ඔබේ මණ්ඩපයේ
විශාරදයෝ බොහෝය
දවස පුරා එහි ගී ගැයේ
එහෙත් මේ ආධුනිකයාගේ
සරල ගීයෙන්
ඔබේ දයාව අවදි වී
ලෝකයේ සම්භාව්ය සංගීතය සමඟ මුසුවී
දුක්මුසු සරල ගීයක් වී....
රවීන්ද්රනාත් ඨකූරයන්ගේ පූර්ණානන්දයත්, අනන්ත වේදනාවත් අතරින් බිහි වූ ආත්මගත මිහිරි වදන් ඇතුළත් ගීතාංජලිය එඩ්මන් ජයසූරිය පරිවර්තනය කොට පාඨක සහෘදයාට තිළිණ කරන්නට කළ ඇරැයුමෙහි මේ පැදිපෙළ සටහන්ව තිබිණි. ඒ 2010 වසරේය. ඨකූර් කවියෙහි වන ඕජෝ ගුණය ඒ අයුරින්ම රැක ගෙන කළ ඒ පරිවර්තනයම එඩ්මන් ජයසූරියගේ නිර්මාණාත්මක ප්රවේශයට කදිම උදාහරණයකි. අවුරුදු විසි හතරේදී කළ පරිවර්තනය වරින්වර ඔපමට්ටම් කරමින් හේ දශක පහක් පමණ මුද්රණය නොකර තමා ළඟ තබා ගත්තේය. අනතුරුව වරින්වර තම ජීවිතයටද උකහා ගත් දෑ සහිත ගීතාංජලිය ඔහු පාඨක සහෘදයනට තිළිණ කරන්නේ 2010 වසරේය.
තොටගමුවේ ශ්රී රාහුල හිමියන්ගේ ‘සැලලිහිණි සන්දේශය‘ ඉංග්රිසියට නඟමින් 2004 වසරේ හොඳම ඉංග්රීසි පරිවර්තනය සඳහා වන රාජ්ය සාහිත්ය සම්මානය හිමි කරගත් එඩ්මන් ජයසූරිය ඊවා රණවීරගේ ‘ සෙදෝනා‘ ඉංග්රිසියට පරිවර්තනය කරමින් ග්රේෂන් සාහිත්ය සම්මානය හිමි කරගත්තේය. 1992 දී ථේර- ථේරි ගාථා ඉංග්රීසියට නැඟීම ඔහු අතින් සිදුවූ විශිෂ්ටතම මෙහෙයකි. කරුණාදාස සූරියආරච්චි නම් කීර්තිමත් මාධ්යවේදියාගේ ‘අන්ධකාර තාරකාව‘ නම් නවකතාව ඉංග්රීසියට නඟන්නේද එඩ්මන්ඩ් ජයසූරිය නිර්මාණකරුවා විසිනි.
ශ්රී ලංකා පරිපාලන ක්ෂේත්රයේ කීර්තිමත් පරිපාලන නිලධාරියකු වූ ඔහු සිංහල සාහිත්ය විශ්වයට තිළිණ කිරීමේ බොහෝ දෙනා තෝරා නොගන්නා ආයාසකර මාර්ගයේ ප්රතිලාභයක් නොලබාම නියුතු වූවෙකි. සන්ඩේ ටයිම්ස් හා ඩේලි නිව්ස් පුවත්පත් ඔස්සේ හැට හා හැත්තෑව දශකද්වයේදී විචාර කලාවට මධ්යස්ථ හා විචාරශීලී මෙහෙයක් කළ ඔහු නිහඬව බොහෝ කාර්යන්හි නිරත වූවෙකි. අපට සිටින ලේඛක පරිපාලන නිලධාරීන් අතළොස්ස අතර ඔහු කැපී පෙනෙන මෙහෙයක් කෙරූවෙකි. අනුරාධපුරයේ වැඩ කරන අවදියේ ඒ අත්දැකීම් අනුසාරයෙන් ඔහු නවකතා ද්විත්වයක් රචනා කළේය. ‘තොටුපළේදී හමු වූ යුවතිය‘ හා ‘වැව් බැඳි රාජ්ජේ සවාරියක්‘ මේ නවකතා ද්විත්වයයි. මනුෂ්ය චිත්ත සන්තානයේ ගැඹුරු සංවේදනා විග්රහ කරමින් රචිත ‘තොටුපළේදී හමුවූ යුවතිය‘ එකල විශ්වවිද්යාල විද්වතුන්ගේ නොමඳ විචාරයට ලක් විණි. අනුරාධපුර උප දිසාපති සමයේ ලද අත්දැකීම් අනුසාරයෙන් ලියූ වැව් බැඳි රාජ්ජේ සිංහල හා ඉංග්රීසි දෙබසින්ම පළ වූවකි. එය නුවරකලාවියේ ජන ජීවිතයේ හරස්කඩක් බඳු බැව් විචාරකයන්ගේ මතයයි.
සෙදෝනා ඉංග්රිරිසියට පරිවර්තනය කිරීම වෙනුවෙන් ග්රේෂන් සම්මානයට පාත්ර වූ එඩ්මන්ඩ් ජයසූරිය සමඟ සාකච්ඡාවක් කිරීමට මා වරක් එතුමාගේ මත්තෙගොඩ පිහිටි නිවෙසට ගියෙමි. සෙදෝනා වැනි කෘතියක් පරිවර්තනය කිරීම සඳහා තෝරා ගැනීමට හේතුව විමසූ කල්හි එතුමා දුන් පිළිතුර අද ද මට මතකය. ඒ කුමක් නිසාවත් නොව ලේඛකයාගේ, පරිවර්තකයාගේ මෙහෙය ගැන අබැටක් හෝ සවිඥානික නැති බොහෝ දෙනා පාළු පිට්ටනි වල මෙකල්හි බල්ටි ගසද්දී එතුමා නිහඬව කළ සේවාව ගැන ඇතිවූ ගෞරවය නිසාය.
