මිනිසුන් වූ අප හැමටම වැඩ කළ හැකි කාලයක් පවතී. වැඩ කළ හැකි තරුණ වියේ දී වෙහෙසී වැඩ කිරීමෙන් අනතුරුව සඳෑ සමයේ දී තමා උදෙසා විශ්රාම දිවිය සුවසේ ගත කිරීමට විශ්රාමික වැටුපක් ලැබීම අස්වැසිල්ලකි. ලංකාවේ, රාජ්ය සේවකයන් උදෙසා පමණක් ලැබෙන වරප්රසාදයක් ලෙසින් විශ්රාම වැටුප හැඳින්විය හැකිය. මේ මස 08 වැනි දින යෙදෙන විශ්රාමික දිනය වෙනුවෙන් විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්යක්ෂ ජනරාල් ඒ.ජගත් ඩී.ඩයස් මහතා සමඟින් අපි කතා බහ කළෙමු.
විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුවේ කාර්යභාරය හා එහි ඉතිහාසය ගැන කතා කළොත්..
විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව 1970දී ආරම්භ කරන ලද දෙපාර්තමේන්තුවකි. එයට පෙර විශ්රාම වැටුප් සම්බන්ධ කටයුතු පැවතුණේ මුදල් අමාත්යාංශය නැතිනම් මහා භාණ්ඩාගාරය යටතේ… 1970 දී සිරිමා බණ්ඩාරනායක අගමැතිනිය විසින් එම විෂය රාජ්ය පරිපාලන ඇමැතිතුමා යටතට පත්කර එය රාජ්ය පරිපාලන අමාත්යාංශ යටතේ පවතින විෂයයක් බවට පත් කළා. මේ වන විට විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුවට වයස 53කට ආසන්නයි.
ඒ පන්තියේ දෙපාර්තමේන්තුවක් හැටියට රජයේ සමාජ ආරක්ෂණ ප්රතිලාභ ක්රමය මෙහෙයවන ප්රධාන ආයතනය ලෙසින් විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව හඳුන්වන්න පුළුවන්. 1898 ආරම්භ කළ වැන්දඹු අනත්දරු අරමුදල් ක්රමය, 1910,1934 වසරවල පමණ ආරම්භ කළ සිවිල් විශ්රාම වැටුප් ක්රමය, ස්ථිර සේවකයන් සඳහා පැවැති විශ්රාම වැටුප් ක්රමයයි. තාවකාලික ස්ථිර නොවන අනියම් සේවකයන් වෙනුවෙන් ආරම්භ කළ 1942 හඳුන්වාදුන් රාජ්ය සේවා අර්ථසාධක අරමුදල් ක්රමය, ගුරුවරුන් සඳහා වැන්දඹු හා අනත්දරු අරමුදල් ක්රමය, පළාත් පාලන ආයතන සඳහා විශ්රාම වැටුප් ක්රමය අවසානයේ ගතහොත් 1983 වසරේ දී හඳුන්වා දුන් වැන්දඹු පුරුෂ හා අනත්දරු විශ්රාම වැටුප් ක්රමය ඇතුළු නීති රීති විශාල සංඛ්යාවක් යටතේ සමාජ ආරක්ෂණ ප්රතිලාභ ක්රමයක් මෙහෙයවන එකම ආයතනය අපේ ආයතනයයි.
සිවිල් ජනතාවට අමතරව ශ්රී ලංකාවේ ත්රිවිධ හමුදාවේ සාමාජිකයන්ට අදාළ විශ්රාම වැටුප් හා පාරිතෝෂික ප්රතිලාභ ක්රමයත්, සන්නද්ධ හමුදා වැන්දඹු හා වැන්දඹු පුරුෂ සහ අනත්දරු අරමුදල් ක්රමයත්, යන නීති රීති සමුදායත් සමඟ සිවිල් සහ සන්නද්ධ හමුදා සඳහා මෙම සමාජ ප්රතිලාභ ක්රම පවත්වාගෙන යන්නේ විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව විසින්.
