“මෙතන ඉඳලා අර පේන මල් රවුම ගාවට යනකල් පස්ස පැත්තෙන් ලියපිය නම. මේ අහගං, පාර රූල විදිහට හිතපං. රූල පිරෙන්ඩ අකුරු ලියන්න ඕනෑ. ලියන අකුරු මට තේරෙන්නත් ඕනෑ. ලියන ගමං තෝ ඒවා හයියෙන් කියන්ඩ ඕනෑ. අන්තිම අකුර මල් රවුම ළඟින් ඉවර වෙන්න ඕනෑ” යනුවෙන් විශ්ව විද්යාලයට පිවිසෙන නවකයන්ට නවකවදය දෙන අයුරු සඳහන් වී තිබුණේ සරත් විජේසූරියගේ ‘තක්සලාවේ නියඟය’ කෙටිකතාවේය.
තක්සලාවේ නියඟය කෙටිකතාව මගේ මතකයට නැගුණේ කාලයෙන් කාලයට හිස ඔසවන සරසවි නවකවදය නැවතත් කරළියට පැමිණීමත් සමඟිනි. මෙවර එය වාර්තා වන්නේ පේරාදෙණිය සරසවියේ ඉංජිනේරු පීඨයෙනි. ඉංජිනේරු පීඨයේ 2 වැනි වසරේ සිසුන්ගේ අධ්යයන පාඨමාලාව පසුගිය 16 වැනිදා සිට තාවකාලිකව නවතා දමා තිබෙන්නේ දෙවැනි වසරේ සිසුන් පළමු වසරේ සිසුන්ට නවකවදය දීමේ සිදුවීම් සලකා බැලීමෙන් පසුවය. දෙවැනි වසරේ සිසුන්ට නේවාසිකාගාරවලින් පවා ඉවත් වන ලෙස දන්වා ඇති අතර පළමු වසරේ සිසුන්ට සහ දෙවැනි වසර හැර සෙසු අධ්යයන වර්ෂවල සිසුන්ට අධ්යයන කටයුතු සාමාන්ය පරිදි පැවැත්වේ.
නවකවදය හෙවත් ‘රැග්’ හේතුවෙන් සරසවි වසා දැමුණු අවස්ථා අපට අසන්නට ලැබෙන්නේ වරක් දෙවරක් නොවේ. වර්තමානයේ එය සාමාන්ය සිද්ධියක් බවට පත්වී ඇත. සිදුවන එකම වෙනස එය පේරාදෙණිය, කැලණිය, රුහුණ, සබරගමුව, වයඹ, රජරට යනාදී වශයෙන් වෙනස්වීම පමණි.
ලංකාවේ විශ්වවිද්යාල ආරම්භයත් සමඟ ‘රැග්’ හෙවත් නවකවදය දක්නට ලැබුණ බව වාර්තා වුවත් එකල ලබාදුන් නවකවදය අමානුෂික නොවූ බව පැරැන්නන්ගේ මතයයි. නොගැළපෙන වර්ණවලින් සාරි හා හැට්ට ඇඳීම, ටයි පටිය බෙල්ල පිටුපසට කර ගැට ගැසීම, පොත් හිස මත තබාගෙන යෑම, සපත්තු කරේ එල්ලාගෙන යෑම, නාට්ය ජවනිකාවක් රඟදැක්වීම වැනි නවකවද තුළින් එදා ජ්යෙෂ්ඨයන් මෙන්ම නවකයන් ද විනෝදාස්වාදයක් ලබා තිබේ.
“මම පේරාදෙණිය විශ්වවිද්යාලයට ගියේ 1957 දී. ඒ කාලේ මට රැග් එකට දුන්නේ ගීතයක් ගායනා කරන්න. ඉතින් මම මේසය උඩ නැගලා ප්රේමයෙන් මනරංජිත ෙව් ගීතය සම්පූර්ණයෙන් ගායනා කළා. මම කියපු සින්දුව අහපු ජ්යෙෂ්ඨයන් කිව්වා මූ නම් කවදහරි ෆ’ස්ට් ක්ලාස් එකක් ගහනවා කියලා” යනුවෙන් එදා තිබූ නවකවදය ගැන සිහිපත් කළේ සම්මානිත මහාචාර්ය ජේ.බී. දිසානායකය.
මීට අමතරව නවකවදය මුවාවෙන් තම සිතැගිවලට මග පාදා ගත් ආකාරය ගැන ද ඔහු විස්තර කළේ කොක් හඬලා සිනාසෙමිනි.
