හා හා පුරා කියා ඉස්කෝලේ යන පොඩිත්තන් ඉන්න පවුල්වලට පහුගිය කාලෙම ඉස්පාසුවක් නොතිබුණ හැඩයි. ඒ ඉකුත් දාසය වැනිදා නව පන්ති ආරම්භය සිදු වු නිසා. දරුවෙකු පාසලකට ඇතුළත් කරන්න අම්මලා තාත්තලා පිඹුරුපත් සකස් කරන්නේ දරුවා උපදින්නත් පෙර ඉඳලා. ඒ නගරයේ හොඳම පාසලට දරුවා ඇතුළත් කරන්න. නමුත් ළඟම පාසල හොදම පාසල වුණත් ඒ පාසලටත් තම දරුවන් නොයවන මවුපියන් ඕනෑ තරම් ඉන්නවා. මේ නිසා අද වන විට පාසල් සිසුන් නැතිකමින් ගමේ පුංචි පාසල් වැසීගෙන යෑමේ ඛේදවාචකයකුත් අපට තියෙනවා. මෙය ගම පමණක් නොව නගරබදව ද ඇතැම් පාසල්වලට මුහුණ දීමට සිදු වී ඇති ගැටලුවක්. කොහොම වුණත් මේ කියන්නට යන්නේ දරුවන් නැතිකම නිසා වැසෙන්නට ගිය පාසලකට අලුත් මාවතක් විවෘත වූ කතාවයි.
වසර කීපයක් තිස්සේ එක ශිෂ්‍යයෙකු වෙනුවෙන් පවත්වාගෙන ගිය පාසලක් ගැනය.
සාමාන්‍යයෙන් නම් රජමැතිවරුන් පැමිණෙන්නේ ජනප්‍රිය පාසල් වලටය; එහෙමත් නැත්නම් කැපි පෙනෙන පාසල්වලටය. නමුදු මේ මතය පුස්සක් කරමින් පසුගියදා අධ්‍යාපන, ක්‍රීඩා හා තරුණ කටයුතු අමාත්‍ය ඩලස් අලහප්පෙරුම මහතා මෙතෙක් කිසිවෙකුගේ අවධානය නොලද මධ්‍යම පළාතේ ගලේවෙල අධ්‍යාපන කලාපයට අයත් නාලන්දාවේ දෙමදඔය ප්‍රාථමික විද්‍යාලයට පැමිණියේ කිසිවෙකු ඔහු බලාපොරොත්තු නොවු මොහොතකය.
1961 වසරේ සිට පවත්වාගෙන යනු ලබන දෙමදඔය පාසල මුලින්ම ආරම්භ කර ඇත්තේ 1958 දී පමණ යැයි ගම්මු පවසති. මාතලේ සිට දඹුල්ල දෙසට යන විට නාලන්දා ගෙඩිගෙය පසු කර හුංගංවෙල හන්දියෙන් වමට හැරී තවත් කිලෝමීටර් දෙකක් පමණ ගිය තැනදී එම ප්‍රාථමික පාසල හමුවේ. මෙය ඓතිහාසික පුරවරයකි. අප එසේ කියන්නේ ලංකාවේ පළමු කොන්ක්‍රීට් වේල්ල සාදන ලද්දේ එම පාසලට ආසන්නව ඇති නාලන්දා ජලාශයේ වන නිසාය.
වසර ගණනාවක් තිස්සේ අවශ්‍ය තරම් ගුරුවරුන් නොසිටිය දරුවන්ගේ හිඟයක් පැවැති පාසලේ තමන් දන්නා අතීතය පිළිබඳ අපට පැවැසුවේ වසර ගණනාවක් තිස්සේ පාසලේ සේවය කරන ගුරුවරියක වන කේ. එච්. එම් ලීලාවති මහත්මියයි.