සාමාන්යයෙන් විශ්රාමිකයන් කොපමණ සංඛ්යාවක් සඳහා විශ්රාම වැටුප් ලබා දෙනවාද?
මේ කාලසීමාව ඇතුළත 2023 ඔක්තෝබර් 06 වැනි දිනය වන විට (සාමාන්යයෙන් විශ්රාම වැටුප් දෙන දිනය) ගණන් බැලුවහොත් දළ වශයෙන් විශ්රාමිකයන් 696,000ක් ඉක්මවන ප්රමාණයක් සක්රිය විශ්රාමිකයන් සිටිනවා. ඒ සඳහා රුපියල් බිලියන 27ක් වැයවෙනවා. දළ වශයෙන් කියනවා නම් රුපියල් මිලියන 27,000කට ආසන්න මුදලක් රජය මසකට විශ්රාම වැටුප් වෙනුවෙන් පමණක් වැය කරනවා.
මෙයට අමතරව පාරිතෝෂික ගෙවීම සඳහා මාසිකව රු. මිලියන 4,000ක පමණ මුදලක් දළ වශයෙන් අවශ්ය වෙනවා. ත්රිවිධ හමුදාවේ සහ පොලිසියේ යුද්ධයෙන් අබාධිත වූ සහ මිය ගිය අයගේ වැටුප්, වන්දි වැටුප් සහ දීමනා ගෙවීම සඳහා තවත් රු. මිලියන 3800කට අධික මුදලක් වන්දි වැටුප් හා දීමනා ගෙවීමට අවශ්ය වෙනවා. මේ සියල්ලත් සමඟින් එක මසකට විශ්රාම වැටුප් ගෙවීමට අවශ්ය වෙනවා. මේ සියල්ලත් සමඟින් රජයට එක් මාසයකට විශ්රාම වැටුප් ඇතුළත් සමාජ ආරක්ෂණ පද්ධතිය මෙහෙයවීම සඳහා බිලියන 35කට අධික මුදල් ප්රමාණයක් රජය සැපයිය යුතු වෙනවා.
පසුගිය කාලයේ දී රටේ විවිධ ආර්ථික අපහසුතා හා අර්බුධ පැවතියත්, ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල (IMF) සමඟින් කුමනාකාරයේ ගිවිසුමකට එළඹියත් රජය විසින් විශ්රාම වැටුප් ගෙවීමේ ක්රමය අඛණ්ඩව මාසික විශ්රාම වැටුප් හා දීමනා වශයෙන් පමණක් රු.මිලියන253,790 ක ශුද්ධ වියදමක් මේ වන විට දරා තිබෙනවා. පවත්වාගෙන යාමට අවශ්ය අරමුදල් සම්පාදනය කරනවා. විශ්රාම වැටුප් පාරිතෝෂික ගෙවීමේ මාස 2ක හෝ 3ක ප්රමාදයක් පැවතියත් රජය විසින් එම අරමුදල් සම්පාදනය කරමින් අඛණ්ඩව මේ සමාජ ආරක්ෂණ ප්රතිලාභ ක්රමය ජ්යෙෂ්ට පුරුවැසියන් සඳහා ලබා දීමට කටයුතු කරනවා. විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව ලෙස අපි හැකිතාක් දුරට වියදම් අවම කිරීම සහ කාර්යක්ෂම සේවයක් සැපයීම පදනම් කරගෙන කටයුතු කරනවා.
විවිධාකාරයේ විශ්රාමිකයන් සිටින නිසා ඒ අනුව විශ්රාම වැටුප් ගෙවීමේ ක්රම වේදයක් තිබෙනවා ඇති. එම ක්රමවේදයන් මොනවාද?
විශ්රාව වැටුප් අයදුම්පත් ලබා ගැනීමේ ක්රම වේදය මාර්ගගතව එනම් අන්තර්ජාලය හරහා තාක්ෂණික නව ක්රමවේදයන් හඳුන්වා දෙමින් අපි ඉදිරියට පවත්වාගෙන යාමට කටයුතු කරනවා.
විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව දැනට සිවිල් විශ්රාමිකයන්ට, වැන්දඹු, වැන්දඹු පුරුෂ විශ්රාමිකයන් වශයෙන් ඔවුන්ගේ කලත්රයන්ට, අනත්දරුවන්ට, ආබාධිත දරුවන්ට වශයෙන් විශ්රාම වැටුප් ක්රම රාශියක් මෙහෙයවමින් සිටිනවා. ඉන්පසුව අපි මේ පදනම මත හඳුනාගැනීමේ පහසුව තකා සිවිල් විශ්රාමිකයන්ගේ වර්ග කිරීමක් වැන්දඹුවන්, වැන්දඹු පුරුෂයන්, අන්ත දරුවන්, අාබාධිත අය, නැවත විවාහ වූ අය ලෙසත් දුබලතාවට පත් වූ නිලධාරීන් ලෙසත් වර්ග කරනවා. මේ ආකාරයට ම ත්රිවිධ හමුදාවේ සාමාජිකයන්ගේත් වර්ග කිරීමක් කෙරෙනවා. ත්රිවිධ හමුදා සමාජිකයන්ගේ සාමාන්ය විශ්රාම වැටුප්වලට අමතරව ඔවුන්ට යුද්ධය හේතුවෙන් දුබලතාවට පත් වූ අය වෙනුවෙන් වෙනම විශ්රාම වැටුප් ක්රමයක්, ඔවුන්ට වෙනම ස්ථාවර මාසික දීමනාවක්, ලබා දෙනවා. ඔවුන්ගේ ද වැන්දඹු, අනත් දරු ආදී ලෙස විශ්රාම වැටුප් ක්රමයේ ප්රතිලාභ රජය විසින් කාලීනව ගනු ලබන තීරණ සමඟින් අවශ්ය සංශෝධන කරමින් විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව ප්රතිලාභ බෙදා හැරීම සිදු කරනවා.
විශේෂයෙන් ම විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව මාලිගාවත්ත ප්රධාන කාර්යාල පරිශ්රයේත් ඊට අමතරව ප්රාෙද්ශීය ලේකම් කාර්යාල සමඟ මාර්ගගතව පද්ධතියක් ඔස්සේ සම්බන්ධ වෙමින් ඒ කටයුතු පවත්වාගෙනන යනවා. අපි Online, මාර්ගගත ක්රමය ඔස්සේ රජයේ ආයතන හා සේවා ස්ථාන 4000ක් සමඟ සම්බන්ධතා ජාලයක් පවත්වාගෙන යනවා. එසේම අලාභ ගෙවීම් පද්ධතිය පවත්වාගෙන යාමේ දී ඒ සඳහා තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවේ තැපැල් කාර්යාල පද්ධතියත්, රාජ්ය බැංකු, පෞද්ගලික බැංකු, සමූපකාර ග්රාමීය බැංකු, සණස බැංංකු ආදී සියලුම පද්ධති ඔස්සේ අපි විශ්රාමිකයන්ට ඒකාබද්ධව විශ්රාම වැටුප් ලබා දීමේ ක්රමවේදයක් පවත්වාගෙන යනවා. ඒ හරහා අපි සියලුම ආයතන සමඟ මාර්ගගත සම්බන්ධතා ජාලයක් පවත්වාගෙන යන ප්රධානම ආයතනය ලෙස සැලකිය හැකියි. මේ සියලුම කටයුතු සිදු කෙරෙන්නේ විශ්රාමිකයන්ට කාර්යක්ෂම සේවයක් ලබා දීමේ අරමුණින්.
මේ ආයතන සමූහයත් සමඟ කටයුතු කිරීමේ දී ඔවුන් සමඟ විශේෂ සම්බන්ධතාවක් පවත්වා ගැනීම මඟින් විශ්රාමිකයන්ගේ ජීවිත සහතිකය ලබා ගැනීමේ ක්රමවේදය ඔස්සේ විශේෂයෙන් ම රාජ්ය හා පෞද්ගලික බැංකු 475කට ආසන්න සංඛ්යාවක් සමඟ ඇඟිලි සලකුණු ක්රමය ඔස්සේ ඔවුන්ගේ ජීවිත සහතිකය හා පදිංචිය පිළිබඳ සහතිකය ලබා ගැනීමේ ක්රමවේදයක් අපි පවත්වාගෙන යනවා. ඒ සඳහා රාජ්ය බැංකු හා පෞද්ගලික බැංකු සමඟ එම ආයතන සමූහය අපට පහසුකම් සලසා දී තිබෙනවා.
