පවතින මැතිවරණ ක්‍රමය සංශෝධනය විය යුතුයි; එය මේ රටේ අස්ථාවර ආණ්ඩු නිර්මාණය කරනවා යන්න කලයක් තිස්සේ පවතින සංවාදයක්. මේ කාරණය සම්බන්ධයෙන් ඔබේ ස්ථාවරය කුමක්ද?
මේ මැතිවරණ ක්‍රමය අපට මුල්වරට හඳුන්වා දෙන්නේ 1978 ව්‍යවස්ථාවෙන්. නමුත් ඒ 78 ව්‍යවස්ථාවෙන් යෝජනා කළ විදියේ මැතිවරණ ක්‍රමයක් නෙමෙයි 89 සිට මේ රටේ ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ. එහෙම වෙන්න බලපාපු පළවෙනි හේතුව 78 හඳුන්වා දුන් මැතිවරණ ක්‍රමය අනුව අවම ඡන්ද ප්‍රමාණය 12.5% ක් විය යුතු වුණා. නමුත් ප්‍රේමදාස මහතාගේ ජයග්‍රහණය සඳහා 1988 දී ගෙනා 15 වෙනි සංශෝධනයෙන් මෙය 12.5% සිට 5% දක්වා අඩු වුණා. මේ හේතුව නිසා 89 සිට අද දක්වා පැවැත්වූ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ සියල්ල අරගෙන බැලුවොත් 89යේ සහ 2010යේ හැරෙන්නට කිසිම අවස්ථාවකදී 113 සහිත සරල බහුතරයකින් යුතු ආණ්ඩුවක් නිර්මාණය කර ගන්න අපට නොහැකි වී තිබෙනවා. 12.5% සිට 5% දක්වා අඩු කිරීම නිසා මූලිකවම වෙච්ච ගැටලුව තමයි; සුළු පක්ෂ සහ සුළු ජාතික පක්ෂ විදියට අලුත් පක්ෂ දෙකක් නිර්මාණය වෙලා; ඔවුනුත් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට තනිව තරග කර ලබාගන්නා ඡන්ද ප්‍රතිශතය මත ආසන ප්‍රමාණයක් දිනා ගැනීම. සමානුපාතික ඡන්ද ක්‍රමය අනුගමනය කරන හැම රටක ම මේ අර්බුදය තිබෙනවා. ඉතාම කලාතුරකින් තමයි ස්ථාවර ආණ්ඩු නිර්මාණය වෙන්නේ. සමානුපාතික මැතිවරණ ක්‍රමය දිගට ම පවත්වාගෙන යනව නම් මගේ ස්ථාවරය වෙන්නේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය මේ රටේ තියෙන්න ඕන කියන එකයි.
නමුත්, වඩා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනයක් ඇති කර ගන්න මෙවැනි සංශෝධන ගෙනා බවයි බොහෝ දේශපාලන විශාරදයන්ගේ මතය වෙන්නේ?
