උඩරට සහ පහතරට ප්‍රදේශයන්හි හෙක්ටයාර දෙලක්ෂ විසිදහසක පමණ භූමි භාගයක විසිරී තිබෙන තේ වතුවලින් වසරකට කිලෝග්‍රෑම් මිලියන තුන්සියයකට වැඩි නිෂ්පාදනයක් සිදුවේ. ඉන් වසරකට උපයන විදේශ විනිමය ආදායම රුපියල් බිලියන දෙසීය විසිපහ ඉක්මවන බවකි. එසේ ඉහළ ආදායමක් ඉපයීමට රටපුරා ව්‍යාප්ත තේ කර්මාන්ත ශාලා ප්‍රමාණයද හත්සියයකට වැඩිය.
වර්තමානයේ, අතීතයේ සිට ස්වර්ණමය නාමයක් සේ විදේශයන්හි වැජඹෙන 'සිලෝන් ටී' නාමයට මහත් කැළලක් ගෙන දෙන ගැටලුවක් වී තිබෙන්නෙ 'කසළ තේ' ගැටලුවයි.
පසුගිය 03 වැනිදා (අඟහරුවාදා) එක්සත් එමීර් රාජ්‍යය හරහා මෙරට සිලෝන් ටී ප්‍රධානතම ගැනුම්කරුවෙක් වන ඉරාකයට යැවීමට සූදානම් කර තිබූ කසළ තේ කිලෝග්‍රෑම් 35000ක ප්‍රමාණයක් අත්අඩංගුවට ගැනීමට ශ්‍රී ලංකා රේගුවේ අවදානම් කළමනාකරණ ඒකකයේ නියෝජ්‍ය රේගු අධ්‍යක්ෂ සුදත් ද සිල්වා මහතා ප්‍රමුඛ රේගු නිලධාරි කණ්ඩායම සමත් වූහ. අඩි හතළිහේ දිග කන්ටේනර් බහාලුම් දෙකක මලු 1030ක ලක්ෂ 35ක් පමණ වටිනා එම කසළ තේ ප්‍රමාණය අසුරා තිබිණි. එම මලුවල ශ්‍රී ලංකාවේ සුපිරිසුදු කළු තේ යනුවෙන් ඉංග්‍රීසි බසින්ද නිෂ්පාදිත දිනය ලෙස 2019 නොවැම්බර් සහ කල් ඉකුත් වන දිනය ලෙස 2022 ඔක්තෝබර් මාසය සඳහන් විණි. මේ වැටලීම පිළිබඳව අවදානම් කළමනාකරණ ඒකකයේ අධ්‍යක්ෂ සුදත් සිල්වා මහතා පවසා සිටියේ,
“කලක සිටම බුද්ධි අංශ තොරතුරු රැස්කොට කරන ලද විමර්ශනයක ප්‍රතිඵලයක් තමයි මෙය. එම තොරතුරු අනුව අපට ගිය මාසයේ 14 වැනිදා බහාලුම් දෙකක් අත්අඩංගුවට ගන්න හැකිවුණා. හැබැයි ඒ මොහොත වන විටත් එම බහාලුම් දෙක අපනයනය සඳහා වරාය පරිශ්‍රයට ඇතුළුකොට නැව්ගත කිරීමටයි සූදානම් වෙලා තිබුණේ. පස්සෙ අපි නැවතත් එම බහාලුම් දෙක වරායේ අපනයන සැකැසුම් මධ්‍යස්ථානයට ගෙනාවා.”
කොහුබත් ලෙස අපනයනයට සූදානම් කර තිබූ එම බහාලුම් දෙක නුවර ප්‍රදේශයේ ව්‍යාපාරිකයකුට අයත් බවට හෙළි වේ. ඩුබායි රාජ්‍යයට යවා එහිදී කෙන්යාවේ තේ නිෂ්පාදනයන් හා මිශ්‍රකොට සිලෝන් ටී නාමයෙන් මේ කසළ තේ ඉරාකයට යැවීමට සූදානම් කර තිබිණි. එම කසළ තේ ප්‍රමාණය ඉරාකයට ගියේනම් මෙරට සිලෝන් ටී නාමයට වන හානිය මිල කළ නොහැකි බවද රේගු නිලධාරින් පවසයි.