විශ්රාමිකයන් සඳහා විශ්රාම වැටුප් ලබා දීමට අමතරව ඔබ ආයතනය හරහා ලබා දෙන වෙනත් ප්රතිලාභ තිබෙනවාද?
ඊට අමතරව අපේ අතිරේක සේවාවක් ලෙස ඩයලොග් හා මොබිටෙල් ආයතන සමඟ විශ්රාමිකයන්ට තම කැමැත්ත පරිදි ලබා ගැනීමට විශේෂ පැකේජ හඳුන්වා දෙමින් දුරකථනයක් සමඟ අවම මිලකට, අවම ගාස්තු සහිතව ඔවුන්ගේ දුරකථන පහසුකම් සලසා දීමක් සිදු කරනවා. අග්රහාර සෞඛ්ය රක්ෂණ අරමුදල විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව සමඟ ඒකාබද්ධව 2016.01.01න් පසුව විශ්රාම ගිය 130,000කට අධික විශ්රාමිකයන් සංඛ්යාවකට සෞඛ්ය රක්ෂණ ක්රමවේදයක් හඳුන්වා දීමට හා පවත්වාගෙන යාමට කටයුතු කරනවා. ඒ සඳහා රාජ්ය පරිපාලන අමාත්යාංශයත්, මහා භාණ්ඩාගාරයත් සහාය ලබා දෙමින් සම්බන්ධීකරණය පවත්වාගෙන යනවා.
පසුගිය අවුරුද්ද (2022-2023) දෙස බැලුවොත් අපි විශ්රාමිකයන්ට නව හැඳුනුම්පතක් හඳුන්වාදීමේ කටයුතු අපි ආරම්භ කළා. එය, තමාගේ වැඩකටයුතු සිදුකර ගැනීමේ දී විශ්රාමිකයන්ට ලොකු පහසුවක්. විශ්රාමිකයන් සම්බන්ධයෙන් සත්කාර පියස සංකල්පය මෙයට වසර 7-8කට පෙර කාලයක සිට අපි හඳුන්වා දී තිබෙනවා. ඒ දේ කරන්නේ සේවකයා විශ්රාම යන අවස්ථාවේ දී පසු ප්රතිලාභීන් සම්බන්ධව අැති සම්පූර්ණ කටයුතු නිරාකරණය කරමින් එම පුද්ගලයාට අදාළ සියලුම තොරතුරු විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීම සහ ඊට සම්බන්ධ ගැටලු තිබෙන ඒවා අවම කරගනිමින් එකී තොරතුරු සම්පූර්ණ කරනවා. එමඟින් එම පුද්ගලයාගේ කලත්රයාට හෝ අනත් දරුවන්ට, ආබාධිත දරුවකු සිටිනවා නම් එම දරුවාට පසු කාලීනව ප්රතිලාභ ලබා දීම පහසු, සරල හා කර්යක්ෂම ලෙස ලබා දීමට අවශ්ය කටයුතු සිදු කරනවා. එමෙන්ම එම සත්කාර පියසේ දී විශ්රාමිකයාගේ ජීවිත සහතිකය ලබා ගැනීමේ නව ඩිජිටල් ක්රමවේදයට අනුව ඇඟිලි සලකුණ ලබා ගැනීම, විශ්රාමික හැඳුනුම්පත ලබා දීම, විශ්රාමිකයාගේ කලත්රයාට අදාළව විශ්රාමික හිමිකම් පත්රය ප්රදානය ද සිදුවෙනවා. මෙය කොළඹ ප්රධාන කාර්යාලයෙන් පමණක් නොවෙයි, එය විශ්රාමිකයාට පහසු වන ලෙස අනුරාධපුර. බදුල්ල, මහනුවර, කුරුණෑගල සහ මාතර දිස්ත්රික් ලේකම් කාර්යාලය යන දිස්ත්රික් ලේකම් කාර්යාල 5කට විමධ්යගත කරමින් විශ්රාමිකයන්ට පහසු, කාර්යයක්ෂම සේවාවක් ලබා දී තිබෙනවා. මේ සඳහා අපට සියලුම දිස්ත්රික් ලේකම් කාර්යාලවල දිස්ත්රික් ලේකම්වරුන්ගෙන් සහ ප්රාෙද්ශීය ලේකම්වරුන්ගෙන් අවශ්ය සහාය ලැබෙනවා.