ඒක ඇත්ත. බහු පක්ෂ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිගැනීම සමානුපාතික ජන්ද ක්‍රමයේ පවතින එක මූලික ලක්ෂණයක්. ඕනෑම පක්ෂයක් මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වෙලා කිසියම් ඡන්ද ප්‍රමාණයක් ලබා ගත්තම එ්ක අවම සීමාවට වඩා වැඩි නම් ඔවුන්ගේ ඡන්දයට වටිනා කමක් ලැබෙනවා. කේවල ඡන්ද ක්‍රමය කියන්නේ මහා බ්‍රිතාන්‍ය විසින් හඳුන්වා දී ඔවුන් විසින් ක්‍රියාවට නංවන ඡන්ද ක්‍රමයක්. මෙහිදී කුඩා මැතිවරණ කොට්ඨාස හදල ඒ කොට්ඨාස සඳහා පමණක් මන්ත්‍රීවරුන් තෝරා පත් කර ගැනෙනවා. මේ ක්‍රමය අනුව පළමුව දිනුම් කණුව පසු කරන්නා ජයග්‍රහකයා බවට පත්වෙනවා. එතනදි කුඩා ඡන්ද කොට්ඨාසයක් වෙලා පක්ෂ ගොඩක් තරඟ වැදුනම අවාසියක් සිදුවන නිසා අවම සීමාව 12.5% වගේ ඉහළ ප්‍රතිශතයක් පවත්වාගෙන යනවා. එතනදි 12.5%ට අඩු නම් ඇප රාජ සන්තක වෙනවා. මෙහිදී ඉතාම තියුණු තරගයකින් අනර්ඝ විදියට පරාජයට පත් වුණත් ඊට වටිනා කමක් ලැබෙන්නේ නැහැ. 78 මහ මැතිවරණයෙන් පසුව ද්‍රවිඩ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණ සමස්ත ඡන්ද ප්‍රමාණයෙන් 5% ලබාගෙන අසන 13ක් හිමි කර ගද්දී ; 33% හිමිකරගත් ශ්‍රී.ල.නි.ප ලැබුණේ ආසන 8ක් පමණයි. එ.ජා.ප මේ මැතිවරණයේදී 140 වැඩි ආසන සංඛ්‍යාවක් දිනා ගත්තා. මෙතනදි තමයි ජේ.ආර් ජයවර්ධන මහතා දේශපාලනඥයකුට එහා ගිය දේශපාලන විශාරදයකු ලෙස මතුවන්නේ. අපි හැමෝම ජේ.ආර් ජයවර්ධනට බැන්නට ඔහු මේ ප්‍රතිඵලය දිහා බලල තමයි සමානුපාතික ඡන්ද ක්‍රමය නිර්මාණය කරන්න ඇත්තේ. මේ ක්‍රමය යෝජනා කළාට පස්සේ දකුණේ පරාජයට පත්වන පක්ෂයට හැර කිසි දිනක උතුරු නැගෙනහිර ද්‍රවිඩ පක්ෂයකට විපක්ෂ නායකකම නොලැබෙන බව ඔහු දැන සිටියා. දමිළ පක්ෂ කොයිතරම් ඡන්ද සංඛ්‍යාවක් හිමි කර ගත්තත් ඒ ඡන්ද සංඛ්‍යාව දකුණේ පරාජය වන ප්‍රධාන පක්ෂය අබිබවා යන්නේ නැහැ. නමුත් මේ 19 වන සංශෝධනය කියන ඉතාම අදූර දර්ශී සංශෝධනය නිසා 5% ක් ලබාගත් පක්ෂයකට වුණත් විරුද්ධ පක්ෂයේ නායකයා වෙන්න පුළුවන්. ඒක අපි පසු ගිය ආණ්ඩුව කාලේ දැක්කා.
19 වන සංශෝධනය මඟින් මේ තත්ත්වය නිර්මාණය වන ආකාරය ගැන කෙටි පැහැදිලි කිරීමක් කළොත්?
19 වෙනි සංශෝධනය හරහා ඔවුන් ජාතික ආණ්ඩු හදන්න පුළුවන් හැකියාව ඇති කළා. ඒක ඇති කරන ආකාර එහි සඳහන් වෙන්නේ ඉහළ ම ඡන්ද සංඛ්‍යාව ගන්නා පක්ෂය හා අනෙක් පක්ෂ එකට එකතු වී ජාතික ආණ්ඩුවක් හැදිය හැකි බවයි. ඒ අනුව 2015 අගෝස්තු 17 වෙනිදායින් පසුව රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා හා මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතා එකට එකතු වී ඉතාම වැරදි අර්ථකථනයක් දීලා ජාතික ආණ්ඩුව යන්න නිර්වචනය කළා. එ.ජ.නි.ස ඇතුළෙ තිබුණු ශ්‍රී.ල.නි.ප තරග කළේ නැහැ. නමුත් එ.ජ.නි.ස මන්ත්‍රීවරු පිරිසක් එකට එකතු කරගෙන එක්සත් ජාතික පෙරමුණ නමින් තරග කරල මේ දෙගොල්ලෝ එකට එකතුවෙලා ජාතික ආණ්ඩුවක් හැදුවා. ඔවුන් එහෙම කළාට එය ව්‍යවස්ථා විරෝධී ක්‍රියාවක්. කිසි කෙනෙක් මීට විරුද්ධව ඒ මොහොතේ උසාවි නොගියේ ඇයි? කියල මට අදත් තේරෙන්නේ නැහැ.
