහු ජනේලයෙන් එන මල් සුවඳ ආඝ්‍රාණය කරයි. ඔහු රැය පහන් කරන්නේ මිනියට නුදුරින් තැනක සිට කෝපි බොමින් සිගරට් උරමින් ය. අවසන් කටයුතු පසුදා පෙරවරුවේ අවසන් වන අතර ඔහු පෙරළා සිය නිවෙස වෙත යයි.
පසුදා උදයේ මුහුදේ නාන්නට යන ඔහුට මරි නම් පැරණි මිතුරියක් හමුවෙයි. ඔවුහු මුහුදේ නා පසුව චිත්‍රපටයක් බලති.එදා රැයේ ඔවුහු යහන්ගත වෙති. ඔහු ප්‍රේමය යනු කුමක් දැයි නොදනී. ඔවුන් අතර විවාහයට ආසන්න කතාබහක් ඇති වේ. එහෙත් ඒ ගැන ඔහුට නිච්චියක් නැත. ඊළඟ සති අන්තයේ ඔහු සිය මිතුරකුත් ඒ මිතුරාගේ මිතුරකුත් කැටුව මුහුදේ නාන්නට යයි.
මරි ද මිතුරාගේ බිරිය ද ඔවුන්ට එක්වෙති. ඔහුගේ මිතුරා කිසියම් ආරවුලකට මැදිව සිටියි. විරුද්ධවාදීහු ඔවුන් එන මඟ රැක සිටිති. අවශ්‍ය වුවහොත් ප්‍රයෝජනයට ගන්නට මිතුරා මර්සෝට පිස්තොලයක් දෙයි. ඔවුන් අතර කිසියම් ගැටුමක් අති වී සිද්ධිය එතෙකින් අහවර වේ. මිතුරු කණ්ඩායම නිවෙසට පැමිණෙති. දිවා ආහාරයෙන් පසුව පිස්තෝලය ද රැගෙන අරමුණකින් තොරව වෙරළට යන මර්සෝ මිතුරාගේ ප්‍රතිවාදියකුට වෙඩි තබයි. තබන ලද වෙඩි පහරවල් ගණන හතරකි.
දෙවැනි කොටසේ එන්නේ එ් මිනීමැරුම පිළිබඳ නෛතික ක්‍රියාමාර්ගයයි. මර්සෝ රිමාන්ඩ් කෙරේ. ඔහුට එරෙහි නඩු විභාගය පැවැත්වේ. ඔහුට නීතිඥ සහාය ලබා දෙන්නේ රජයෙනි. අධිකරණමය ක්‍රියාමාර්ගය පිළිබඳ ව දීර්ඝ විස්තරයක් එහි අනන්තර්ගත ය. අවසානයේ මර්සෝ වරදකරු වෙයි. මරණ දඬුවම නියම කෙරේ. ඉන්පසු සිර කුටියේ තනිවන ඔහුගේ සිතුවිලි අප ඉදිරියේ රූපාවලියක් මවයි.
‘පිටස්තරයා’ 1981 මුල් මුද්‍රණයට පරිවර්තක ලියූ පෙරවදනේ මෙසේ සඳහන් ය.
‘අයුක්තිය. අසාධාරණයල කුහකත්වය හා ව්‍යාජත්වය හා ව්‍යාජත්වයට එරෙහිව බුද්දිමත් එමෙන් ම අහිංසක අරගලයක යෙදෙන මර්සෝල වීරයකු සේ මා සිත් ගති. නැවත නැවත පොත කියැවීමේ දී මර්සෝ මිතුරකු සේ හැඟී ගියේ ය. මේ වනවිට එ් කෘතිය ප්‍රංස බසින් 32වරක් මුද්‍රණය වී තිබුණු අතර නූතන ලෝක භාෂා සියල්ලට ම පරිවර්තනය වී තිබිණි. කැමූගේ කෘති පිළිබඳ ව ප්‍රංස බසින් පමණක් ලියැවී තිබුණ පර්යේෂණ කෘති සිය ගණනක් විය; ලිපි දහස් ගණනක් විය.
