තොපන්නේ කන්රුකුලට මන්දෝ වෙන්නේ වන්නිලැත්තන්නේ කතා දමන යමකේ
දඹාන කොටබකිනිය ආදිවාසි ගම්මානයෙන් ගුවනින් ඇසෙන ඒ පැහැදිලි හඬ කාගේ දැයි සොයන්නට සිත් වුයේ එහි විශේෂත්වයක් ඇතැයි දැනුණු හෙයිනි. සතුන් මරන්නටත්, කැලේ කොළේ ඇවිදින්නටත් පමණක් සිමා වී සිටි ආදීවාසි ජනතාව දැන් සමාජයේ කැපීපෙනෙන චරිත බවට පත්වෙමින් සිටී. තම වරිගයේ දරුවන්ගේ නෙත් පාදන ආදීවාසි ගුරුවරුන් රැසක් සිටින වැදි සමාජයේ දැන් පළමු වරට ආදීවාසි නිවේදකයෙක්ද සිටී. විමලේ යැයි කියූ විට ඔහු නොදන්නා කෙනෙකු නැතිතරම්ය. කොටබකිනියේදි විමලේ ගැන විපරම් කළ අපට ඔහු හමු වුයේ සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානය අසලදීය. ඔහු ආදීවාසී ගම්මානයේ භූමිකාවන් කිහිපයක්ම නියෝජනය කරන්නේය. විටෙක ඔහු නිවේදකයෙකි. තවත් විටෙක සංචාරකයන්ට තම වරිගයා පිළිබඳ කියා දෙන්නෙකි. තවත් විටෙක ආදිවාසි නායකතුමාගේ භාෂා පරිවර්තක ලෙස ද කටයුතු කරන්නේය.
ඔහු විමලරත්නය. එහෙම වුණත් අපි ඔහුට කවදත් ඇමතුවේ විමලේ යන ආදරණිය ඇමතුමෙන්. තිස්නව වැනි වියේ පසුවන විමලේ නිරත්තරයෙන්ම තම රැහේ ඇත්තන්ගේ දියුණුව ප්‍රර්ථනා කරමින් මේ කැලෑ ගමේ ජීවතය පිළිබඳ රටතොට පිළිබඳ අවදියෙන් සිටින්නෙකි.
“ මම ආදිවාසි පරපුරේ කෙනෙක්. මම ඌරු වරිගේ විමලරත්න. ඉගෙන ගත්තේ දඹාන ඉස්කෝලේ. සාමාන්‍ය පෙළ දක්වාම ඉගෙන ගත්තේ දඹාන ඉස්කොලේ. උසස් පෙළ විභාගයට ඉගෙන ගන්න ඔරුබැඳිවැව ඉස්කෝලෙට ගියා. මගේ අම්මා රන්මැණිකා. තාත්තා අප්පුහාමි. නංගිලා දෙන්නයි මල්ලියි ඉන්න පවුලේ මම වැඩිමලා. මගේ එක නංගි කෙනෙක් උපාධිධාරි ගුරුවරියක්. ඇය දඹාන පාසලේ ඉගැන්වීම් කටයුතු කරනවා.” විමලේ අප සමඟ තම ජීවිතේ ගැන කතා කරන්නට වූයේය. කොටබකිනිය ගමේ ‘කතා දමන යමකය‘ හරි අපූරු තැනකි. එමෙන්ම සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානය ද අපූරුය. එය ආදීවාසින් පිළිබඳ සියලු තොරතුරු ඇතුළත්ය. ආදීවාසීන් පිළිබඳ තොරතුරු සොයන්නන්ට , ගවේෂණය කරන්නන්ට එය අපූරු තෝතැන්නකි. විමලේ එහි එන ඕනෑම කෙනෙකුට තොරතුරු කියා දෙන්නට සුදානම්ය. ඔහුට පැහැදිලි කටහඬක් ඇත. ආදීවාසී භාෂාව පමණක් නොව සිංහල භාෂාව මනාව හැසිරවීමේ හැකියාව ද ඔහු සතුය.