“ඒ කාලේ ජ්යෙෂ්ඨයන් අපිට මලක් දීලා ගෑනු ළමයකුව පෙන්නලා කියනවා ඒ මල දීලා නම අහගෙන එන්න කියලා. මම ජ්යෙෂ්ඨයන් මට කිව්වෙ නැතිවත් බොරුවට මලක් අරගෙන මම කැමැති ගෑනු ළමයකුට දීලා නම අහගෙන කතා කරලා එනවා” යනුවෙන් පැවසූ සම්මානිත මහාචාර්ය ජේ.බී. දිසානායක අතීතාවර්ජනය කරමින් එය ආස්වාදනය කළේය.
එහෙත් අද වනවිට නවකවදය සැබැවින් ම නවකයන්ට වදයක් වී ඇත. අද එය ක්රෑර වද හිංසා සහ අමානුෂික තාඩන පීඩන දක්වා විතැන් වී තිබේ. අද නවකවදයේ විනෝදයක් නැත. ඇතැම් විට නවකවදය කෙළවර වන්නේ මරණයෙනි. නවකවදය හේතුවෙන් සදාකාලික ආබාධිත තත්ත්වයට පත්වී එම නිසාම මරණය වැලඳගත් සිදුවීමක් වශයෙන් මුල් වරට අසන්නට ලැබුණේ රූපා රත්නසීලිගේ සිද්ධියයි. කරන්දෙණිය මහඒදණ්ඩ ග්රාමයේ පදිංචි රූපා රත්නසීලි පේරාදෙණිය කෘෂිකර්ම පීඨයට ඇතුළත් වූයේ 1975 වසරේදී ය. නවකවදය දීමට ජ්යෙෂ්ඨයන් පැමිණෙන විට ඔවුන්ගෙන් බේරීම සඳහා රාමනාදන් නේවාසිකාගාරයේ උඩු මහලින් බිමට පැන ගත් ඈ රෝද පුටුවට වැටුණේ සදාකාලික ආබාධිතයකු වෙමිනි. ඇගේ සරසවි සිහිනය බොඳ විය. බලාපොරොත්තු සුන් වීමෙන් ඇති වූ කනස්සල්ල හේතුවෙන් ම අවසානයේ දී ඈ 2002 වසරේ රෝද පුටුවෙන් ම ගොස් ළිඳට පැන සිය දිවි හානි කරගත්තාය.
පේරාදෙණිය සරසවියේ ඉංජිනේරු පීඨයේ නවක ශිෂ්ය වරප්රකාශ් මිය ගියේ නවකවදයේ දී ලැබූ දරුණු වද හිංසා හේතුවෙනි. ඒ 1997 දී ය. රුහුණු සරසවියේ දමින්ද පුංචිහේවා සහ කැලුම් තුෂාර වනිගතුංග නවකවදයට භාජනය වී දිවි අහිමි වූ තවත් දෙදෙනකි. 2015 වසරේදී පන්නිපිටියේ පදිංචි අමාලි චතුරිකා ගෙල වැලළාගෙන මිය ගියේ නවකවදය නිසා ඇතිවූ මානසික ව්යාකූලතාව නිසාය.
සබරගමුව විශ්ව විද්යාලයේ 2 වැනි වසරේ ඉගෙනුම ලැබූ අමාලි චතුරිකා මිය යෑමට පෙර ලිපියක් ලියා ඇගේ මෘතදේහය බැලීමට සබරගමුව සරසවියේ ළමුන්ට ඉඩ නොදෙන ලෙස ඉල්ලීමක් කර තිබීමෙන් සබරගමුව විශ්වවිද්යාලයේ නවකවදයෙන් ඈ ලැබූ පීඩාව මනාව ගම්ය වේ. මෙම කාලකණ්ණි නවකවදය නිසා දිවි අහිමිවූ අය 14 කි. 2015 – 2016 වසරේ නවක සිසු සිසුවියන් 1352 ක් ද 2016 – 2017 වසරේ 637 ක් ද 2017 – 2018 වර්ෂයේ 2000 ක් ද සරසවි හැර ගොස් සිටින්නේ නවකවදය නිසා ය. මෑත භාගයේ සංඛ්යාලේඛනවල මෙසේ සටහන් වුව ද 1970 වසරේ සිට 2000 වසර දක්වා වර්ෂ 30 ක කාලය මුළුල්ලේ නවකවදය නිසා සරසවි හැර ගොස් සිටින පිරිස 108 ක් බව මහාචාර්ය නන්දසේන රත්නපාල සිය වාර්තාවක පෙන්වාදී තිබේ. ඔහුගේ සමීක්ෂණ වාර්තාවට අනුව මෙකී දශක තුනක කාලය පුරා බරපතළ ආකාරයට නවකවදයට ගොදුරුවූ ශිෂ්ය පිරිස 1097 කි.