පසුගිය කාලයේ දී විශ්රාම වැටුප් ගෙවීමේ ප්රමාදයක් පවතින බවට විශ්රාමිකයන් මැසිවිලි නැගුවා. ඒ ඇයි? එම ප්රමාදය වැළැක්වීමට ගත් ක්රියාමාර්ග මොනවද?
පසුගිය වසරේ රාජ්ය සේවයකයන් විශ්රාම ගැන්වීමේ වයස අවුරුදු 60-65 දක්වා දීර්ඝ කිරීමක් සිදු වුණා. පසුව මාස කිහිපයකින් පමණ නැවත එම වයස අවුරුදු 60 දක්වා වෙනස් කළා. මේ හේතුව නිසා රාජ්ය සේවය තුළ කලබලකාරී හා අසහනකාරී තත්ත්වයක් ගොඩනැගුණා. මේ හේතුවම පදනම් කරගෙන විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුවට යම් අපහසුතාවකට ලක්වීමට සිදු වුණා. 2023 වසරේ මුල භාගයේ දී විශ්රාම යන පිරිස වැඩි වීමත් සමඟ අභියෝගයකට මුහුණ දීමට සිදු වුණා. සාමාන්යයෙන් වසරකට රාජ්ය සේවකයන් 27,000ක පමණ ප්රමාණයක් විශ්රාම යනවා. 2022 වසර හා 2023 වසරේ විශ්රාමික වයස සම්පූර්ණ වූ විශ්රාමිකයන් සංඛ්යාව 42,000කට අධික වනු ඇතැයි විශ්වාස කරනවා. එවැනි අයදුම්පත් ප්රමාණයක් ලැබේයැයි ඇස්තමේන්තු ගතකර තිබෙනවා. ඒ සංඛ්යාෙවන් මේ මස 06 වැනි දින වන විට විශ්රාමිකයන් 30,000කට අාසන්න සංඛ්යාවකට විශ්රාම වැටුප් ගෙවීමට හැකි වුණා. මීට අමතරව අපිට ප්රාෙද්ශීය ලේකම් කාර්යාලවලට ලැබුණු වැන්දඹු අනත්දරු අයදුම්පත් දළ වශයෙන් 9,600කට ආසන්න අයදුම්පත් සංඛ්යාවක් ලැබී සම්පූර්ණ කර තිබෙනවා. එහි ගෙවීම් කටයුුතු සඳහා කිසිම බාධාවකින් තොරව රජය අපට මූල්ය ප්රතිපාදන ලබා දෙනවා.
පසුගිය කාලසීමාවේ දී රජය විසින් රුපියල් 5000ක අමතර දීමනාවක් ගෙවීමට තීරණය කළා. අපි මේ ගෙවීමත් අඛණ්ඩව සිදු කරනවා. එයට අමතරව ත්රිවිධ හමුදාවල යුද්ධයෙන් ආබාධිත වූ අයට දුබලතා විශ්රාම වැටුපක්, සේවා විශ්රාම වැටුපක්, ස්ථාවර මාසික දීමනාව සහ ඔවුන්ගේ වයස 55 වන තෙක් වන්දියක් වශයෙන් වන්දි වැටුප් හා දීමනා රාශියක් රජය විසින් ලබා දෙනවා.
