ශ්රී ලංකාවේ ජාතික ප්රතිපත්ති රාමුව ලෙස පිළිගෙන ඇති, ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ රට හදන සෞභාග්යයේ දැක්මෙහි දිළිඳුකම තුරන් කිරීමට හිමි වන්නේ වැදගත් ස්ථානයකි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ තිරසර සංවර්ධන අරමුණුවල පළමුවැන්න වන්නේද දිළිඳු බවින් තොර වීමයි. සෞභාග්යයේ දැක්මෙහි මේ අරමුණ සඳහා සුවිශේෂ අවධානයක් යොමු කර ඇත. දිළිඳුබවින් තොර වීම සෞභාග්යයේ ප්රධාන දර්ශකයක් වන අතර, ඒ සඳහා දිළිඳුබව තුරන් කිරීමේ ජාතික වැඩසටහනක අවශ්යතාව හා බහුවිධ ක්ෂේත්රවලින් සමන්විත සාකල්ය ප්රවේශයක් (Holistic Approach) අනුගමනය කිරීමේ අවශ්යතාව පිළිබඳ ජනාධිපතිවරයාගේ අවධානය යොමුව ඇති බව පෙනීයයි. දිළිඳුබව පිටු දැකීමට අදාළව සාකල්ය ප්රවේශයක් යනු ඊට බලපාන එක් එක් ගැටලු වෙන් වශයෙන් ගෙන විසඳුම් සෙවීම හා ව්යාපෘති ක්රියාත්මක කිරීම වෙනුවට සියලු ක්ෂේත්ර එක්ව සලකා බලමින් එකිනෙක හා අන්තර්-සම්බන්ධතාවක් සහිතව විසඳුම් දීමට කටයුතු කිරීමයි. මේ සඳහා වන විශේෂ හා උපායමාර්ගික වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කිරීම සඳහා අවශ්ය යන්ත්රණය මේ වන විට සැලසුම් වෙමින් පවතින බව ජනතාවගේ විශ්වාසයයි.
දිළිඳු බව යනු සරලව අර්ථ නිරූපණය කළ නොහැකි සංකීර්ණ තත්ත්ව සමූහයක එකතුවකි. මේ පිළිබඳ සමාජ ආර්ථික දේශපාලනික ආදි විවිධ අර්ථ නිරූපණ ඉදිරිපත්ව ඇතත් මෙහිදී ඒ පිළිබඳ දීර්ඝ සාකච්ඡාවක් සිදු කරනු නොලැබේ. එසේ වුවද, බහුලවම මෙය හඳුනාගනු ලබන්නේ ආර්ථික කරුණක් වශයෙනි. සරලවම සලකා බලන විට දිළිඳු බව යනු සමාජයේ උසස් ජීවන තත්ත්වයක් සහිතව තෘප්තිමත් ලෙස ජීවත් වීම සඳහා බාධා පැවතීමයි. මේ තත්ත්වය විහීනතාව (Deprivation) වශයෙන් හඳුනාගත හැකිය. මේ විහීනතා ස්වාභාවික සම්පත්, මානව කුසලතා, භෞතික වශයෙන් නීරෝගි හා යහපත් ශාරීරික හා සෞඛ්ය තත්ත්යක් නොපැවතීම, සමාජීය වශයෙන් බැහැර කර තැබීම, යැපුම් මානසිකත්වය, බල රහිත බව, හුදෙකලා බව, සම්පත් හිඟකම, අධ්යාපන පහසුකම් හිඟ වීම, ලෙඩ-රෝග, නඩු-හබ, පාරිසරික ආපදා, ස්ත්රී-පුරුෂ පදනම මත ඇති වන අසමතා ආදි සියලු කරුණු හා බැඳුණු විහීනතා ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
