මහ මැතිවරණයට ඇත්තේ දින තුනකි. වෙන කවරදාටත් වඩා වෙනස් මැතිවරණ සමයක් අපි ගත කළෙමු. වෙනදා තාප්පයක්, ගහක්, ගලක් පමණක් නොව දිය අගලක්වත් පෝස්ටර් මාෆියාවෙන් ගැලවුණේ නැත. ටිකක් රෑ වෙන්නට එළියට බැස්සොත් තාප්ප බාල්දි කරතියා ගත්, පෝස්ටර් මිටි ඔසවාගත් මිනිසුන්ගේ දසුන අරුමයක් නොවනු ඇත. ඡන්දය හා පෝස්ටරය අතර පැවතියේ එවන් අවියෝජනීය සම්බන්ධතාවකි.
මනාප සටනද එපරිදිය. වෙනදා මෙන් වේදිකාවක් වේදිකාවක් ගානේ කුලල් කා ගන්නා අපේක්ෂකයන් මෙදා දක්නට නැත. හත්මුතු පරම්පරාවේ ගුණ වරුණාව කියමින් ගෙන් ගෙට යන අපේක්ෂකයන් ද වෙනදාට සාපේක්ෂව අඩුය. කටවුට් බැනර් නැති, පෙළපාලි නැති මාධ්‍ය සාකච්ඡා ඇති අපූරු මැතිවරණ සමයක් ගෙවී යමින් තිබේ. හවස්වන විට කණ පැලෙන්නට ඇසෙන සංගීතයත්, කළ හැකි නොහැකි පොරොන්දු දෙන මැතිවරණ රැස්වීමුත් වෙනදා තරම් නැත. කොටින්ම කිවහොත් මේ සෑම අතින්ම සාමකාමී මැතිවරණයකි.
පෝස්ටර්, කටවුට් නැති මැතිවරණයක් ගැන අසාවත් නැතැයි සිතෙන තරමට ඒවා අත්‍යවශ්‍යව තිබූ සමයෙක එකවරම මෙතරම් පරිසර හිතකාමී මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට සිතීමම ආනන්දයට කරුණකි. කොවිඩ් 19 වෙනස් කළ දෑ අතරට මැතිවරණ එක්වීම නම් කොරෝනාවෙන් මතුවූ රිදී ඉරකි. ඊටත් වඩා මේ වෙනස සඳහා බලපෑම් කළ තවත් කාරණයක් තිබේ. මේ අලුත්ම වෙනස ඇති වන්නට බලපෑවේ ජනාධිපතිවරණය බැව් ඔබට මතක ඇත. පරිසර හිතකාමී මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කලාවක් බිහිවීමේ පදනම වැටුණේ වත්මන් ජනාධිපතිවරයාගේ ආදර්ශය නිසාය. වර්තමානයේ මේ ගෙන යන්නේ එහිම දිගුවකි.
කොරෝනාව පැවති පසුගිය මාර්තු මස සිට මේ දක්වා දකුණු කොරියාව සහ සිංගප්පූරුව ඇතුළු රටවල් 14ක් මැතිවරණ පවත්වා තිබේ. ශ්‍රී ලංකාව ඒ අතර පහළොස් වැන්නයි. වසංගතයක් අතරතුර මැතිවරණය පවත්වන්නේ කෙසේද යන්නට ඉතාම නිවැරදි ආදර්ශය සැපයූවේ දකුණු කොරියාව විසිනි. දකුණු කොරියානු රජය නිවැරදි සෞඛ්‍ය පිළිවෙත් නිසියාකාරයෙන් ක්‍රියාත්මක කරමින් මෙකී මැතිවරණය පවත්වන ලද අතර; එරට වැසියෝද ඊට මනා සහයෝගයක් දුන්හ. පසුගිය ජූලි 10 වැනිදා සිංගප්පූරුව පැවැත්වූ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයද විශේෂිත වූවකි. එහිද කටවුට්, බැනර්, විශාල රැස්වීම් තිබුණේ නැත. ඡන්දය සද්දයක් නැතිව විත් සද්ද නැතිවම සිය කාර්යය ඉටු කළේය. මෙය අපටද කදිම ආදර්ශයකි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ආරක්ෂා කර ගැනීම වෙනුවෙන් මැතිවරණය පැවැත්වීමට බොහෝ රාජ්‍ය ක්‍රියා කළේ වයිරසය සමඟ තව කොතෙක් කාලයක් අපට ජීවත් වීමට ලැබේදැයි නොදන්නා නිසාය.