රුහුණු සරසවියේ නවකවදය ඉවසා ගත නොහැකිව විද්යා පීඨයේ සුපුන් සිසුවා ආපන ශාලාවේ ජනේලයකින් අඩි 20 ක් පහළට පැනීමෙන් බරපතළ තුවාල ලබා මාතර රෝහලට ඇතුළත් කළ පුවතක් වාර්තා වූයේ 2007 දීය. ඊට අමතරව ජ්යෙෂ්ඨයන්ගේ පහරදීම් හේතුවෙන් නවක සිසුන් 5 දෙනකු මාතර රෝහලට ඇතුළත් කර තිබුණේ එම කාලයේදීමය.
මේ ආකාරයට නවක වදයට ගොදුරුවීම නිසා රෝහල්ගත කරනු ලබන නවක සිසුහු සහ ආබාධිත තත්ත්වයට පත්වන සිසුහු අප අතර සිටිති. පසුගිය වසරේ ජ’පුර සරසවියේ අධ්යාපනය ලැබූ නවක ශිෂ්ය පසිඳු හිරුෂාන්ගේ හිසට ටයරයක් පෙරළීමෙන් ඔහු තවමත් ආබාධිත තත්ත්වයේ පසුවෙයි. ආණමඩුව සමගිගම පදිංචි උළුවඩුගේ අසංක සම්පත් බණ්ඩාර යාපනය විශ්වවිද්යාලයේ කළමනාකරණ පීඨයට තේරුණු නමුදු සරසවි අධ්යාපනයට ආයුබෝවන් කීවේ නවකවදයේදී ලැබූ දරුණු වද හිංසා ඉවසා ගත නොහැකි නිසාය. රුහුණු සරසවියේ වත්සලා කුමුදුනී ද සිල්වා ස්නායු ආබාධයකට ලක්වූයේ නවකවදය නිසාය.
නවකවදය ලබාදුන් ජ්යෙෂ්ඨ සිසුන් හඳුනාගෙන පොලිස් අත්අඩංගුවට පත් කර උසාවි දමා ඔවුන්ට දඬුවම් දුන් අවස්ථා ද අසන්නට ලැබේ. නවකවදය පාලනය කර ගැනීමට නොහැකිව විශ්වවිද්යාලවල අධ්යයන කටයුතු නවතා දමන අවස්ථා ද තිබේ. ඇතැම් විට විශ්වවිද්යාල ආචාර්යවරුන් අධ්යයන කටයුතුවලින් ඉවත්වන්නේ නවකවදය දෙන සිසුන්ට පාඩමක් කියා දීමටය. එහෙත් ඔවුන් පාඩම් ඉගෙනගන්නා පාටක් නැත. නවක වදයට ගොදුරුවූ ඛේදනීය සිදුවීම් සහ සරසවි හැර යන සිසුන් දිනෙන් දින වැඩිවෙන්නේ එබැවිනි.
සරසවි වසා දැමීමෙන් සිසුන්ගේ අධ්යාපන කටයුතු අඩපණ වීම ගැන නවකවදය දෙන සිසුන්ට වගක් නැත. ඔවුන්ගේ ශිෂ්ය භාවය අහෝසි කිරීම වැනි දඬුවම් දුන්විට සිදු කරනු ලබන එකම ක්රියාමාර්ගය ශිෂ්යභාවය ලබාදෙන ලෙස හෝ පංති තහනම ඉවත් කරන ලෙස ඉල්ලා වර්ජනය කිරීම සහ උද්ඝෝෂණය කිරීම පමණි.
නවකවදය බ්රිතාන්ය, ප්රංසය, ඇමෙරිකාව වැනි රටවල්වල දක්නට ලැබුණේ මීට යුග ගණනාවකට පෙරය. 1820 දී ලන්ඩන් නුවර කින්ග්ස් විද්යාලයේ නවකයන් පිළිගැනීමේදී උසුළු විසුළු කර ජල පහර ගැසූ බවට වාර්තා වේ.
