මෙවර ගමින් ගමට පටබැඳි කතා තුළින් ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කය හා ඒ අවට ප්‍රදේශ කිහිපයක් සඳහා නම් පටබැඳුණු ආකාරයයි. ශ්‍රී ලංකාවේ සුන්දර කඳු පන්තිවලින් වට වූ ඉතාමත් සුන්දර ප්‍රදේශයක් ලෙස මෙම ප්‍රදේශය දැක්විය හැකියි.
• කෑගල්ල
ජනප්‍රවාදවලට අනුව ක්‍රිස්තු පූර්ව 89 දී වළගම්බා රජුගේ රාජ්‍ය පාලන කාලයේදී ලක්දිව ආක්‍රමණය කළ ද්‍රවිඩ සතුරන් පරාජය කිරීමේ අරමුණින් සේනා සංවිධානය කරන්නට විය. මෙසේ රට පුරා සේනා සංවිධානය කරමින් ගිය දිනක වළගම්බා රජු දඹුල්ලේ සිට දනගිරිගල, ඇකිරියගල හරහා සල්ගලට යන අතරතුර එක් ගල් තලාවක නැවතී දිවා ආහාර ගෙන බුලත් විටකුත් සප්පායම් වී ඇත. ඉන්පසු නැවතත් ගමන යන අතරතුර තවත් වරක් බුලත් විටක් කෑමට වුවමනා වීම නිසා රජතුමාගේ ගිරය සොයන්නට විය. එවිට රජුගේ එම රත්තරන් ගිරය අමතක වී ඇති බව සිහි වී එය කෑ ගල උඩ බව පවසා ඇත. කෑ ගල උඩ පසුකලෙක ‘කෑගල්ල’ බවට පත් වී ඇත.
කෑගල්ල යන නම පටබැඳී ඇති ආකාරය සම්බන්ධයෙන් තවත් රසවත් කතාවක් පවතී. එනම් දඹදෙණි යුගයේ රජ කළ රජ කෙනෙක් මෙම ප්‍රදේශයේ දඩ කෙළියට පැමිණ ඇත. එසේ පැමිණ සේනාවත් සමඟ දින කිහිපයක් මෙහි දඩ කෙළියේ යෙදුණු රජු දිනක් ගල් තලාවක් මත තම දිවා ආහාරය ගෙන ඇත. ආහාර ගෙන යන විට රජුගේ මඟුල් කඩුව එම ගල් තලාවේ අමතක වී ගොස් ඇත. තම මඟුල් කඩුව දවල් කෑ ගලේ අමතක වූ බව රජු පවසා එය ගෙන ඒමට සේනාව පිටත්කර යවා ඇත. ‘කෑ ගල උඩ කඩුව තිබ්බා‘ යන ප්‍රකාශය පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට කටවහරේ පැවතගෙන ගොස් එය ‘කෑගල්ල’ බවට පත් වූ බව කියැවේ.
• රුවන්වැල්ල
මෙම ප්‍රදේශයේ වාසය කළ සේරිමානන් නම් වූ රජුගේ මාළිගය අසල වනාන්තරයේ ගෝනෙකු සිට ඇත. එම ගෝනා නඟන විලාපය නිසා නින්දේදී බාධා ඇති වන නිසා රජු, රාජපුරුෂයන් ලවා ගෝනා මරා දැමීය. ඊළඟ ආත්මයේදී එම ගෝනා මැඩියෙකු වී උපදී. එසේ ඉපිද ඌ රජුගෙන් පලි ගැනීමට මඟුල් පොකුණේම ජීවත් වෙයි. දිනක් රජතුමා උයනේ සක්මන් කරමින් සිටිද්දී පොකුණේ මානෙල් මලක් දැක එය කඩා සිඹිද්දී මැඩියා විෂ දුමක් පිට කර ඇත. 
ඒ නිසා ඇති වූ හිසරදයක් හේතුවෙන් රජතුමා බොහෝ කලක් දුක් විඳ ඇත. ඔහුට කරන ලද ප්‍රතිකාරවලින් පලක් වී නොමැත. එම නිසා පත්තිනි දේවිය වෙනුවෙන් වත්පිළිවෙත් කරන ලෙස ඔහුට සිහිනෙන් උපදෙස් ලැබී ඇත. ඒ අනුව භාරතයේ සිටි සේරමානන් රජු ලංකාවට පැමිණ පත්තිනි පුද පූජාවලට දක්ෂ ඇදුරන් සොයා යන්නට විය.