දශක හතකටත් අධික කාලයක් තිස්සේ ඡන්දය දීමට පුරුදුව සිටි ජනතාවක් සිටින අප රටට ද ඡන්දය පාවිච්චි කළ යුත්තේ කෙසේද යන්න පෝස්ටර් හෝ බැනර් වලින් පෙන්වා දීමට අවැසි නැත. කොරෝනා නිසා කළා යැයි කීවාට මේ නීති කලක් තිස්සේ ම තිබුණේය. එහෙත් ඒවා ක්‍රියාවේ යෙදවුණේ නැත. මෙතෙක් කල් තාප්ප, බිත්ති, කම්බි වැට, ගස්, ගල් පමණක් නොව මාවත් පුරා පවා ඇලවුණු පෝසටර් හා කටවුට් නිසා වැනසුණු පරිසරයට ඉසිඹුවක් ලැබීමම භාග්‍යයකි. ඡන්ද සටන ආරම්භයේදීම එකම පක්ෂයේ මනාප සටන ප්‍රතික්ෂේප කළ අගමැතිවරයා තම තමන් නොව පොදුවේ පක්ෂය ගැන සිතන්නැයි පැවසීමම වෙනස් මැතිවරණයක පූර්වාදර්ශයක් විය.
මේ අනුව රටේ ජනතාවගෙන් වැඩිම පිරිසක් එකම දිනයේ එළියට බසින්නේ මැතිවරණය දාය. මේ සංඛ්‍යාව දළ වශයෙන් කෝටියකට වැඩි වනු ඇතැයි ගණන් බලා තිබේ. 2019 වර්ෂයේදී මැතිවරණ කොමිසම මඟින් සහතික කරන ලද ඡන්ද හිමි නාම ලේඛණයට අනුව 16,263,885 දෙ‍ෙනකුට ඡන්දය පාවිච්චි කිරීමේ අවස්ථාව තිබේ. විවිධ හේතු මත ඡන්ද පොළට නොඑන සේම ඡන්දය පාවිච්චි නොකරන පිරිස පසෙකින් තැබූ විට 85%ක පිරිසක් ඡන්දය පාවිච්චි කරනු ඇතැයි කොමිසමේ අපේක්ෂාවයි.
‘යහපාලන‘ විගඩමෙන් පසු තමන් කැමති, තමන්ගේ ඉදිරිය වෙනුවෙන් යමක් කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන ජනතා නියෝජිතයන් පිරිසක් තෝරා ගැනීමට ජනතාවට ලැබෙන පළමු අවස්ථාව මඟ නොහරිනු ඇතැයි අපි උදක්ම සිතමු. ‘යහපාලන‘ සමයේ කෝලම්, නාඩගම් හා කඹ ඇදීම් නිසා කලකිරීමට පත්ව සිටි ජනතාවට මේ ලැබෙන අවස්ථාව මසුරන් වටින්නේය. පාර්ලිමේන්තුවට නියෝජිතයන් තෝරා පත් කර ගැනීමේදී ස්වකීය පෙර අත්දැකීම් නැවත ස්මරණය කිරීම වැදගත් වන්නේ, වෙනසක් බලාපොරොත්තුවෙන් කළ හදියක ප්‍රතිඵල ඕනෑවටත් වඩා ජනතාව විඳි නිසාය.
රටක අනාගතයක් තීරණය වන දිනය අතළඟය. පළමු ඡන්ද ප්‍රතිඵලය පසුවදා තේ බොන වේලාවට ලබාදිය හැකි බව මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපතිවරයා පවසා තිබිණි.