“ පාසල් යන කාලේ ඉඳලම මම නිවේදන කලාවට ආසාවෙන් හිටියේ. නිවේදකයෙක් වෙන එක මට හීනයක්. හිතන්නකො මේ බැද්දේ ඉපදුණු මම කොහොම ද නිවේදකයෙක් වෙන්නේ කියලා. ඒත් ක්‍රිකට් විස්තර අහන එක මගේ විනෝදාංශයක් වෙලා තිබුණේ. අපේ ඉස්කෝලේ ළමයි ක්‍රීඩා කරද්දී විශේෂයෙන්ම ක්‍රිකට් සෙල්ලම් කරද්දි මම විස්තර ප්‍රචාරයක් කරනවා. ඉස්කෝලේ වත්තේ තියෙන ගහක් වැලක් උඩට ගිහිල්ලා තමයි විස්තර ප්‍රචාරය කියන්නේ. ඔහොම ඉන්න අතර තමයි මම නවය පන්තියේ ඉගෙන ගනිද්දි කථික තරගයකට සහභාගි වුණේත. ඒ වෙනකොට මම තරගවලට සහභාගි වෙලා හිටියේ නැහැ. නමුත් බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයෙන් අපට පළමු තැන හිමි වුණා . අපේ හිටපු විදුහල්පතිතුමා සුගතපාල ලොකු මහත්තයා අපිව අරගෙන මහවැලි ප්‍රජා ගුවන් විදුලියට ගියා. එදා තමයි මම ගුවන් විදුලියකින් කතා කළ පළමු දවස. ඒ එක්කම අප ගැන පුවත්පතක ලිපියක් ලියලා තිබුණා. සුගතපාල ලොකු මහත්තයා දැන් ජීවතුන් අතර නැහැ.”
විමලේ පැමිණියේ දුෂ්කර ගමනකි. එකල දඹාන පාසලේ ගුරුවරුන් හිඟය. ඉංග්‍රිසි භාෂාව, ගණිතය ආදි විෂයන් ඉගැනිවීමට ගුරුවරු නොසිටියහ. නමුදු විමලෙ ඇතුව අනෙක් සිසුන් කෙසේ හෝ ඉගෙන ගැනීමට ඉටාගත්හ. අවසානයේ විමලෙ සාමාන්‍ය පෙළ විභාගය සමත් වූයේය. ඉන් අනතුරුව සිංහල, බෞද්ධ සංස්කෘතිය හා භූගෝල විද්‍යාව යන විෂයන්වලින් උසස් පෙළ විභාගයට පෙනී සිටින්නේය.
“ මම ඊට කලකට පස්සේ තමයි ආදීවාසී කෞතුකාගාරයට බැඳෙන්නේ. මට නායකතුමාගේ භාෂා පරිවර්ථක හැටියටත් කටයුතු කරන්න ලැබෙනවා. මම මේ හැමදේම කරනනෙ බෝහෝම ආශාවෙන්. මේ අතර තමයි ආදීවාසී ක්‍රිකට් කණ්ඩායම බිහිවෙන්නේ. ඒ 2011 වසරේ. ගුවන් විදුලි කණ්ඩායමත් සමඟ කළ ක්‍රිකට් විස්තර ප්‍රචාරයේදි අපේ භාෂාවෙන් තමයි විස්තර ප්‍රචාරය ගෙන එන්නේ. එදා තමයි ගුවන් විදුලියේ සභාපතිතුමා මා ගැන විස්තර සොයලා තිබුණේ. දෙදහස් දොළහ වසරේ මට කොන්ත්‍රාත් පදනම යටතේ දඹාන ගුවන් විදුලියේ නිවේදක තනතුර ලැබුණා. මම හැම විටම සිතන එකක් තමයි මට මේ වෘත්තියේ අපේ රැහේ ඇත්තන් වෙනුවෙන් ඉටුකළ යුතු වගකීමක් තියෙනවා