‘ සෙදෝනා කියන්නේ නිසි විචාරයට ලක් නොවූ නවකතාවක්. එහි කතුවරිය ඊවා රණවීර තමයි ලංකාවේ සිංහල පුවත්පතක ප්රථම කතුවරිය. ඒ ‘වනිතා විත්ති‘ පුවත්පතේ. ඇයට විශේෂ වූ රචනා ශෛලියක් තිබෙනවා. එය නවකතා වංශ කතාවේ උසස් නවකතාවක් බවයි මගේ හැඟීම. හැබැයි මේ නවකතාව නිසි ඇගැයුමට පාත්ර වූයේ නෑ. මෙහි උඩින් පෙනෙන කතාවක් වගේම යටිපෙළෙන් විදාරණය වෙන තවත් කතාවක් තිබෙනවා. පරිවර්තනය කිරීම කෙසේවත් ලේසි නෑ. මෙන්න මේ අපූර්වත්වය තමයි මම මේ නවකතාව පරිවර්තනය කිරීමට තෝරා ගැනීමේ හේතුව‘
ව්යංගාර්ථය, වක්රෝත්තිය බහුල මේ නවකතාව ඉංග්රීසියට නැඟීමම ඔහු සිංහල සාහිත්යයට කළ වටිනා මෙහෙවරක් බැව් නොකියා බැරිය.
1935 දෙසැම්බර් 29 වැනිදා බේරුවල උපන් බෝදියාබදුගේ ආරියදාස එඩ්මන්ඩ් පෙරේරා ජයසූරිය ඉගෙනුම ලැබුවේ කළුතර විද්යාලයෙනි. ප්රවීණ සංගීතවේදී නාරද දිසාසේකරයන් හා ප්රවීණ නාට්ය අධ්යක්ෂ තිස්ස ගුණවර්ධන එතුමාගේ පන්ති සගයන්ය.
බොහෝදෙනා මේ කරුණු දනිතත් එඩ්මන්ඩ් ජයසූරිය ගැන නොදන්නා කතාවක් ද තිබේ. ඒ ඔහු ජනප්රිය ගීත කිහිපයක් රචනා කළ ගේය පද නිර්මාණකරුවකු බවය. මුළු හදින් මම ඇයට පෙම් කොට අනාගත පෙම් සිහින මැව්වෙමි....නම් ජනප්රිය ගීතයේ හිමිකරුවා ඔහුය. දිනක් මම ඒ සින්දුව ලියන්නට පාදක වූ අතීත කතාව එතුමාගෙන් විමසුවෙමි. බොහෝ නිහතමානීව එතුමා අතීතයේ කිමිදෙමින් කීවේ එකල පෙම් කළ යුවතිය පුංචි නෝක්කාඩුවකට තරහ වුණු අවස්ථාවේ එය කවියක්ව ලියූ බවයි. එදා ඒ මොහොතකට තරහ වී පෙම් සිත කවි සිතක් කළ ඒ පෙම්වතිය අද ඔහුගේ ආදරණීය බිරිය රාණි තිලකා සිරිවර්ධනය. 1966 දී විවාහ වූ මේ දෙපළට පුතුන් තිදෙනෙක් වෙති. පසුව මේ කවිය කුලරත්න තෙන්නකෝනුන් අතින් සංගීතය මුසුවී නාරද දිසාසේකරයන් ගයන සුමිහිරි ගීයක් බවට පත් විණි. අන්ධකාර තාරකාව ඉංග්රීසි බසට නඟා ජනගත කිරීමේ උළෙලේදී නිවේදිකාව විසින් එඩ්මන්ඩ් ජයසූරිය පරිවර්තකයාට සභාවට ආරාධනා කරන ලද්දේ ඉහත ගීතයේ රචකයා ලෙසද එතුමා හඳුන්වා දෙමිනි. සභාව විමතියට පත් වූ අයුරක් පෙනිණි. ඔහුගෙන් අනතුරුව දේශනය සඳහා ආරාධනා ලද ආචාර්ය ධම්ම දිසානායකයන් සිය කතාව ඇරඹුවේ මුළු හදින් මම ඇයට පෙම් කොට ගීතය තමන්ගේ ප්රියතම ගීයක් බවත් එය ලියූයේ මෙතුමා බව නොදන්නා බවත් පවසමිනි. සභාවේ බොහෝ දෙනා නිහඬ බැල්මෙන් එය අනුමත කරනු පෙනිණි. සිහින් සිනාවක් මුවෙහි නඟා ගත් මේ අපූරු නිර්මාණකරුවා විඳි සොම්නස තෙත්වූ දෑසින් පමණක් පිළිබිඹු විය.
තුත්තිරි ගස් වලිනුත් බාල්ක ඉරන, ජනප්රිය මේනියාවෙන් පෙළෙන සමහර නිර්මාණකරුවන්ට එඩ්මන්ඩ් ජයසූරිය සපයන නිහඬ පණිවිඩය කෙතරම් බරදැයි දැනුණේ එතුමා ඒ නිහඬ බවෙන්ම පසුගිය 27 දා ජිවන රඟ මඬලෙන් නික්ම ගියා යැයි දැන ගන්නට ලැබුණු මොහොතේය.