මෙවැනි ශ්‍රේෂ්ඨ ලේඛකයකුගේ කෘතියක් සිංහල භාෂාවට පරිවර්තනය වී නොතිබීම විශාල පාඩුවක් සේ හැඟිණ. ලාංකික පාඨක සමාජයට බෙහෙවින් අර්ථවත් සේ හැඟුණු මේ කතාව ඒ සඳහා තෝරා ගතිමි. අන්තර්ගතය සහ ආකෘතිය වශයෙන් මේ නවකතාව තරුණ ලේඛකයන් කෙරේ ද කිසියම් බලපෑමක් ඇති කරතැයි සිතමි. තරුණ චින්තනයට මේ චරිතයෙන් කිසියම් ආලෝකයක් ලද හැකි ය.’
මෙය විකාර රූපී හෙවත් අභූතරූපි කෘතියකට හොඳ ම උදාහරණයක් ලෙස පාඨමාලාවල උගන්වනු ලැබේ.
මෙ කෘතිය පිළිබඳව සමකාලින ලේඛකයකු මෙන් ම දාර්ශනිකයකු ද වන නෝබල් ත්‍යාගලාභී ශන් පෝල් සාත්‍රෙ (1905 - 1980) තබන සටහනෙන් කොටසකි මේ.
‘සාම්ප්‍රදායික මාතෘ ප්‍රේමයල ගැහැනියකට කරන ආලය ඔහුට ආගන්තුක ය. වංචාවෙන් පිරී තිබූ ඒ බස භාවිත කරන්නට ඔහු උත්සාහ කළේ නැත. මේ නවකතාවේ එන ‘වීරයා’ සුචරිතයකු හෝ දුශ්චරිතයෙක් නොවේ. එහෙත් කර්තෘ හඳුන්වන ආකාරයට ඔහු අසම්මත චරිතයකි. අසම්මත යන්නෙන් අන්තගාමී ගූඪත්වයක් ප්‍රකට නොකෙරේ. මිනිසාට හෝ ලෝකයට ආගන්තුක සම්මතයක් මෙහි නොමැත.
මේ චරිතය වනාහි මිනිසකු මිනිස් ලෝකයේ ජීවත්වීම සඳහා අවශ්‍ය වූ අසම්මත තත්ත්වයකි. මේ චරිතය මිනිසත් බව වසා සිටින අන්ධකාරයකි. තර්කයෙන් පැහැදිලි කළ හැකි ලෝකය අපට අපට හුරු පුරුදු ය. එහෙත් සැණෙකින් කල්පිත සහ ආලෝකය අතුරුදන් වූ මිනිසාට තමා අමුත්තෙකි. නොකඩවා පවතින ඒකාකාරී ජීවන රිද්මය, බලාපොරොත්තු කඩවීම, ආගම විසින් මිනිසා රවටනු ලැබීම යන සැම දෙයක් ම මිනිසා අපරිමිත අසහනයට පත් කරනු ලබයි. කායික ජීවිතයේ උද්වේගකර බව සහ මරණයේ නියත බව අතර ගැටුම මිනිසා අසරණ බවට පත් කරයි. මර්සෝගේ චරිතය එ් අසරණ කිරීමට එරෙහිව භවසත්තාවාදී දාර්ශනික සාක්කියකි’
සාත්‍රෙ මෙසේ පැවසුව ද ඔහු කියන භවසත්තාවාදය කැමූ ප්‍රතික්‍ෂේප කරන බව අන් තැනක දැක්වේ.
මහාචාර්ය සෝමරත්න බාලසූරියගේ කෘතියක් වන ‘පිටස්තරයා’ 1984 දී සහ නැවත 2014 දී ගොඩගේ ප්‍රකාශනයක් ලෙස එළි දක්වනු ලැබී ය.
