හැමදාම කිසිදු කර්මාන්තයක් එකම අයුරින් තිබෙන්නේ නැත. විටෙක වැටෙයි. විටෙක නැඟිටියි. කලක් හොඳින් තිබූ උළු කර්මාන්තයද පසු ගිය කාලයේ කඩා වැටුණේය. උළු කර්මාන්තය නිසා වක්‍රව පවුල් ලක්ෂ තුනක් පමණ දිවි රැක ගත්තේය. මේ අතර පෞද්ගලික උළු කර්මාන්ත ශාලා 225කි. රජයේ කර්මාන්තශාලා පහකි. වෙන්නප්පුව, කටාන, වයික්කාලේ, දංකොටුව, බංගදෙණිය ආදි ප්‍රදේශවල මේ කර්මාන්ත ශාලා පිහිටා ඇත. දේශීය උළු කර්මාන්තයේ අලුත්ම තත්ත්වය සොයන්නට පසු ගිය දිනෙක අප වයික්කාල ප්‍රදේශයේ සංචාරය කළෙමු.
දැඩි පෑවිල්ල හමුවේ පීඩා විඳින අපි විටෙක දොස් නඟාගන්නේ අපටමය. ඒ අප විසින් ගහ කොළ පරිසරය විනාශ කිරීම නිසාය. එහෙමත් නැති නම් ස්වාභාවික දෙයින් බැහැර වී කෘත්‍රිම ආදේශකයන් භාවිත කිරීම ගැනය. මේ හැම සිතුවිල්ලක්ම සිතේ තබාගෙන තාරත් උණු වන තරම් වූ කට්ට අව්වුවේ අපි වයික්කාලේ ගියෙමු. මහ පාර පසු කර අතුරු පාරක් දිගේ ගිය අප මුලින්ම ගොඩ වූයේ උළු කම්හලකටය. ගහ කොළ පරිසරයේ පමණක් නොව උළු සෙවිලි කළ වහලක් යට දැනෙන ඒ සිසිල් බව කොතරම් නම් සැනසීමක් දැයි දැනෙන්නේ ඒ සෙවණ යට සිටි මොහොතේය.
එදා මෙන් නොව අද වන විට බොහෝ නිවෙස්වල වහල සෙවිලි කර ඇත්තේ කෘත්‍රිම සෙවිලි තහඩුවලිනි. පොල් අතු සෙවිලි කළ, උළු සෙවිලි කළ නිවෙස්වල මේ දැනෙන සිසිලසේ අගය දන්නේ එවැනි නිවෙස්වල දවස ගෙවුවෝ පමණි. දේශීය කර්මාන්තයක් වන උළු කර්මාන්තය කලකට පෙර මෙරට හොඳ අදායම් උපයන මාර්ගයක් විය. විවිධ හේතු නිසා උළු කර්මාන්තය පහළ වැටෙන්නට වැඩි කාලයක් ගියේ නැත. උළු කර්මාන්තය පහළ වැටෙන්නට විවිධ හේතු බලපෑවේය.
වයික්කාලේ පිහිටි උළු කර්මාන්තශාලා කිහිපයකට ගිය අපට කලක් තිස්සේ එහි සේවයේ යෙදෙන කිහිප දෙනෙකුම හමු විය. ඔහු කොළඹගේ පැට්ට්‍රික් අරුණ ශාන්ත. ඔහු දැන් පනස් නව වැනි වියේ පසු වන්නේය.