දීර්ඝකාලීන ප්රෞඪ ඉතිහාසයකට අරුමකම් කියන ශ්රී ලංකාව රාජ්යත්වය මත පදනම්ව පැවති පාලන තන්ත්රයක සිට බටහිර අධිරාජ්යවාදි පාලනයකට යටත්ව සිටි රටකි. ශ්රී ලාංකික සමාජයේ දුප්පත්කම පිළිබඳ තේමාව යටත්විජිත පාලනයෙන් භෞතික වශයෙන් නිදහස ලැබීමෙන් පසු සමයේ බහුලව සමාජගත වූවකි. පෘතුගීසි, ලන්දේසි හා ඉංග්රීසි ජාතීන්ගේ ආධිපත්යයට යටත්ව පැවති යුගයේ, එතෙක් මෙහි පැවති ස්වයංපෝෂිත සමාජ ආර්ථික රටාව බිඳවැටුණු බවත්, ගොවිබිම් තේ, රබර් ආදි ව්යාපාරික භෝග වගා සඳහා යොදාගත් බවත්, එකල තම වගාබිම්වල අභිමානයෙන් වගා කළ ගොවීන්, වාණිජ වගාබිම්වල කුලියට ශ්රමය වැය කරන කම්කරුවන් බවට පත් වූ බවත් ඉතිහාසය අපට පෙන්වා දෙයි. මෙසේ කටයුතු කරමින් සිට යටත්විජිතවාදි පාලනයෙන් නිදහස ලබන අවධිය වන විට මේ ජන කොටස් ආහාරපාන ආදිය සඳහා පවා රජයේ සහනාධාර ලැබිය යුතු තත්ත්වයට පත්ව සිටියහ. මේ හේතුව නිසා ආහාර සහන ලබා දීම එකල පැවති රජයන් විසින් සිදු කර ඇත. එසේම මේ ජනතාව යැපුම් මානසිකත්වයක් සහිත පිරිසක් බවට පත්ව සිටි බවට කරුණු අනාවරණය වේ. නිදහසින් පසු ගත වූ වසර 70ක පමණ කාලය සමාලෝචනය කිරීමේදී පෙනී යන්නේ සර්වජන ඡන්ද බලය හිමි වීමත් සමඟ ඇරඹි දේශපාලන ව්යාපාරයේදී දුප්පත්කමට පිළියම් යෙදීමේ තේමාව තීරණාත්මක සාධකයක් බවට පත්ව ඇති බවයි. එතැන් පටන් බිහි වූ හැම රජයක් විසින්ම අඩු-වැඩි වශයෙන් දුප්පත් ජනතාවට සහන සලසීම සිදු කර ඇති අතර සහනාධාර ලැබීම තම අයිතිවාසිකමක් ලෙසත්, දිළිඳු බවට පිළියම් යෙදීම හා සහනාධාර සැපයීම රජයක වගකීමක් ලෙසත් ජනතාව තුළ අදහසක් මතුව ඇත.
නිදහසින් පසු බිහි වූ සැම රජයක් විසින්ම දිළිඳු ජනතාව වෙනුවෙන් විවිධ ශුභසාධන වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කර ඇත. ආහාර සලාක ක්රමය, ආහාර මුද්දර ක්රමය මේ අතර ප්රධාන වේ. මීට අමතරව ප්රදේශීය සංවර්ධනය ඉලක්ක කරගත් වැඩසටහන් හා කෘෂි කර්ම සංවර්ධන වැඩසටහන්ද දිළිඳු බව තුරන් කිරීම සඳහා වක්ර ආකාරයෙන් දායක වූ වැඩසටහන්ය. ජනසවිය හා සමෘද්ධි වැඩසටහන මේ අතර විශේෂ අවධානයකට ලක්ව ඇති අතර, දිළිඳු බව තුරන් කිරීම සඳහා ආයතනික ව්යුහයක් තුළ මහා පරිමාණ වශයෙන් ක්රියාත්මක වූ වැඩසටහන වන්නේ සමෘද්ධි ව්යාපාරයයි.