මේ ක්‍රියාමාර්ගය නීති විරරෝධී වෙන්නේ කොහොමද?
ශ්‍රී.ල.නි.ප කියන එක ඒ මොහොතේ පක්ෂයක් විදියට ක්‍රියාත්මක වුණේ නැහැ. ඔවුන් හිටියේ එ.ජ.නි.ස ඇතුළෙයි. එහෙම නම් එ.ජා.ප යි එ.ජ.නි.ස යි එකට එකතු වෙලා තමයි ජාතික ආණ්ඩුව නිර්මාණය කළ යුතුව තිබුණේ. මෙවැනි තත්ත්වයක් තිබියදී වර්තමාන කතානායකතුමා එ.ජා.නි.ස යෙන් ඉතිරි වූ පිරිස ඒකාබද්ධ විපක්ෂය ලෙස පෙනී සිටියදී ඔවුන් වෙනම කණ්ඩායමක් ලෙස හඳුනා නොගෙන ක්‍රියා කරමින් විශාල වරදක් සිදු කළා. එහෙම පිළි නො ගන්නව නම් කථානායක වරයාට තිබුණා; එ.ජ.පෙ යි; ශ්‍රී.ල.නි.ප යි එකට එකතු වෙලා ජාතික ආණ්ඩුවක් හැදුව වෙලාවේ; එ.ජ.නි.ස ඇතුළේ තිබුණු අනෙකුත් පක්ෂ විශේෂයෙන්ම ජා.නි.පෙ, ම.එ.පෙ, පි.හෙ.උ, ශ්‍රී.කො.ප,.. ආදී පක්ෂවල නායකයින් පක්ෂ නායක රැස්වීම්වලට කැඳවන්න. නමුත් ඔහු එහෙම කළෙත් නැහැ. කථානායකතුමාට මා පෞගලිකව ගෞරව කළත් එදා ඔහු දේශපාලනික වශයෙන් මේ වැරැද්ද සිදු කළා.
මැතිවරණ ක්‍රමය සම්බන්ධයෙන් දිනේෂ් ගුණවර්ධන අමාත්‍යවරයා යෝජනාවක් ගෙනාවා නේද?
එ් යෝජනාව සම්බන්ධයෙන් ප්‍රධාන සම්පත් දායකයෙක් විදියට මා අවස්ථා හැත්තෑවකදී පමණ පාර්ලිමේන්තුව තුළ ඔවුන් මුණ ගැසී සාකච්ඡා කර තිබෙනවා. හැකිතාක් දුරකට අපට තිබුණු ගැටලු විසඳ ගන්න ඒ නව මැතිවරණ ක්‍රමය හඳුන්වාදීමේදී අපි උත්සාහ කළා. ඒක ඉතාම හොඳ මිශ්‍ර මැතිවරණ ක්‍රමයක්. මන්ත්‍රීවරු 225 දෙනා තුළම ජාතික ලැයිස්තුවේන් 15 දෙනෙකුට සීමා කරන්න. දැනට තිබෙන මන්ත්‍රී කොට්ඨාස 160 අපට තියාගන්න අමාරුයි; මොකද 1976 සීමා නිර්ණයකිරීමේ කොමිසන් සභාව තමයි මේ 160 හැදුවේ. නමුත් මේ සමහර ඒවා එකට එකතු කරන්න පුළුවන් කියල අපි දැක්කා. ඒ අනුව මැතිවරණ කොට්ඨාස 140 හදන්න අපි යෝජනා කළා. කේවල ක්‍රමයෙන් මන්ත්‍රීවරු තේරී පත් වෙනකොට; පරාජයට පත්වන මන්ත්‍රීවරුන් ලබාගන්නා ඡන්ද ප්‍රතිශතයට යම් කිසි වටිනා කමක් නොලැබී යනවා. ඒ සඳහා මැතිවරණ කොට්ඨාශ 140න් සමස්ථ ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන් ලබා තිබෙන ඡන්ද ප්‍රමාණය දිහා බලල පරාජයට පත් වූ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ ඡන්දවලට මන්ත්‍රීවරු 70ක් තෝරන්න කියලා අපි යෝජනා කළා. මේ ක්‍රමය අනුව අපි 1977 ප්‍රතිඵලය ගණනය කළොත්; එ.