“මම අවුරුදු ගානක් තිස්සේ මේ රස්සාව කරන්නේ. උළු කැටයක මිල රුපියල් හයක් කාලේ ඉඳලා තමයි රස්සාව කරන්නේ. ඒ කාලේ මේ දැන් වගේ මැෂින් නැහැ. හැම දේම කළේ අතින්. දැන් නම් දවසක වැටුප රුපියල් එක් දහස් දෙසීයක් වෙනවා. මේ කර්මාන්තය රැකුණොත් තමයි අපටත් ජීවත් වෙන්න පුළුවන්.“
භූමිතෙල්, මජං (ඉවත ලන තෙල්) එක්ව ඇඹරු මැටිවලින් අච්චුවේ දා උළු කැට සාදන බව පැට්ට්‍රික් පවසයි. ඒ මොහොතේ කම්හලේ කවුරුත් කාර්යබහුලය. ඔවුහු එක් එක් වැඩවලය. උදෑසන සේවයට පැමිණෙන ඔවුහු උදේ තේ වේලාවෙන් පසු එක දිගට වැඩ කරති. ඉඳහිට මාරුවක් ද යති. ඒ යම් අවශ්‍යතාවකට යනවාට ඔවුන් කියන වචනය. අච්චුවේ සාදන උළු කැටය අහුකොන් කපා හැඩ කරන්නේ පිහිතලයකිනි. ඉන් පසු කරත්තයට පටවා ගෙන යන උළු රාක්කවල කිහිප දිනක් තැන්පත් කර තැබෙන අතර නියමිත දින ගණන අවසන් වූ පසු ගින්දර දමා පුලුස්සනු ලැබේ. පිච්චුණු උළු කැටයේ පැහැය අපූරුය. නමුදු උළු කම්කරුවන්ගේ හා කර්මාන්තශාලා හිමියන්ගේ ජීවිත කතාව ඒ තරම් අපූරු නැත. ඒ ඔවුන් කලක් එයින් බොහෝ පීඩා විඳි බැවිනි.
“අද වෙන කොට පෞද්ගලික උළු කර්මාන්ත ශාලා දෙසිය විසිපහක් පමණයි තියෙන්නේ . මීට පෙර ඊට වඩා කර්මාන්තශාලා තිබුණා. පහුගිය කාලේ උළුවලට තැනක් නොතිබුණ නිසා කර්මාන්තශාලා වැහිලා ගියා. සමහරුන් අද වන විට ඒ කර්මාන්ත ශාලා කඩා බිඳ දමලා ඉඩම් කට්ටි කරලා වෙන්දේසි කරලා.
පසුගිය රජය කාලේ දේශිය උළු කර්මාන්තකරුවන්ගේ ප්‍රශ්න දිහා බැලුවේ නැහැ. අපි කිහිප විටක්ම ගිහිල්ලා අදාළ බලධාරීන් හමු වුණා. නමුත් කෘත්‍රිම සෙවිලි තහඩුවලට තැනක් ලැබුණා මිසක් අපේ කර්මාන්තයට ලැබුණ තැනක් නැහැ.
වයික්කාලේදී අපට හමු වූ සමස්ත ලංකා මැටි සෙවිලි උළු නිෂ්පාදකයන්ගේ සංගමයේ සභාපති ඩබ්ලිව්. ජේ. බැප්ටිස් ප්‍රනාන්දු පවසයි.
1910 දී පමණ වයික්කාලයේ දී ඉන්දීය ජාතිකයන් කිහිප දෙනෙකු විසින් උළු කම්හලක් ආරම්භ කරන ලදී. ඉන් කලකට පසු එනම් 1923 දී ලාංකිකයන් විසින් නයිනමඩම ප්‍රදේශයේදී උළු කර්මාන්ත ශාලාවක් ආරම්භ කරන ලදි. එකල ලංකාවේ උළු ඉන්දියාට ද නැව් මඟින් අපනයනය කර ඇත. යටියන උළු කම්හලේ පතිනායක විසින් උළු කැටය සඳහා අච්චුවක් නිර්මාණය කර ඇත. ඒ එක්දහස් නවසිය විසි අට වසරේදීය. ඉන් කලකට පසු පාකිස්තාන ජාතිකයන් විසින් වයික්කාලේදී නුරානි නමින් උළු කර්මාන්ත ශාලවක් පටන් ගත්ත ද 1953 දී එය ද වැසි ගොස් ඇත. කලින් කලට වැඩි දියුණු වෙමින් පැමිණි උළු කර්මාන්තය අසූව දශකය වන විට රටපුරා උළු කර්මාන්ත ශාලා 500ක් පමණ තිබී ඇත. නමුත් උළුවලට වෙනත් ආදේශක සෙවිලි තහඩු පැමිණි නිසා උළු කර්මාන්තය බිද වැටිණි. දෙදහස් දොළහ වසරේදී යළිත් උළු කර්මාන්තයට නව එළියක් වැටිණි. ඒ එවකට ආර්ථික සංවර්ධන අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා සමඟ උළු නිෂ්පාකයන්ගේ සංගමය කළ සාකච්ඡාවක ප්‍රතිඵලයක් වශයෙනි.
“දිවි නැඟුම වැඩසටහන යටතේ අපේ උළුවලට හොඳ ඉල්ලුමක් තිබුණා. වැසී යන්න ඔන්න මෙන්න තිබුණ කර්මාන්තශාලා යළිත් ආරම්භ කෙරුණා. කර්මාන්තය හිමිකරුවන්ට වගේම සේවකයන්ටත් හොඳ කලක් උදා වුණා. ඒ කියන්නේ රජයේ නිවාස ව්‍යාපෘතිවලට උළු සෙවිලි කරන්නට තීරණය කළ නිසාත් ඒ තීරණ ක්‍රියාත්මක වූ නිසාත් තමයි කර්මාන්තකරුවන්ට හොඳ කලක් උදා වුණේ. නමුත් පසුුගිය කාලේ ඒ සියල්ලම වෙනස් වුණා. දෙදහස් පහළොවේ සිට අපේ කර්මාන්තය කඩා වැටුණා. අපි විටින් විට මේ ගැන යහපාලන රජය සමඟ කතා කළා. නමුත් අපට සිදු වූ සෙතක් නැහැ.“ සංගමයේ ප්‍රචාරක ලේකම් අජිත් බටේපොළ පවසයි.
කලක් සරුසාරවට තිබූ ව්‍යාපාර බිඳ වැටුණ විට එහි විපාක විඳින්ට සිදු වන්නෝ බොහෝය. එහෙත් තම වර්ගයා වෙනුවෙන් පෙනී සමස්ත ලංකා මැටි සෙවිලි උළු නිෂ්පාදකයන්ගේ සංගමය හැම විටම ඒ වෙනුවෙන් කතා කළේය.
“අපේ උළුවලට උතුරු නැඟෙනහිර පළාත් වල ඉල්ලුමක් තිබුණත් පහුගිය කාලේ ඒ හැම දේම වෙනස් වුණා. ඒ වගේම තමයි 2010 දී මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිතුමාත් අපට විශාල සහන සැලසුවා. අපට සිදු වු අසාධාරණය ගැන මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම් පි. බී. ජයසුන්දර මහතාට කිව්වා. පසුගිය දෙසැම්බර් මාසයේ අප මේ ගැන නව රජය සමඟ කතා කළා. ජනාධිපති ගෝඨභය රාපක්ෂ මහතා, අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා, බැසිල් රාජපක්ෂ ඇමතිතුමා අපට බොහෝම සාවදානව ඇහුම්කම් දුන්නා. කිසිම ජනාධිපති කෙනෙකු මෙතෙක් තම රාජාසන කතාවේදී අප ගැන කතා තරලා තිබුණේ නැහැ. නමුත් ගෝඨභය රාපක්ෂ ජනාධිපතිතුමා අප ගැන ඒ කියන්නේ දේශිය උළු නිෂ්පාදකයන් ගැන ඔවුන්ට සහන සැලසීම ගැන කතා කළා. අද වන විට අපට අපේ ඉදිරිය හොඳයි කියලා හිතෙනවා. ජනාධිපතිතුමා ඇතුළු මේ රජයටත් නිවාස රාජ්‍ය ඇමති ඉන්දික අනුරුද්ධ මහතාටත් ප්‍රසංශා කරනවා. නව රජය පිහිටුවූයේ දෙසැම්බර් මාසයේ. ජනවාරි මාසයේ සිට අප වෙනුවෙන් ලබාදෙන සහන ක්‍රියාත්මක වුණා. විශේෂයෙන් මැටි ගෙන ඒමට තිබු ලයිසන් කැන්සල් කිරීමත් සහන සැලසීමත් අපට ගොඩක් වටිනවා. රජය විසින් ප්‍රතිසංස්කරණය කරන වැව්වලින් ඉවත් කරන මැටි සහ තවත් තැන්වලින් ගේන මැටි තමයි අපි උළු නිෂ්පාදනය සඳහා යොදා ගන්නේ. අද වන විට බලපත්‍ර නැති නිසා අපට අවශ්‍ය තැනින් පස් ගෙන එන්න පුළුවන්. ඒ වගේම තමයි පාරිභෝගිකයා තෘප්තිමත් වන අයුරින් උසස් තත්ත්වයේ උළු කැට නිෂ්පාදනය කරන්නටත් අපට පුළුවන්“ බැප්ටිස් ප්‍රනාන්දු පවසයි.