ලංකාවේ වැඩිම සංඛ්‍යාවක් එළියට බසින මැතිවරණ දිනය වෙනුවෙන් ලොව ප්‍රමුඛතම සෞඛ්‍යාරක්ෂිත ක්‍රම ක්‍රියාත්මකය. මැතිවරණ කොමිසම් සභාපතිවරයා කියන පරිදි ඔබට ඡන්ද ස්ථානය තරම් ආරක්ෂිත වෙන කවර හෝ ස්ථානයක් නැති තරම්ය. එබැවින් මේ තීරණාත්මක මැතිවරණයේදී ඔබේ ඡන්දය පාවිච්චි කිරීම ඔබ රටට ඉටු කරන යුතුකමක් සේම එය ඔබේ වගකීමකි. එකිනෙකාගේ කුණු අවුස්සමින්, පිට කසමින්, රෙදි සෝදමින් ගෙවන පාර්ලිමේන්තු සංස්කෘතියට තිත තබා රට වෙනුවෙන් එකට පෙළ ගැසිය යුතු මොහොත එළැඹ ඇත. මෙරට සියලු පුරවැසියන් ජාති, ආගම්, කුල හෝ වෙනත් බේදයකින් තොරව සමාන අයිතිවාසිකම් ඇති අය ලෙස සැලකීම ශ්‍රී ලාංකීය අනන්‍යතාවක් ඇති ජාතියක් ගොඩනැගීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය මූලික කරුණකි. නිදහස ලැබී 72 වසරක් ගතව ඇතත් අපට ඒ සඳහා මෙතෙක් අවකාශයක් ලැබී නැත. තමන් ජාති, ආගම්, කුල හෝ වෙනත් කිසිදු බේදයක් නොසලකන ශ්‍රී ලාංකේය අන්‍යනතාව ඇති පුරවැසියකු බව ලෝකයට කියන්නට සෑම අයකුටම ශක්තියක් ලැබෙන ආකාරයේ පසුබිමක් රටේ ඇති කළ යුතුව තිබේ. එය අද නොකළහොත් යළිත් ඊට සුදුසු අවස්ථාවක් කවදා පැමිණෙතැයි කිසිවකුටත් පැවසිය නොහැකිය. ඇතැම් විට මේ ඒ සඳහා වන අවසන් අවස්ථාව විය හැකිය.
අද වනවිට රටට නිසි නායකත්වයක් ලැබී ඇත. එකී නායකත්වය විසින් අනාගතය සඳහා සැලසුම් කරන උපාය මාර්ගික ඉලක්ක සපුරා ගැනීමට නම් ශක්තිමත් පාර්ලිමේන්තුවක් අවැසිය. රට පිළිබඳ හැඟීමක් ඇත්තා වූද, රටට ආදරය කරන්නා වූද, අන්තර්ජාතික සබඳතා සීමාව දැන පවත්වන්නා වූත්, එකී සහයෝගීතා සම්බන්ධයේදී කොල්ලකන රාජ්‍ය හා සංවිධානවලට යට නොවීමට තරම් ශක්තිසම්පන්න වූත් නායකත්වයක් මේ වන විට අප සතුය. ඒ නායකත්වය ශක්තිමත් කරන්නට මේ ස්වර්ණමය මොහොතයි. පරපුරක උරුමය ආරක්ෂා කරගනිමින්, පරපුරක කරමත පැටවුණු ස්වේච්ඡා වගවීම ඉටු කරමින් සභ්‍යත්ව රාජ්‍යයක් ගොඩනැඟීම අවශ්‍යව තිබේ. මේ මහ පොළවේ සුවඳ දැනෙන, වැඩකරන ජනතාවගේ දහදිය කඳුළුවල බර හඳුනන නායකත්වය ශක්තිමත් කිරීමේ අවකාශය ඔබ මඟ නොහැර ගත යුත්තේ මේ කරුණු නිසාය.