පසුගිය කාලසීමාවේදී රටේ පැවැති විවිධ අර්බුධ හේතුවෙන් පාරිතෝෂික ගෙවීමේ ප්රමාදයක් ඇති වුණත් මේ වසර ආරම්භයේ සිටම රජය ගත් ප්රතිපත්ති තීරණ මත පාරිතෝෂික ගෙවීම කඩනම් කිරීමට හැකියාව ලැබුණා. පසුගිය කාලසීමාවේ දී මාස 6-7ක් දක්වා ප්රමාද වූ පාරිතෝෂික ගෙවීම මාස 03ක් දක්වා අඩු කිරීමට හැකි වී තිබෙනවා. අද දින වන විට විශ්රාමික පාරිතෝෂික ලෙස රුපියල් මිලියන 37400කට අධික ගෙවීම් සිදුකර තිබෙනවා. අපි පසුගිය වසර කිහිපය සමඟ සසඳා බැලීමේ දී වැඩිම පාරිතෝෂික ගෙවූ වසර ලෙස මේ වසර හඳුනාගන්න පුළුවන්. සේවකයකු විශ්රාම යාමට දින 90කට පෙර සිටම අපි විශ්රාම වැටුප් සඳහා අයදුම්පත් භාරගැනීම් සිදු කරනවා. එසේ වූ විට විශ්රාම ගිය දිනට පසුව එන මාසයේ සිටම විශ්රාම වැටුප ලබා ගැනීමට විශ්රාමිකයාට හැකිවන සේ මේ සේවය කාර්යක්ෂම කර තිබෙනවා.
නමුත් ඇතැම් රජයේ ආයතන ප්රධානීන් විසින් තම සේවකයන්ගේ පෞද්ගලික ලිපි ගොනු නිවැරැදිව යථාවත් නොකිරීම හේතුවෙන් විශ්රාම යන දිනට නිවැරැදි ආකාරයට විශ්රාම වැටුප් අයදුම් කිරීමට නොහැකි තත්ත්වයක් උද්ගත වී තිබෙනවා. ඒ හේතුවෙන් විශ්රාම වැටුපක් ලබා ගැනීමට විශ්රාම ගොස් මාස කිහිපයක් ගත වන අවස්ථා තිබෙනවා. විශේෂයෙන් ම පළාත් සභාවන්හි අධ්යාපන කාර්යාලවල පළාත් පාලන ආයතනයන්හි මේ තත්ත්වය දකින්න පුළුවන්. ඊට අමතරව සෞඛ්ය අමාත්යාංශය, දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව, වාරිමාර්ග වැනි දෙපාර්තමේන්තුවල මේ තත්ත්වය දකින්න පුළුවන්.
ඇතැම් විශ්රාම අදුම්පත් ප්රතික්ෂේප වන බව පැවසෙනවා. ඒකට හේතුවන කාරණා මොනවද?
අයදුම්පත්රයක් මාර්ගගතව ඉදිරිපත් කල වහාම ඒ තොරතුරු කෙටි පණිවුඩ මඟින් විශ්රාමිකයාගේ ජංගම දුරකථනයට ලැබෙනවා. ඒවගේම එම අයදුම්පත ප්රතික්ෂේප කළොත් ඒ බවත් විශ්රාමිකයාගේ ජංගම දුරකථනයට දන්වනවා වගේම අදාළ අයදුම්පත්රය ඉදිරිපත් කළ ආයතනයට අඩුපාඩු සඳහන් පණිවුඩය එම පුද්ගලයාගේ පද්ධතිය හරහා ලබා ගත හැකියි. එමනිසා විශ්රාමිකයකුගේ අයදුම් පත්රයක් ප්රතික්ෂේප වූ බවට පණිවුඩයක් ලැබුණු වහාම තමා අදාළ ආයතනය වෙත ගොස් එය ප්රතික්ෂේප වීමට හේතුව සොයා බලා එය නිවැරැදි කිරීමට කටයුතු කිරීම විශ්රාමිකයාගේ වගකීමක්.
ඒ වගේම අවසන් වශයෙන් පැවසිය යුතු වන්නේ තමාගේ පවුලේ සිටින විශ්රාමිකයකු මිය ගිය විට ඒ බව විශ්රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුවට, ප්රාෙද්ශිය ලේකම්වරයාට දන්වා තම යුතුකම් ඉටු කරන්න.
අයන්ති උඩුගම්පල