වයික්කාල ප්‍රදේශයේ දැන් උළු කම්හල් පවත්වාගෙන යන තුන්වැනි පරම්පරාවේ අය ද සිටිති. පළමු පරම්පරාව ඇරඹි කර්මාන්තය දෙවැනි පරම්පරාව වැටෙමින් නැඟිටිමින් ඉදිරියට ගෙන ආවේය. මේ දෙවැනි පරම්පරාවේ අයෙකි. ඔහු සමස්ත ලංකා මැටි සෙවිලි උළු නිෂ්පාදකයන්ගේ සංගමයේ ලේකම් ලෙස ද කටයුතු කරයි. ඔහු රේමන් ප්‍රනාන්දුය.
“අවුරුදු තිස්පහක් තිස්සේ මම මේ කර්මාන්තය එක්ක රැඳිලා ඉන්නවා. මුලින්ම මගේ තාත්තා තමයි පටන් ගත්තේ. තාත්තා කැෂ්මියර් ප්‍රනාන්දු. මම ඉස්කෝලේ ගිහින් ඇවිත් තාත්තාගේ උළු වැඩපළේ උදව්වට එනවා. ඉන්පසුව මම මගේම කියලා කර්මාන් ශාලාවක් පටන් ගත්තා. වැටිලා තිබුණ කර්මාන්තය ගොඩ ගන්නට රජයෙන් අපට මේ ලැබෙන උදව්ව බොහෝම අගය කරනවා.” ප්‍රනාන්දු මහතා පවසන්නේ තම කර්මාන්ත ශාලාවේ නිපදවා ඇති උළු කැට නිරීක්ෂණය කරන අතරේය. ඔහුගේ පුතු සුවින් ප්‍රනාන්දු දැන් තුන්වැනි පරම්පරාව නියෝජනය කරයි. උළු කර්මාන්තය එදා සිටම දෑතේ කර්මාන්තයකි. එයට යන්ත්‍ර සුත්‍ර භාවිතා කෙරෙන්නේ ඉතාම අඩුවෙනි.
“අපි මැෂින් එකක් ගෙනාවා. ඒකෙන් නිෂ්පානය වැඩි කරන්නට පුළුවන්. නමුත් තවමත් උළු නිපදවන්නේ සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමයටමයි. මගේ අදහසක් තියෙනවා ඉදිරියේදී අපේ රටේ නිෂ්පාදිත උළු අපනයනය කරන්න පුළුවන් ද කියලා බලන්න. මේ සඳහා උළු කැටය තවත් වැඩි දියුණු කරන්න අත්හදා බැලීම් කරමින් සිටිනවා. ” එ සුවින්ගේ අදහසය.
සෑම කෙනෙකුටම සිහිනයක් ඇත. ඒ සිහින සැබෑ කරගන්නට නම් අරමුණු කරා යා යුතුය. උළු නිෂ්පාදකයන්ට ද අරමුණක් ඇත. ඒ දේශිය කර්මාන්තයක් වන පරිසර හානියෙන් තොර පරිසර හිතකාමී උළු කර්මාන්තය මෙරට වඩාත් ප්‍රචලිත කිරීමය. බොහෝ සෞඛ්‍ය ගැටලුවලට මුල් වන බව කියන කෘත්‍රිම සෙවිලි තහඩු, උළු නිෂ්පාදකයන්ට අභියෝගයක් වුවද එය ජයගැනීම ඔවුන්ගේ අරමුණයි. කෙසේ හෝ උළු නිෂ්පාදකයන්ගේ හෙට දවස හොඳ වන තරමට එහි සේවය කරන කම්කරුවාට ද හොඳ කලක් උදා වෙයි. නීලලා, ලලිතලා, බේබි නෝනලා, සමන් ලතාලා, සුනේත්‍රලා, ශ්‍යාමලිලා මැටි කැට, උළුකැට අතරේ ජීවිතය සොයන්නාහ.
ඡායාරූප - තුෂාර ප්‍රනාන්දු