සමෘද්ධි ව්යාපාරය 1995 සිට වසර 25ක පමණ කලක් තිස්සේ ක්රියාත්මක වෙමින් ඇත. 25,000ක පමණ සේවක පිරිසක් සහිත මේ දිළිඳුකම තුරන් කිරීමේ වැඩසටහන තුළ, මෙම නිලධාරීන්ගේ මාසික වැටුප සඳහා පමණක් රජය විසින් ජනතා බදු මුදලින් පමණක් මිලියන 1036ක් පමණ වේ. ලක්ෂ 18ට ආසන්න සමෘද්ධි සහනාධාරලාභීන් සඳහා වාර්ෂික අයවැයෙන් විශාල මුදලක් සහනාධාර ලෙසද වෙනත් ව්යාපෘති සඳහාද වැය කරනු ලබයි. මෙවන් තත්ත්වයක් පැවතියද වසර 25ක් පුරා තවදුරටත් දිළිඳු බව පිළිබඳ දැඩි අවධානයක් යොමු කළ යුතු තත්ත්වයක් පවතී. එමඟින් පැහැදිලි වන්නේ මේ කාර්යයන් ක්රියාත්මක වීමේදී කුමන ආකාරයක හෝ දුර්වලතාවක් පවතින බවයි. නව වැඩසටහන් සැලසුම් කිරීමේදී මේ පසුබැසීම් නිවැරදිව සමාලෝචනය කිරීම හා එමඟින් උගත හැකි පාඩම් අනුව කටයුතු කිරීමෙන් වඩාත් සාර්ථක වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කළ හැකි වන බැවින් ඒ පිළිබඳ තරමක් දුරට හෝ කතාබහ කිරීම සුදුසුය.
සමෘද්ධි වැඩසටහන සැලසුම් කිරීමේදී ප්රධාන ප්රවේශ තුනක් අනුව එය ක්රියාත්මක කිරීමට සැලසුම් කර තිබිණි.
ඉහත ප්රවේශ අතුරින් පළමුවැන්න වූ ශුභසාධනය යටතේ අන්ත දිළිඳු පවුල්වලට සහනාධාර සැලසීමේ වැඩසටහනක් පැවතිණි. පසුකාලීනව එය අරමුණින් බැහැරව නුසුදුසු පුද්ගලයන් සහානාධාර ලබන තත්ත්වයට පත් වූ අතර, එයට ඇතැම් දේශපාලනික ප්රතිපත්තිද බලපා ඇති බව සමාජයේ බොහෝ දෙනා පිළිගන්නා අදහසයි.
දෙවනුව: ඉහත ප්රවේශ අතුරින් ක්ෂුද්රමූල්ය බැංකු ව්යාපාරය පුළුල් වශයෙන් ව්යාප්තව පැවතිද, එමඟින් අපේකෂිත පරිදි ප්රතිලාභීන් සාර්ථක ලෙස ව්යාපාර ගැන්වීම සිදුව නැත. සමෘද්ධි බැංකු සතුව විශාල අරමුදක් පැවතියද මේ වන විටත් ශ්රී ලංකාවේ සමස්ත පවුල් සංඛ්යාවෙන් විශාල ප්රතිශතයක් තවමත් සහනාධාර ලබමින් ඇත. බැංකු සතු අරමුදලින් 80%ක් දක්වා ප්රමාණයක් ණය වශයෙන් අදාළ තැන්පත්කරුවන්ගේ ආදායම් උත්පාදන මාර්ග සඳහා මූල්ය ප්රාග්ධනය ලෙස නැවත සංසරණය විය යුතු වුවත්, මේ වන විට එසේ සැපයෙන ප්රමාණය අවම අගයක පවතී. එසේ 10% ම්ට්ටමට පවත්වාගත යුතු ආයෝජන අනුපාතය ඉතා ඉහළ අගයක් ගනී. මෙසේ ආයෝජනය කිරීමෙන් අදාළ මූල්ය ආයතන ලාභදායි වන බවත්, ඉන් සැලකිය යුතු කොටසක් පොලිය වශයෙන් සමෘද්ධි බැංකුවලට ලැබෙන බවත් සත්යයකි. එසේ වුවද දිළිඳු බව තුරන් කිරීම සඳහා ක්ෂුද්රමූල්ය බැංකු ප්රවේශය මඟින් ඉටු කරගැනීමට බලාපොරොත්තු වූ අරමුණ අපේක්ෂිත අයුරින් ඉටු වන්නේ නැත. මක් නිසාද යත්:, ඉහත කී පරිදි මේ බැංකු ආරම්භ කරන ලද්දේ දිළිඳු ජනතාවට තම ආර්ථික කටයුතු සාර්ථකව පවත්වාගෙන යෑම සඳහා අවශ්ය මූල්ය ප්රාග්ධන ගැටලුවට විසඳුමක් පිණිස මිස ලාභදායී ක්ෂුදුමූල්ය ආයතනයක් පවත්වාගෙන යෑමේ අරමුණින් පමණක් නොවන බැවිනි.