ජා.ප යට හම්බවෙන්නේ මන්ත්‍රී ආසන 140යි. ශ්‍රී.ල.නි.ප ආසන 08 තිබ්බ එක 48 දක්වා වැඩි වෙනවා. වාමාශික කණ්ඩායමට මන්ත්‍රීවරු 11යි; ද්‍ර.එ.වි.පෙ මන්ත්‍රීවරු ලැබුණු මන්ත්‍රී අසන 13 සිට 15 දක්වා වැඩි වුණා. ඒ අනුව කොට්ඨාස හරහා 210 තෝරනවා; ඉතිරි ආසන 15 ව ලැයිස්තුවෙන් ගන්නවා. මෙහෙම බැලුවම ඒකෙන් කිසිම පක්ෂයකට අසාධාරණයක් වෙන්නේ නැහැ. එහෙම වුණා නම් මෙහෙම විකෘතියක් ඇති වෙන්නේ නැහැ.
එහෙත් ඒ ක්‍රමය පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණයට යොදාගෙන විශාල අවුලක් වුණා නේද?
නැහැ, ඒ කතාව වැරදියි. එවකට පාර්ලිමේතු මැතිවරණයක් නොතිබුණු නිසා අප යෝජනා කළා දිනේෂ් ගුණවර්ධන වාර්තාව මත ඉඳගෙන පළාත් පාලන ආයතනවලට නියෝජිතයන් පත් කරන්න මේ ක්‍රමය යොදාගන්න කියලා. පසුගිය අණ්ඩුව මොකද කළේ? ඒ පනතේ පරාජිතයන්ට තියෙන වටිනාකම තිබුණේ 140 -70 යි; ඒ කියන්නේ 66% -34% යි. ඒක ප්‍රතිශතය ඔවුන් පරාජිතයන් සඳහා එකවරම නැග්ගුවා. මේ නිසා පළාත් පාලන ඡන්ද ක්‍රමය සමපූර්ණ විකෘතියක් වෙලා මේක හදපු සියලු දෙනාට බැනුම් අහන්න වුණා. මැතිවරණ ක්‍රම හදන්න දේශපාලනඥයකුට දැනුමක් නැහැ; ඒ වගේම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය කරන්නත් දේශපාලඥයන්ට දැනුමක් නැහැ. කවුරුන් හෝ හදා දෙන දෙයක් දිහා බලල ඒකේ තියෙන වාසි අවාසි කතාකරන්න විතරයි දේශපාලඥයාට පුළුවන් වෙන්නේ. 2016 පළාත්පාලන මැතිවරණ ක්‍රමය ඇදුවේ දේශපාලඥන් හතර පස්දෙනෙක් එකට එකතු වෙලා. ඒ අය බැලුවේ තමන්ගේ වාසිය පමණියි; රට ගැන කවුරුවත් බැලුවේ නැහැ. ඒ නිසා තමයි ඒක විනාශ වුණේ.
මේ වන විට විජේදාස රාජපක්ෂ මහතා 21වැනි සංශෝධනය ගෙන එන බවත් පැවසෙනවා. අපි මේ ගැටලුවෙන් එළියට එන්න නම් මොනවගේ පියවරක් ද ගත යුතු වන්නේ?