කියන එක. අපේ භාෂාවට අකුරු නැහැ. මුඛ පරම්පරාවෙන් එන භාෂාවක් තියෙන්නේ . මහා සමාජය සමඟ බද්ධ වුණාට පස්සේ මේ භාෂාව නැති වෙන්න පුළුවන්. අද වෙනකොට රැහේ සමහරු වැදි භාෂාව කතා කරන්නේ නැහැ. මගේ පරම යුතුකම තමයි මේ භාෂාව රැක ගැනීම. අපි ඒ සඳහා විවිධ වැඩ සටහන් කරනවා. ඒ වගේම රැහේ ඇත්තන්ට රටේ තොරතුරු කියා දෙනවා. අද වෙනකොට පොඩි දරුවෝ වැදි භාෂාව කතා කරන්න පටන් අරන් තියෙනවා. මට ගුවන් විදුලියෙන් කතා කරද්දි ආදිවාසියෙක් හැටියට අභිමානයක් දැනෙනවා. අපි ප්‍රජා ගුවන් විදුලිය හා සම්බන්ධ වෙන්නේ දුරකථනය මඟින්. මෙහෙට එන අය තොරතුරු සොයනවා ආදීවාසීන් ගැන. ඒ එන අයට පෙන්නන්න තමයි මේ මැදිරිය හදා ගත්තේ . ඇත්තටම අපට පරිගණකයක් තියෙනවා නම් මේ කාර්යය කරගෙන යන්න ඉතාම පහසුයි. නමුත් පරිගණකයක් ගන්න තරම් අපට වත්කමක් නැහැ. මේ ගුවන් විදුලි මැදිරියට සම්පත් නැහැ. රේඩියෝ දඹාන තවමත් ඇහෙන්නේ සීමිත ප්‍රදේශ ගණනකට පමණයි. නමුත් අපේ ජනතාව පොල්ලේබැද්ද හෙනානිගල වගේ පැතිවල ඉන්නවා. මේ ගුවන්විදුලි සේවය අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයට ඇහෙන්න සලස්වනවා නම් එය විශාල සේවයක්.”
විමලේ කියන්නේ තම ජනතාවගේ සුබ සෙත ගැන සිතාය.
ආදීවාසි ජනතාවගෙ අනන්‍යතාව රටට කියාදෙමින් සඳුදා, බදාදා, සිකුරාදා යන දිනවල විකාශය කෙරෙන රේඩියෝ දඹානෙන් බොහෝ විෂයන් ගැන කතා කරන්නේය. එක් දිනෙක උදේ වරුවේ වන්නිලැ ඇත්තන් මුලිච්චි වන කාල මැච්ච තිබේ.(ආදීවාසි නායක තුමා සමඟ සාකච්ඡාවක්) මීට අමතරව ආදීවාසී ආහාර ඒවා සකස්කර ගන්නා ආකාරය, ළමයින් සඳහා වැඩසටහන්, ආදීවාසී තොරතුරු ආදි බොහෝ දේ පිළිබඳ රේඩියෝ දඹානෙන් විකාශය කෙරේ. මේ සියල්ල කරන්නේ නිවේදක විමලේය. මයික්‍රෆෝන නැති හඬපාලන මැදිරි නැති වෙනත් තාක්ෂණික මෙවලම් නැති රේඩියෝ දඹාන ක්‍රියාත්මක වන්නේ විමලේගේ අතේ ඇති සාමාන්‍ය ජංගම දුරකථනයෙනි. ඉතා අඩු පහසුකම් යටතේ තම රැහේ ඇත්තන්ගේ උරුමය රැක ගැනීම වෙනුවෙන් හඬක් නඟන රේඩියෝ දඹානේ විමලේට නවීන පහසුකම් තිබුණේ නම් කොතරම් අගනේද?
ඡායාරූප - තුෂාර ප්‍රනාන්දු