අප්රිකානු ගෝත්රිකයන් ළමයකු තරුණයකු බවට පත්වීමේදී සුළු සුළු උසුළු විසුළු ස්වරූපය රැගත් යාතු කර්ම (ritual) කළ අතර එම යාතු කර්මවල ලක්ෂණ බ්රිතාන්යයේ නවකවදය තුළ තිබූ බව මහාචාර්ය නන්දසේන රත්නපාල සඳහන් කර ඇත.
අමානුෂික වද හිංසා ඇතුළත් නවකවදය බිහිවී තිබෙන්නේ පීඩනය හා සමාජානුයෝජනයේ දුර්වලතා නිසා බව ඔහු තවදුරටත් දක්වා තිබේ. අතීතයේ දරුවන් නිදැල්ලේ හැදී වැඩී කෙළිදෙළෙන් කාලය ගත කරමින් අධ්යාපනය ලැබූවත් වර්තමානයේ දරුවන් ජීවත් වන්නේ නිදහස සීමා වූ වටපිටාවකය. ඉගෙනුම ලබන්නේ තරගකාරී අධ්යාපන ක්රමයක සිරගත වීමෙනි. අනේකවිධ දුක් කම්කටොලු මැද විශ්වවිද්යාලයට පිවිසුණත් බෝඩිම් ප්රශ්න, ආහාර ප්රශ්න වැනි දහසකුත් ප්රශ්න මැද අධ්යාපනය ලබන සරසවි සිසුන් පිරිසක් ද සිටිති. ඔවුන්ගේ පීඩනය හා සමාජානුයෝජනයේ අඩුපාඩු ඉහළ යනවිට නවකවදය ද කුරිරු අමානුෂික වදයක් ලෙස වර්ධනය වන බව මහාචාර්ය නන්දසේන රත්නපාල පැහැදිලි කර තිබේ.
නවකවදයට එරෙහි වන්නන්ට අත්විඳින්නට සිදුවන වද හිංසා ද සුළුපටු නැත. ජයවර්ධනපුර සරසවියේ දෙවැනි වසරේ ඉගෙනුම ලැබූ ඕ.වී. සමන්ත 2002 වසරේ මරණයට පත්වූයේ නවකවදය දීමේ සිද්ධියක් සම්බන්ධයෙන් දෙපිරිසක් අතර ඇතිවූ ගැටුමකිනි. නවකවදයට විරුද්ධවූ පේරාදෙණිය සරසවියේ දෙවැනි වසරේ වෛද්ය සිසුන් දෙදෙනකුට මැර ප්රහාරයක් එල්ල වීමෙන් පේරාදෙණිය රෝහලට ඇතුළත් කළ ප්රවෘත්තියක් 2009 සැප්තැම්බර් 04 දින පුවත්පත්වල පළ විය.
නවකවදයේ ඇති කෲරත්වය සහ අමානුෂිකත්වය නිසාම එය වැළැක්වීමේ අරමුණින් 1998 අංක 20 දරන පනත ගෙන එනු ලැබීය. පනතේ දීර්ඝ සටහනේ දැක්වෙන ආකාරයට අධ්යාපන ආයතනවලින් නවකවදය සහ වෙනත් ස්වරූපයේ සාහසික ක්රියා ද කෲර අමානුෂික සහ නින්දිත සැලකීම් ද තුරන් කිරීම සඳහා වූ පනතක් ලෙස දක්වා ඇත. පනතේ අර්ථ දැක්වීමට අනුව නවකවදය යනු අධ්යාපන ආයතනයක ශිෂ්යයකුට හෝ කාර්යය මණ්ඩලයේ සාමාජිකයකුට ශාරීරික හෝ මානසික හානියක් හෝ මානසික වේදනාවක් හෝ බියක් සිදු කරන හෝ සිදු කිරීමට ඉඩ ඇති යම් ක්රියාවකි. 1978 අංක 16 දරන විශ්ව විද්යාල පනත යටතට ගැනෙන සියලුම උසස් අධ්යාපන ආයතන මීට අදාළවේ. මෙම පනතේ 2 වැනි වගන්තිය අනුව මහේස්ත්රාත්වරයකු ඉදිරියේ පවත්වන නඩු විභාගයකින් වසර 2 – 10 දක්වා සිරදඬුවම් නියම කිරීමේ බලයක් තිබේ. එසේම වින්දිතයන්ට වන්දි මුදල් ලබාගැනීමට ද හැකියාව ඇත.