“මම මේ පාසලට ආවේ 2010 වසරේදී. කාලෙන් කාලෙට මේ පාසලට ගුරුවරුන් ආවා. ඒත් ඒ අයගේ දුෂ්කර සේවා පත් වීම් කාලය අවසන් වූ ගමන් ඒ අය වෙනත් පාසල්වලට මාරු වී ගියා. ඔවුන් මේ පළාත්වල දුෂ්කර සේවයේ ඉන්නට කැමති නෑ. අවුරුද්දකට වැඩි කාලයක් මම මේ පාසලේ තනිවම සේවය කළා. විදුහල්පති තනතුරේ වැඩ බැලුවෙත් මම. මම එන විට පාසලේ දරුවන් 18ක් හිටියා. 2011 දී දරුවන් දාහතක් හිටියා. ක්‍රමයෙන් ළමයි අලුතෙන් ඇතුළත් වෙන එක අඩු වුණා. මම ඉන්නේ මේ පාසලට කිලෝමීටර එකහමාරක් විතර එහායින්. මේ පාසලට අලුතෙන් දරුවන් ඇතුළත් නොවන්න හේතු කීපයක්ම තියෙනවා. මේ පාසල හැරුණ විට තවත් පාසල් කීපයක් තියෙනවා. මවුපියන් ඒ පාසල්වලට තමයි දරුවන් ඇතුළත් කරන්නේ. නමුත් මේ පාසල දියුණු වෙනවා නම් පහසුකම් ඇති කරනවා නම් අලුතෙන් දරුවෝ ඇතුළත් කරාවි.” ලීලාවති මහත්මිය පවසයි.
එක ළමයෙකු, එක ගුරුවරියක පමණක් සිටි නිසා වැසෙන්නට ගිය පාසල යළිත් ගොඩනඟන්නට පෙරමුණ ගත්තෝ කිහිපදෙනෙකි. ඉන් එක් අයෙකු වන්නේ අලුතින් පත් වී ආ විදුහල්පති ධුරයේ වැඩ බලන ජානක බණ්ඩාර මහතාය.
“මම මේ පාසලට පත් වෙලා ඇවිල්ලා මාසයක් විතර ඇති. කලාප අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂතුමිය තමයි මට ආරාධනයක් කළේ මේ පාසලට යන්න කියලා. එතුමිය කිව්වේ පාසල වහන්න නොදී දියුණු කරමු කියලා. ගිය අවුරුද්දේ පාසලෙන් ශිෂ්‍යත්වය ලිව්ව දියණියක් ලකුණු 126ක් ලබාගෙන තිබුණා. මේ පාසලේ එක වසරේ සිට පහේ පන්තියට පමණයි පන්ති තියෙන්නේ. ඒ ශිෂ්‍යාවගේ මල්ලි තමයි දැන් ඉන්නේ. කෙසේ හෝ අපි උනන්දු වෙලා මවුපියන් සමඟ කතා බහ කරලා 2020 වසරට පළමු ශ්‍රේණියට දරුවන් තිදෙනෙකු ඇතුළත් කිරීමට කටයුතු කළා. මට හිතෙනවා අපි උනන්දු වුණොත් පාසල දියුණු කරන්නට පුළුවන් කියලා. හේතුව තමයි ගම්මු කැමති නැහැ මේ පාසල වැහෙනවාට. ඔවුන් කැමතියි මේ පාසල දියුණු වෙනවාට. පාසලටම තියෙන්නේ එකම ගොඩනැගිල්ලයි.
මේ කොහොම වුණත් අධ්‍යාපන ඇමතිතුමා අපේ පාසලට පැමිණීම අපට විශාල ගෞරවයක් ශක්තියක්. එතුමා පැමිණි පසු ගම්මුන් පාසලට ආවා. ඇමතිතුමා අපට පැවැසුවේ මේ පාසල දියුණු කරන්නට පුළුවන් හැම පහසුකමක් ම දෙන බවයි. මේ වන විට අපේ පාසලට ඉංග්‍රීසි ගුරුවරියක සිටිනවා. අපි එකම අධිෂ්ඨානයක ඉන්නේ පාසල දියුණු කරනවා කියලා. ඒ වගේම අපේ පාසලේ දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය, දැනුම, හැකියා ඔපමට්ටම් කරනවා කියලා.”
ජනක බණ්ඩාර මහතා පවසයි.
රුපියල් දහස් ගණනින් වියදම් කරමින් ළමයි භාර ගැනීමේ උත්සව රටපුරා දියුණු පාසල්වල ජයටම ගනිද්දී ඉතාම චාම්ව පැවැති අලුත් පාසල් වාරයේ පළමු ශ්‍රේණියේ ආරම්භක දිනයට නොසිතු මොහොතක ඇමතිවරයාගේ පැමිණිම ඔවුන්ට විශේෂ ආශිර්වාදයක් විය. කලක් තිස්සේ තනිව ම පාසලේ දුව පැන නටමින් අකුරු කළ ඉන්දික මධුෂංක ශිෂ්‍යාට දැන් ඇත්තේ සතුටකි. ඒ පාසලට තවත් ශිෂ්‍යයන් දෙදෙනෙකු පැමිණි නිසාය.
ඡායාරූප- අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශ
මාධ්‍ය ඒකකය