එසේම ප්රතිලාභීන්ට ණය ලබා දීමෙන් ලැබෙන පොලී ප්රතිලාභය ආයෝජනය කිරීමෙන් ලැබෙන ප්රමාණයට වඩා ඉතා ඉහළ අගයකි. එහෙත් මේ සඳහා මෙම කටයුත්ත වෙනුවෙන් පත් කර සිටින රජයෙන් වැටුප් ලබන නිලධාරීන් වෙත විශාල වගකීමක් හා කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට සිදු වේ. මෙම ප්රතිලාභීන් සඳහා සුදුසු ව්යාපෘති හඳුනාගැනීමට සහාය වීම, එම ව්යාපෘති සඳහා සුදුසු ව්යාපෘති වාර්තා සකස් කිරීම, පිරිවැය ප්රතිලාභ නිසි පරිදි විශ්ලේෂණය කර ව්යාපෘති ශක්යතා අධ්යයන සිදු කිරීම, බැංකු ණය ලබා දීම සඳහා කුඩා කණ්ඩායම් හා සමෘද්ධි සමිති යෝග්ය මට්ටමින් පවත්වාගෙන යෑම, ණය ලබා දීමට මැදිහත් වීම, ණය පසු විපරම හා ව්යාපෘති අධික්ෂණය, අවශ්ය තාක්ෂණික පහසුකම්, සම්බන්ධීකරණ, අලෙවි සහසුකම් ලබා දීම ආදිය ඒ අතර වේ. රට පුරා ව්යාප්ත අතිවිශාල සේවක පිරිස මේ වගකීම් හා කාර්යභාරය නිසි පරිදි ඉටුකිරීමෙන් පමණක් මේ මූල්ය ප්රාග්ධන සම්පාදන ක්රමවේදය සාර්ථක කරගත හැකි වේ. මේ කාර්යය නිසි පරිදි ඉටු නොවන විට මෙම මුදල් රාජ්ය බැංකුවල ආයෝජනය කිරිමට කළමනාකරුවන් පෙලඹෙන්නේ මෙම මුදල් ගිණුම්වල රඳවා තබාගැනීමෙන් වැලකී සිටීම තම රාජකාරි වගකීමක් ඒ බැවිනි. මේ තත්ත්වය දිළිඳුකම තුරන් කිරීම සඳහා වන උත්සාහය සාර්ථක කරගැනීමට බාධකව පවතින බරපතළ අභියෝගයකි. මෙවන් අභියෝග කළමනාකරණය වන ආකාරයට මනා අධීක්ෂණයක් හා නිසි කාර්යසාධන කළමනාකරණයක් යටතේ ඉදිරි වැඩසටහන් සැලසුම් වීම අනිවාර්ය අවශ්යතාවක් වශයෙන් සැලකිය යුතුය.
දිළිඳු බව තුරන් කිරීමේ වැඩසටහන් අන්තර්ගතයේ ඉහත කී දිළිඳු බවට බලපාන සාධක අවධාරණය කර තිබීම හා ක්රියාත්මක කළ හැකි ආකාරයේ විසඳුම් හා උපාය මාර්ග යොජනා කර තිබීම ආදි සාධනීය ලක්ෂණ කිහිපයක්ම අන්තර්ගත වන බව පෙනී යයි. ඒ අනුව නව වැඩසටහනේ අවධානයට යොමුව ඇති ප්රවේශ කිහිපයක් පවතින බව නිරීක්ෂණය වේ. ඒ අතර:
* සමාජ ආරක්ෂණ හා සුභසාධනය ප්රවේශය
* ග්රාමීය යටිතල පහසුකම් සංවර්ධන ප්රවේශය
* නිපුණතා හා විභවතා සංවර්ධන ප්රවේශය
* ව්යවසායකත්ව සංවර්ධන ප්රවේශය
* සම්පත් හිඟයට පිළියම් යෙදීමේ ප්රවේශය
දිළිඳුපවුල්වල ආහාර සුරක්ෂිතතාව තහවුරු කිරීම සඳහා අඩු මිලට අත්යවශ්ය ආහාර සැපයීම:
ආහාර සුරක්ෂිතතාව දිළිඳුබවින් තොර ජීවන රටාවක් සඳහා වන මූලික අවශ්යතාවකි. අන්ත දිළිඳු පවුල්, ආබාධිත තත්ත්වයේ පුරවැසියන් හා වයස්ගත හා දුබල පිරිස් රැකබලාගැනීම රජයක හා සමාජයක වගකීමක් ලෙස සලකා කටයුතු කර ඇති බවක් මේ තීරණය අනුව පැහැදිලි වේ. මේ වැඩසටහන් අනුව මෙම පවුල්වල සාමාජිකයන්ට රජයේ හා රජයේ අනුමත වෙළෙඳසල් වෙතින් අත්යවශ්ය ආහාර නිශ්චිත ප්රමාණයක් මිලට ගත හැකි වනු ඇත. මේ භාණ්ඩ මිල දී ගැනීම සඳහා ආහාර සුරක්ෂා ඉලෙක්ට්රොනික කාඩ් පතක් ලබා දීමට සැලසුම් කර ඇති බව වාර්තා වේ. මෙය නව තාක්ෂණය සමඟ මුසු කරමින් නව ලොවට ගැළපෙන පරිදි වඩාත් කාර්යක්ෂමව හා ගෞරවනීය අයුරින් අත්යවශ්ය භාණ්ඩ මිල දී ගැනීමට අඩු ආදායම්ලාභී පවුල්වලට පළමුවරට හිමි වන අවස්ථාවකි.
ග්රාමීය මාර්ග ප්රදේශවල කෘෂි මාර්ග පද්ධතිය කිලෝමීටර් 10,000ක් සංවර්ධන කිරීම මඟින් ගමේ කාර්මික හා කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන වඩාත් කාර්යක්ෂමව වෙළෙඳපොළ වෙත ප්රවාහනය කිරීමට අවස්ථාව උදා වන අතර, එමඟින් ගැමිදිවිය වඩාත් ඵලදායි වේ.
කුඩා පරිමාණ ව්යපාරිකයන් හා නිෂ්පාදකයන් නඟාසිටුවීම, කාන්තා ව්යවසායකයන් දිරිගැන්වීම හා දිළිඳු පවුල් සඳහා කෘෂිකර්ම ව්යාපාර සංවර්ධන සහ නිවාස ව්යාපෘති සඳහා ඉඩම් කැබලි 1,00,000ක් ලබා දීම,අධ්යාපනය ආයතනවලට ප්රවේශ වීමේ පහසුකම් වැඩිදියුණු කිරීම, ලෙඩ රෝග වැළැක්වීමට පියවර ගැනීම ආදි ප්රධාන වැඩසටහන් මේ අතර වේ.
වනසතුන් හා වනවැස්ම ආරක්ෂා කිරීම, කාන්තාවන් සඳහා විශේෂ ආදායම් උත්පාදන වැඩසටහන් මෙන්ම අන්ත දිළිඳු පවුල් සඳහා සහන ආදි ක්රමෝපායික ඒකාබද්ධ වැඩසටහන් ගණනාවක්ද මේ හා බැඳී පවතී.
ඉහත වැඩසටහන් එකිනෙක අන්තර්-සම්බන්ධතාවකින් යුතුව ක්රියාත්මක කිරීම, නිසි අධීක්ෂණය හා කාර්යසාධන කළමනාකරණයකින් පමණක් මේ වැඩසටහන් මඟින් අපේක්ෂිත අරමුණු ළගා කරගත හැකි වනු ඇත. සාම්ප්රදායික රාජ්ය සේවා ව්යූහය තුළ මෙය තවත් වැඩසටහනක් පමණක් වීමෙන් වළක්වාගත හැකි වන්නේ එසේ කටයුතු කිරීමෙන් පමණි.