විජේදාස රජපක්ෂ මහත්තයගෙ යෝජනාව ඉතාම කාලීන යෝජනාවක් කියල මා විශ්වාස කරනවා. පාර්ලිමේන්තුව මේ තියෙන ආකාරයට අස්ථාවරයි ඒ නිසා කුඩා සංශෝධයක් කරල කෙටිකාලීන වැඩපිළිවෙලක් හරහා අපට හැකියාවක් තියෙනවද? ඊළඟ මැතිවරණයේදිවත් ස්ථාවර පාර්ලිමේන්තුවක් නිර්මාණය කරගන්න කියල එතුමා බලනවා. ඒ කියන්නේ 113 ඉන්න සරල බහුතර ආණ්ඩුවක් හදන්න. ඒ නිසා තමයි එතුමා යෝජනා කරන්නේ 78 ව්‍යවස්ථාවෙන් ආපු 12.5% අවම සීමාවට යන්න ඕන කියලා. ඒක ස්ථාවර පාර්ලිමේන්තුවක් සෑදීම සඳහා එතුමා කරන විශිෂ්ට යෝජනාවක්.
නමුත් මගේ මතය වෙන්නේ අපි මේ කරන්නේ කෙටිකාලීන සංශෝධනයක් නම්; අපේ ඒකායන ප්‍රාර්ථනය 113කින් යුතු සරල බහුතර ස්ථාවර ආණ්ඩුවක් නම්; එකපාරටම මේ 5% හ 12.5% දක්වා වැඩි කිරීමට යාම ප්‍රායෝගිකව අමාරු කාර්යයක්. ඒ වෙනුවට 5% සීමාව තියාගෙන කිසිදු සුළු ජාතික පක්ෂයකට හෝ සුළු පක්ෂයකට අසාධාරණයක් නොවන ආකාරයට ජාතික ලැයිස්තුවට මේ 5% සීමාව ගෙන ආ යුතුයි.
එවිට ජාතික ලැයිස්තුවෙන් පත්වන 29 දෙනාට 5% සීමාව ගෙනාවම; තෝරාපත් කළයුතු සංඛ්‍යාව 20 දක්වා අඩු වෙනවා; මොකද 20x5 තමයි 100. එතකොට ජාතික ලැයිස්තුවෙන් මන්ත්‍රීවරයකු ලැබෙන්න නම් සමස්ථ ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන් දැනට තියෙන 1% වෙනුවට 5% ගන්න ඕන කියල සංශෝධනයක් ගෙන ආ යුතුයි. එතකොට ජාතික ලැයිසිතුවෙන් මන්ත්‍රීවරු දෙන්නේ 20 දෙනයි. නමදෙනෙක් ඉතිරි වෙනවා.
ඒ නමදෙනා වැඩියෙන් ම මන්ත්‍රීවරු දිනා ඇති පක්ෂයට බෝනස් විදියට ලබා දෙනවා. වෙනත් විදියකට කිව්වොත් වැඩිම මන්ත්‍රී ආසන සංඛ්‍යාවක් හිමිකර ගන්නා පක්ෂයට ජාතික ලැයිස්තුව ආරම්භ කරන්නෙ බිංදුවෙන් නෙමෙයි; නව දෙනෙක් ඇතුළත් කරලා. ඒ මඟින් අපට පුළුවන් ස්ථාවර සරල බහුතරයක් සහිත ආණ්ඩුවක් නිර්මාණය කර ගන්න. මේක කෙටි කාලීන විසඳුමක්. නමුත් මේ සඳහා ඇති මධ්‍යකාලීන හා දීර්ඝ කාලීන විසඳුම වන්නේ සමස්ත මැතිවරණ ක්‍රමය වෙනසකට භාජනය කිරීමයි. මුලින්ම අපේ යෝජනාවට තිබුණු විරෝධයක් තමයි මැතිවරණ කොට්ඨාස140 මදියි කියන එක; අලුත් පාර්ලි මේන්තුව පත් වුණාට පස්සේ අපට ඒකත් සලකා බලල මිශ්‍ර මැතිවරණ ක්‍රමයකට යන්න පුළුවන්.