නවකවදයේ ම්ලේච්ඡත්වය ගැන නිරන්තරයෙන් අසන්නට දකින්නට ලැබෙන කාලයක බුද්ධිය පරීක්ෂා කළ අපූරු නවකවදයක් ගැන ටික කලකට පෙර වාර්තාවූයේ පේරාදෙණිය සරසවියෙනි. කිරිඳිවැල රදාවානේ සිට සරසවියට ගිය සිසුවියක මෙයට මුහුණදී තිබිණි. ඇගේ ගම රදාවාන යැයි කිව් විට ජ්යෙෂ්ඨ සිසුන් විසින් රදාවානේ උපන් මහගමසේකර, කේ. ජයතිලක සහ කන්නිමහර සුමංගල හිමි ගැන ප්රශ්න කර ඇත.
ඉන් අනතුරුව සේකර සහ කේ. ජයතිලක රචනා කළ කෘති නම් කරන ලෙස දන්වා තිබේ. කේ. ජයතිලක ලියූ චරිත තුනක් නවකතාවේ නම එකී ටෙලිනාට්ය නැරඹූ නිසා මතකයේ තිබී පැවසුව ද මහගමසේකරගේ කිසිම කෘතියක නමක් ඇයට කියා ගැනීමට හැකිවී නැත. අවසානයේ දී ජ්යෙෂ්ඨයන් ඇයට පවසා තිබෙන්නේ සේකරගේ පොත්වල නම් ඇක්සයිස් පොතක සටහන් කර නොගෙන විශ්වවිද්යාලය පැත්තටවත් නොපැමිණෙන ලෙසටයි. ඈ සිය ගමේ පිහිටි කේ. ජයතිලක අනුස්මරණ පුස්තකාලය වෙත ගොස් තිබුණේ නවක වදයෙන් බේරීමටත් වඩා ඈ කෙරෙහි උපන් ලැජ්ජාවෙන් බව ඈ එහි සේවකයකු සමඟ පැවසීමට තරම් නිහතමානී වූවාය.
එහෙත් මෙවැනි සුන්දර නවකවද ගැන වර්තමානයේ අසන්නට නොලැබෙන තරම්ය. ඒ වෙනුවට නිරන්තරයෙන් අසන්නට ලැබෙන්නේ අශීලාචාර, නින්දිත නවක වදයන්මය. විශ්ව විද්යාල අධ්යාපනය දින නියමයක් නොමැතිව කල් ගත වනවිට පිටුපසට යැවෙන්නේ සරසවි දරුවන්ගේ තරුණ ජීවිත නොවේද? සුළු පිරිසකගේ අමානුෂික ක්රියාවන් නිසා සමස්ත විශ්වවිද්යාල ප්රජාවගේම ජීවිත ‘රැග්’ විය යුතු නැත. ආරක්ෂක අංශ විසින් විශ්වවිද්යාල තුළ බුද්ධි අංශ නිලධාරීන් යෙදවීමට තීරණය කර තිබෙන්නේ එබැවිනි. පාතාල මර්දනය සහ මත්කුඩු මර්දනය සඳහා පියවර ගත් ජනපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් ආරක්ෂක ලේකම්වරයාට දන්වා තිබෙන්නේ විශ්වවිද්යාල තුළ පිළිලයක් ලෙස වර්ධනය වන නවකවදය නැවැත්වීමට ක්රියාමාර්ග ගන්නා ලෙසටය.
විශ්ව විද්යාල යනු ඊට ආවේණික සංස්කෘතියක් සහිත නිදහස් තැනකි. මෙම නිදහස වල්බූරු නිදහසක් බවට පත් කර ගත්තේ සරසවි සිසුන්ගෙන් අතළොස්සක් දෙනාය. විශ්ව විද්යාල පද්ධතියට රාජ්ය බුද්ධි අංශ නිලධාරීන් මැදිහත්වන්නේ ඔවුන්ගේම වරදිනි.
අනාගතයේදී ම්ලේච්ඡ නවකවදයට වැට බැඳෙන තෙක් සමස්ත ජනතාවම දෑස් දල්වා බලා සිටින්නේ ඔවුන්ගේ දරුවන්ගේ අනාගතය සුබදායි අනාගතයක් කර ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනි.