මෙරට ප්‍රථම වරට වෛද්‍ය විද්‍යාලයක් ස්ථාපිත කළේ 1870 වර්ෂයේදීය. ඒ කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයයි. ඉන් අනතුරුව පේරාදෙණිය සහ යාපනය සරසවිවල වෛද්‍ය පීඨ ආරම්භ කෙරිණි. එසේ ක්‍රමයෙන් ආරම්භ වූ වෛද්‍ය පීඨ අද වන විට 10ක් දක්වා වර්ධනය වී තිබේ. මීට අමතරව කොතලාවල ආරක්ෂක විශ්වවිද්‍යාලයට අයත් වෛද්‍ය පීඨයක් ද තිබේ. ඒ ආකාරයට වෛද්‍ය පීඨ අරඹා රටට අවශ්‍ය වෛද්‍යවරුන් බිහි කිරීම ඉතා හොඳ කර්ත්‍යවයකි. එම වෛද්‍යවරුන්ට, විදේශීය වෛද්‍ය උපාධිය ලබා මෙරටට පැමිණෙන වෛද්‍යවරුන්ද එකතු වීමෙන් වෛද්‍යවරුන්ගේ සංඛ්‍යාව ඉහළ යනු ඇත. දිනෙන් දින ඉහළ යන ජනගහනයත් සමඟ වෛද්‍යවරුන්ගේ සංඛ්‍යාව ඉහළ යෑම වරදක් නොවේ. එහෙත් මේ සා එකතු වන වෛද්‍යවරුන්ට සාපේක්ෂව හෙද හෙදියන්, රසායනාගාර ශිල්පීන්, ඖෂධවේදීන් වැනි සෙසු මානව සම්පත් වර්ධනය නොකිරීමෙන් සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ සමතුලිත බව බිඳ වැටෙන්නේ නිරායාසයෙනි. එම නිසාම වෛද්‍යවරුන්ගේ අතිරික්තයක් ඇතිවීමේ අවදානමක් පවතී.
ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාවේ සංඛ්‍යා ලේඛන අනුව ලියාපදිංචි වී දැනට ක්‍රියාකාරි වෛද්‍ය සේවයේ යෙදී සිටින වෛද්‍යවරු සංඛ්‍යාව 27,766 කි. 2019 ජූලි වන විට ලංකාවේ ජනගහනය මිලියන 22.1 කි. ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ වෛද්‍යවරුන් සහ ජනගහනය අනුපාතය 1:750 කි. එනම් පුද්ගලයන් 750ක් සඳහා එක් වෛද්‍යවරයෙක් සිටියි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ නිර්දේශය අනුව පැවතිය යුතු වෛද්‍ය/ජනගහන අනුපාතය 1:1000 ක් ලෙස දක්වා තිබේ. ඒ අනුව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ නිර්දේශවලටත් වඩා උසස්, ප්‍රශස්ත මට්ටමක ලංකාව සිටින බව සතුටින් සඳහන් කළ යුතුය.
වෛද්‍යවරුන්ගේ දැඩි හිඟයක් පවතින රටවල් ලෙස ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය නම් කර ඇති රටවල් 57 ට ශ්‍රී ලංකාව අයිති නොවේ. එසේ නම් වෛද්‍යවරුන්ගේ හිඟයක් පවතින බවට පැතිරී යන රාවය කුමක්ද? අද ශ්‍රී ලංකාවේ දක්නට ලැබෙන්නේ වෛද්‍යවරුන්ගේ හිඟයක් නොව ස්ථාන ව්‍යාප්තිය පිළිබඳව ප්‍රශ්නයකි. කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ වෛද්‍ය ජනගහන අනුපාතය 1:400 ක් වන අතර නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කයේ මෙම අනුපාතය 1:3000 ක් වේ. මේ අනුව වෛද්‍යවරුන්ගේ ස්ථාන ව්‍යාප්තියේ විසමතාවක් ඇති බව පැහැදිලිය.
තත්ත්වය එසේ තිබියදී රජයේ වෛද්‍ය පීඨවලින් වාර්ෂිකව පිටවන වෛද්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ සංඛ්‍යාව 1500කි. 2018 වසරේදී පමණක් සියලුම වෛද්‍ය පීඨවලින් 1480 දෙනෙක් වෛද්‍යවරුන් ලෙස සුදුසුකම් ලබා සිටිති. වසරකට විදේශීය වෛද්‍ය උපාධි ලබා ERPM (ACT 16) විභාගය සමත් වී වෛද්‍ය සේවයට එකතු වන ගණන 500කි. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය මඟින් 2019 සැප්තැම්බර් නිකුත් කරන ලද මාධ්‍ය නිවේදනයට අනුව දැනට රාජ්‍ය සේවයේ පවතින වෛද්‍ය පුරප්පාඩු 1654 ක් වේ. මේ අනුව පවතින පුරප්පාඩුවලට වඩා වැඩි වෛද්‍යවරුන් පිරිසක් බිහි වීමේ අවදානම් රතු එළිය දැන් දැල්වී තිබේ.
“කෙනෙකුට තර්කයක් හැටියට ඉදිරිපත් කරන්න පුළුවන් අද පෞද්ගලික රෝහල් ඕනෑ තරම් තිබෙනවා. වෛද්‍යවරුන් ඒ රෝහල්වල සේවය කරන්න පුළුවන්, අද වෛද්‍යවරුන් ඕනෑ තරම් පිටරට යනවා කියලා. ඒ කතාවේ පුංචි ඇත්තක් තිබෙනවා. ඒ නිසාම පසුගිය වසර 10 ක් තුළ සංඛ්‍යාලේඛනවලට අනුව වෛද්‍ය සේවයට එකතු වන වෛද්‍යවරුන්ගේ සේවා ස්ථාන ව්‍යාප්තිය ගැන මම සටහනක් හැදුවා. එයින් පැහැදිලි වෙනවා වෛද්‍යවරුන් පිටරට යන ප්‍රමාණය සහ පුද්ගලික රෝහල්වල සේවය කරන ප්‍රමාණය ගැන.” යනුවෙන් සඳහන් කළේ ළමා රෝග විශේෂඥ වෛද්‍ය හැරිස් පතිරගේය. ඔහු පෙන්වා දෙන දත්ත සටහන මතු දැක්වේ.
• රාජ්‍ය සේවයේ නිරත වෛද්‍යවරු - 70%
• පෞද්ගලික සේවයේ නිරත වෛද්‍යවරු - 12%
• විදේශගත වන වෛද්‍යවරු - 15%
• විශ්වවිද්‍යාල වෛද්‍ය පීඨ සහ ආරක්ෂක අංශ රෝහල්වල නිරත වෛද්‍යවරු - 3%
මේ අනුව වසරකට වෛද්‍ය සේවයට එකතු වන 2000 ක් පමණ වෛද්‍යවරුන්ගෙන් 70% ක් පමණ රාජ්‍ය සේවයට අන්තර් ග්‍රහණය වන අතර ඔවුන්ගෙන් 1400කට වාර්ෂිකව අනිවාර්යයෙන්ම නව පත්වීම් ලබාදීමට සිදුවේ. ඉතිරි පිරිස පෞද්ගලික රෝහල් කරා හෝ පිටරට රැකියා සඳහා යොමු වනු ඇත. වර්තමානයේ බැලූ බැල්මට වෛද්‍ය අතිරික්තයක් පැහැදිලිව නොපෙනුණත් මෙය ඉදිරියේදී ඇති විය හැකි බවට අනතුරු ඇඟවීමට සිදු වන්නේ විදේශීය රටවල්වල වෛද්‍ය උපාධිය හැදෑරීමට යන ශ්‍රී ලාංකික ශිෂ්‍ය සංඛ්‍යාව දිනෙන් දින ඉහළ යන නිසාය. ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාවේ 2017 සංඛ්‍යාලේඛන අනුව වෛද්‍ය උපාධිය හැදෑරීම සඳහා ගිය ශ්‍රී ලාංකික ශිෂ්‍ය සංඛ්‍යාව 3000 ක් විය. විදේශීය වෛද්‍ය උපාධිය ලබා ERPM පරීක්ෂණයට පෙනී සිටීමට නියමිත සංඛ්‍යාව 1000 ක් විය.
“ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාවේ සංඛ්‍යාලේඛන තිබෙන්නේ අනුකූලතා සහතිකය ලබා ගත් ශිෂ්‍යයන්ගේ විතරයි. එහෙම නැතිව විදේශගත වන පිරිසකුත් සිටිනවා. විශේෂයෙන් සමහර දකුණු ආසියානු රටවල්වල තානාපති කාර්යාල මඟින් වෛද්‍ය විද්‍යාව හැදෑරීමට ශිෂ්‍යත්ව දීමේ වැඩපිළිවෙළකුත් ක්‍රියාත්මක වෙනවා. ඒ සමහර අය ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාවේ අනුකූලතා සහතිකය ලබාගන්නවාද කියලා ගැටලුවක් තිබෙනවා. සමහර ළමයින්ගේ උසස් පෙළ ප්‍රතිඵල ඉතා අඩු මට්ටමේ තිබෙන බව අපිට වාර්තා වෙලා තියෙනවා. අද වෛද්‍ය උපාධිය ලබා පැමිණෙන ශ්‍රී ලාංකික ඇතැම් වෛද්‍යවරුන් පවා වෛද්‍ය සේවය පැත්තක තියලා ලංකාවේ ළමයින් විදේශීය විශ්වවිද්‍යාලවලට යැවීම ජාවාරමක් කරගෙන තිබෙනවා. එය තහවුරු කළ හැකි සාක්ෂි තිබෙනවා. මෙය ඉතා කනගාටුදායක කරුණක්.” යනුවෙන් ළමාරෝග විශේෂඥ වෛද්‍ය හැරිස් පතිරගේ පැවසීය.
මේ අනුව විදේශීය වෛද්‍ය උපාධිය ලබා මෙරටට පැමිණෙන අයගේ ප්‍රමිතිය සහ ගුණාත්මකභාවය පහත වැටිය හැකිය. එවැන්නන් සෞඛ්‍ය සේවයට එකතු වීමෙන් රෝගී සත්කාර සේවය බිඳ වැටී රෝගී ජීවිත අවදානමට ලක් විය හැකිය. ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාවේ සභාපති මහාචාර්ය හරේන්ද්‍ර ද සිල්වාගෙන් ඒ පිළිබඳව විමසුවේ එබැවිනි.
“විදේශීය වෛද්‍ය උපාධිය ලැබීමට පිටරට යන ළමයින්ගේ උසස් පෙළ ප්‍රතිඵල අනුව අවම සුදුසුකම විදිහට සම්මාන දෙකයි, සාමාන්‍ය සාමර්ථ්‍ය එකයි කියලා අපි නිර්ණායකයක් සකස් කළා. 2010 දී ක්‍රියාත්මක වෙලා 2012 දි කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කළා. ඒත් එය පාර්ලිමේන්තුවෙන් සම්මත වුණේ නැහැ. ඒ නිසා පිටරට යන අයගේ අවම සුදුසුකම් අපිට නීතියක් හැටියට ගේන්න බැරිවෙලා තිබෙනවා. 2017 දීත් අවම ප්‍රතිඵල ගැන නැවත වාරයක් සලකා බැලුවා. වෛද්‍ය උපාධියට අ.පො.ස. උසස් පෙළ අවම සුදුසුකම විදිහට බී සාමර්ථ්‍ය 3ක් හෝ ඊට පෙර වසරේ අවම වෛද්‍ය ප්‍රවේශයේ ප්‍රතිඵල දෙන්න කියලා කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කළා. ඒත් ඒ එකක්වත් නීතියක් බවට පත් කර ගැනීමට හැකි වුණේ නැහැ. පසුගිය කාලයේ ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාව අධිකරණයට ගෙන්වලා අධිකරණ නියෝග ක්‍රියාත්මක කරන්න කිව්වේ ඒ හේතුව නිසයි. අවම සුදුසුකම් සම්පූර්ණ කරලා නැති නිසා මෙරට ලියාපදිංචිය දෙන්න බැහැ කිව්වාම සමහරුන් උසාවි යනවා. එය නීතියක් නොවන නිසා ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාව නඩුවෙන් පරදිනවා. ඒ නිසා අලුත් ස්‍යෙඛ්‍ය ඇමතිනිය, පවිත්‍රා වන්නිආරච්චි එකඟ වෙලා තිබෙනවා අඩුම වශයෙන් සී 2යි එස් 1යි අවම සුදුසුකම හැටියට පාර්ලිමේන්තුවෙන් සම්මත කරගෙන නීතියක් ගෙනෙන්න. මෙතෙක් එය නීතියක් නොවුණත් ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සභාවට හැකි වී තිබෙනවා විදේශීය වෛද්‍ය උපාධිය ලබාගැනීමට පිටරට යන දරුවන්ට අනුකූලතා සහතිකයක් (Eligibility Certificate) ලබාගෙන යන්න කියලා ඉල්ලීමක් කරන්න.
අනුකූලතා සහතිකය දෙන්නේ අ.පො.ස. උසස් පෙළ අවම සුදුසුකම සී 2යි එස් 1යි. සපුරා තිබීම සහ පිළිගත් විදේශීය විශ්ව විද්‍යාලයක් වීම යන කාරණා මත. දැන් නම් අනුකූලතා සහතිකය අරන් පිටරට යන්න පෙළඹිලා තිබෙනවා. ඒත් සමහරුන් එය ගන්නේ නැතිව නිකම්ම යනවා.” යනුවෙන් ඔහු දීර්ඝ වශයෙන් විස්තර කළේය.
මෙහිදී මහාචාර්ය හරේන්ද්‍ර ද සිල්වා තවත් අතුරු කතාවක් පවසන්නට අමතක කළේ නැත. ඒ ඇතැම් විදේශීය වෛද්‍ය උපාධිය ලබා මෙරටට පැමිණෙන අයගේ දැනුමේ යම් යම් අඩුපාඩු තිබීමයි. විශේෂයෙන් අධිකරණ වෛද්‍ය විද්‍යාව සහ මනෝ විද්‍යාව යන විෂයන් සම්බන්ධයෙන් දැනුම ප්‍රමාණවත් නොවන බැවින් මෙරටට පැමිණෙන අයට වෙනම පාඨමාලාවක් ඉගැන්වීමට හෝ විදේශීය වෛද්‍ය පීඨවල පාඨමාලාවන්ට විෂය කරුණු ඇතුළත් කරන ලෙස එතෙර විශ්ව විද්‍යාලවලින් ඉල්ලා සිටීමට අදහස් කරන බව තවදුරටත් ඔහු සඳහන් කළේය. එහෙත් ශ්‍රී ලාංකික සුළු ශිෂ්‍ය ප්‍රජාවක් වෙනුවෙන් විදේශීය වෛද්‍ය පීඨ ඔවුන්ගේ විෂය නිර්දේශ පුළුල් කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළ නොහැකි බව ද ඔහු පැවසීය.
“අද විදේශීය වෛද්‍ය උපාධි ලබාගෙන මෙරටට පැමිණෙන අයගේ සංඛ්‍යාව වැඩියි. පිටරට ගිහින් වෛද්‍ය උපාධිය ලබාගෙන ආවාට ප්‍රශ්නයක් නැහැ. හැබැයි එහි ප්‍රමිතියක් තිබිය යුතුයි. ප්‍රමිතිය ඇති කිරීමේ අරමුණින් මේ වන විට වැඩ පිළිවෙළක් සකස් වෙනවා. අ.පො.ස. උසස් පෙළ අවම සුදුසුකම වශයෙන් සී 2යි එස් 1යි දෙසැම්බර් 26 වැනි දා ගැසට් කළා. ළඟදීම එය පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරනවා. අපේ රටට වෛද්‍යවරුන් අවශ්‍යයි. මහරගම පිළිකා රෝහලට වෛද්‍යවරුන් 400 ක් අවශ්‍ය වුණත් ඉන්නේ 250යි. පොලොන්නරුව රෝහලේ අලුතින් වකුගඩු ඒකකයක් හැදුවාට එය විවෘත කර ගන්න බැරිවෙලා තියෙන්නේ වෛද්‍යවරුන් අඩු නිසා. සමහර ස්ථාන මාරු පවා ක්‍රියාත්මක කරන්න බැරි වී තිබෙන්නේ වෛද්‍ය හිඟය නිසා. උතුරු නැගෙනහිර පළාත්වල සමහර ග්‍රාමීය රෝහල් වැහෙන්න යන්නේ වෛද්‍යවරුන් නැති නිසා. ඒ නිසාම වෛද්‍යවරුන්ගේ විශ්‍රාමික වයස අවුරුදු 60,63 දක්වා දීර්ඝ කරන්න කියලා ඉල්ලීමක් කරන්න අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා.” යනුවෙන් සඳහන් කළේ රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ ලේකම් වෛද්‍ය හරිත අලුත්ගේය.