එම රජු මෙරටට ගොඩබසින්නේ වත්තල ප්‍රදේශයෙනි. එහිදී කැලණිය හරහා නවගමුවට පැමිණ විවිධ පූජාවන් සිදුකර රනින් තැනූ අඹයක් දෙවොලට පූජා කර ඇත. එතැන් පසු අත්තනගල්ලේ සිට පැමිණෙන රජු මෙම රුවන්වැල්ල ප්‍රදේශයට පැමිණෙන විට රුවන් වැසි වැටී ඇත. ‘රුවන් වැසි වැටුණු වැලිතලාව‘ යන අර්ථයෙන් එම ප්‍රදේශය ‘රුවන්වැල්ල’ ලෙස හඳුන්වා ඇත.
• මාවනැල්ල
අතීතයේදී මෙරට එක්සේසත්කොට රජකම් කළ රජකු වන දෙවන දප්පුල නම් රජ කෙනෙකු සිට ඇත. මෙම රජුගේ මාලිගය පිහිටා තිබුණේ අනුරාධපුරයේය. එහෙත් කන්ද උඩරටින් සතුරු ආක්‍රමණ එල්ල වන්නට යන බව රජුට දැනගන්නට ලැබී ඇත. මෙහි සත්‍ය අසත්‍යතාව පිළිබඳ සැක හැර දැනගැනීමට රජුට අවශ්‍ය විය. ඒ සඳහා තම සෙන්පතියන්ගේ සහාය ලබා ගැනීමට රජුට අවශ්‍ය විය.
ඔහු ඒ සඳහා භාතිය හා ප්‍රතාපසිංහ යන සෙන්පතියන් හට එම රාජධානියට එල්ල වන්නට යන සතුරු ආක්‍රමණය පිළිබඳ සොයා බලා තමන්ට දන්වන ලෙස නියෝග කර ඇත.
එම නියෝග පිළිගත් සෙන්පතියන් දෙදෙනා තොරතුරු සොයා බැලීම සඳහා කන්ද උඩරටට පිටත්වන්නට විය. එහෙත් මඳ දුරක් යන විට සෙන්පතියන් දෙදෙනාට දැඩි වෙහෙසක් දැනෙන්නට විය.
එහිදි විඩා නිවා ගැනීම සඳහා ඔවුන් මාඔය අසල එක් ස්ථානයක නැවතී ඇත. මඳ වේලාවක් මෙසේ ගිමන් හරින විට භාතිය නම් සෙන්පතියාට එහි සිරි අසිරිය විඳ ගැනීමට අවශ්‍ය විය. ඒ අතර මෙහි දියඇල්ලෙන් දිය නෑමටද සිත් විය. ඒ නිසා ඔහු ස්නානය කළ අතර ප්‍රතාපසිංහ ස්නානය නොකර දියඇල්ල අසලට වී බලා සිටින්නට විය. විඩා නිවා ගැනීමෙන් පසු දෙදෙනාම සෙංකඩගල නුවර කරා ගමන් ආරම්භ කරන්නට විය.
ඒ සඳහා තවත් සැතපුම් පහළොවක් පමණ දුර තිබී ඇත. එහෙත් සැතපුම් භාගයක් පමණ යන විට භාතියට ඔහුගේ අසිපත නොමැති බව සිහි විය.
එවිට ඔහු පවසා තිබෙන්නේ එය ඇත්තේ මා නෑ ඇල්ල ළඟ බවයි.
එම නිසා බොහෝ කලක් එම ප්‍රදේශය හඳුන්වා ඇත්තේ මා නෑ ඇල්ල ලෙසයි. පසුකාලීනව මෙම ප්‍රදේශය ‘මාවනැල්ල’ ලෙසින් ප්‍රසිද්ධ වී ඇත.
ඔබේ ගමට නම පටබැඳුණු ආකාරය අප වෙත ලියා එවන්න.
ගමින් ගමට පටබැඳි කතා
සිළුමිණ, ලේක් හවුස්, කොළඹ.
ඇමතුම් – 0112429263