ඔහු තවදුරටත් සඳහන් කරන්නේ රෝහල් දියුණුවන විට වෛද්‍යවරුන්, හෙද කාර්යය මණ්ඩලය ඇතුළු මානව සම්පත් අවශ්‍ය වන බවයි. එබැවින් තවත් අවුරුදු 5කින් 6කින් හෝ ඊටත් එහා කාලයකට පසුව ඇති විය හැකි වෛද්‍ය අතිරික්තය ගැන දැන්ම අනවශ්‍ය භීතියක් ඇති කරගැනීම අනවශ්‍ය බව ඔහුගේ අදහසය. වෛද්‍යවරුන් විශ්‍රාම යෑම විදේශගත වීම සහ පෞද්ගලික රෝහල්වල සේවය කරා යොමු වීම නිසා වෛද්‍ය අතිරික්තයක් ඇති වීමේ අවදානම අඩු මට්ටමක පවතින බව ඔහු සඳහන් කරයි.
එහෙත් වෛද්‍යවරුන්ගේ හිඟයකට වඩා පැතිරීමේ ප්‍රශ්නයක් ඇති බව පවසන ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සංගමයේ සභාපති මහාචාර්ය ඉන්දික කරුණාතිලක බොහෝ රෝගීන් ප්‍රාදේශීය මට්ටමෙන් පවතින රෝහල් කරා නොගොස් ප්‍රධාන රෝහල් කරා යෑමේ ප්‍රවණතාවක් ඇති බැවින් එක් වෛද්‍යවරයකුට රෝගීන් විශාල සංඛ්‍යාවක් පරීක්ෂා කිරීමට සිදු වී ඇති බව පැවසීය. ප්‍රධාන රෝහල්වල රෝගීන්ගේ තදබදයක් ඇති වුවත් වර්තමානයේ පශ්චාත් සීමාවාසික පුහුණුව ලබන වෛද්‍යවරුන් පර්යන්ත රෝහල්වලට අනුයුක්ත කර ඇති බැවින් වෛද්‍යවරුන්ගේ හිඟයට විසඳුම් ලැබී ඇති බව ඔහුගේ අදහස විය.
“පශ්චාත් සීමාවාසික පුහුණුව ලබන වෛද්‍යවරුන් රැසක් පොඩි රෝහල්වල සේවය කරනවා. ඒ අය අඩුම වශයෙන් අවුරුද්දක්වත් එහි සේවය කළ යුතුයි. හැබැයි ඒ අයට විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් යටතේ පුහුණුව ලබාගෙන ඔවුන්ගේ දැනුම වැඩි දියුණු කර ගැනීමේ අවස්ථාව නැති වෙනවා. ඉගෙනගත් දෙයින් ප්‍රයෝජනයක් ගන්න බැරි වෙනවා. ඒ නිසා අපිට වෛද්‍යවරුන්ගේ ගුණාත්මකභාවය වැඩි කරගැනීම ගැන හිතන්න සිද්ධ වෙනවා. එහෙම නැතිව වෛද්‍යවරුන්ගේ ප්‍රමාණය වැඩි කිරීම රටේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයට අහිතකර අන්දමට බලපාන්න පුළුවන්. එක් වෛද්‍යවරයකුට හෙද කාර්යය මණ්ඩලයෙන් දෙදෙනෙක් සිටිය යුතුයි. එහෙම නොවී වෛද්‍යවරුන්ගේ සංඛ්‍යාව වැඩි කළොත් සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ සමබරතාව ගිලිහී යන්න පුළුවන්,” යනුවෙන් සඳහන් කළේ ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සංගමයේ සභාපති, මහාචාර්ය ඉන්දික කරුණාතිලකය.
අනාගතයේදී සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වන එම අභියෝගයන්ට මුහුණදීමට නිසි සැලසුම් සහ ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම වගකිව යුතු අයගේ යුතුකමකි. නිසි සැලසුමකින් තොරව වෛද්‍ය උපාධිධාරින් බිහි කිරීම සහ ඊට සාපෙක්ෂ අනෙකුත් මානව සම්පත් දායකත්වය වර්ධනය නොකිරීම යන හේතූන් නිසා අපේ රටේ සෞඛ්‍ය අංශය බරපතළ අර්බුදයකට මුහුණ පෑම වැඩි ඈතක නොවේ.