මේ වන විට එම ජාවාරමට අදාළව සැකකරුවන් පස්දෙනෙකුම අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත. ඒ අතර රියැදුරන්, වරාය තුළට බහාලුම් රැගෙන ඒමට දායක වූවන් සහ අපනයන සමාගමේ හිමිකරුද වේ. එම පුද්ගලයා මේ කසළ තේ හෝ තේ ආශ්‍රිත කිසිඳු දැනුමක් ඇත්තෙක් නොවේ. ඔහු වෙනත් රැකියාවක නිරත වන අතර තම අපනයන සමාගමේ නාමය ජාවාරම්කරුවන්ට දී මේ ජාවාරමට සම්බන්ධ වන බවකි. ඊට ඔහුට විශාල මුදලක් ජාවාරම්කරුවන්ගෙන් හිමිවන බවකි. එම නිසා මේ ජාවාරමේ ප්‍රධානියා කවුරුන්ද යන්න මේ වන විට හඳුනාගෙන ඇති අතර ඔහුද නුවර ප්‍රදේශයේ අයෙකි. දෙහිවලද වෙසෙන බවට රේගු නිලධාරින් අනාවරණය කරගෙන ඇත. අවදානම් කළමනාකරණ ඒකකයේ නිලධාරින් අනාවරණය කරගෙන ඇති ආකාරයට මේ වසරේදී පමණක් මෙලෙස කසළ තේ බහාලුම් සියයකට අධික ප්‍රමාණයක් විදේශවලට අපනයනය කර ඇති බවකි. ඒ අනුව මේ ජාවාරම්කරුවන් සිලෝන් ටී නාමයට කරන හානිය කෙතරම්ද යන්න ගම්‍ය වේ.
අපනයනය සඳහා දී තිබෙන ලිහිල් ප්‍රතිපත්ති සහ ලක්ෂ ගණනක බහාලුම් දිනකට අපනයන සහ ආනයන වන නිසා සියල්ල එකින් එක පරීක්ෂා කිරීම ප්‍රායෝගිකව කළ නොහැකි බව රේගු නිලධාරින්ගේ මතයයි. එහෙත් අනිවාර්යයෙන්ම බුද්ධි නිලධාරින්ගේ තොරතුරු සහ හෝඩුවා මත බහාලුම් පරීක්ෂාවේදී මෙවැනි වැටලීම් සිදුකරන බවයි.
කසළ තේ ජාවාරම විවිධාකාරයෙන් සිදුවේ. ඇතැම්හු දුප්පත්, නොදියුණු රටවල වැසියන්ට පානයට අපනයනය කරයි. තවත් පිරිසක් අපේ රටේ තේවල රසට විශාල කැමැත්තක් තිබෙන හෙයින් පිටරටවලට ගොස් කෙන්යාව, වියට්නාමය වැනි රටවල තේ හා මිශ්‍ර කොට සිලෝන් ටී නාමයෙන් අපගේ තේ ඉහළ ඉල්ලුමක් තිබෙන ඉරාකය, රුසියාව, තුර්කිය වැනි රටවලට ප්‍රතිඅපනයනය කරන බවටද හෙළි වේ.
“කෙන්යාවේ තේ පාට අඩුයි. එම නිසා ඉල්ලුම අඩුයි. මේ කසළ තේ මිශ්‍ර කළාම නියම පාට එනවා. ඒ වගේම මේ ජාවාරම්කරුවන් දුප්පත් රටවලට සිලෝන් ටී ලේබලය අඩු මිලකට විකුණනවා. එයින් හානි වන්නෙ සිලෝන් ටී නාමයයි.” ඒ රේගු නිලධාරියෙක් කී කතාවයි. මේ වන විට අනාවරණය වන්නෙ කලෙක සිටම මේ ජාවාරම්කරුවන් එසේ අපනයනය කර ඇති බැවින් ඇතැම් රටවල පිරිස් කසළ තේ පානයට බොහෝ සේ ලොල්වී ඇති බවයි.
සිලෝන් ටී නාමයට මහත් විනාශයක් කරන 'කසළ තේ' යනු මොනවාදැයි අප විමසීමක් කළේ ශ්‍රී ලංකා තේ මණ්ඩලයේ, තේ කොමසාරිස් ජයන්ත එදිරිසිංහ මහතාගෙනි.
“කසළ තේ කියන්නෙ තේ දල්ලෙ මෝරපු කොටසට. නියම තේ දල්ල කියන්නෙ කොළ දෙකහමාර හෝ නොමේරු තුන්වැනි කොළය. නමුත් දලු නියමිත දිනට කැඩීමට අතපසු වූ විට හතරවැනි සහ පස්වැනි කොළ සමඟ දලු නෙළනවා. අන්න ඒ දලු ඇඹරීමේදී නටු ලෙස දුඹුරු පැහැති කැබැල්ලක් වෙන් වෙනවා. එම කැබැලිවල තවත් අපි කියන නියම ප්‍රමිතියේ කළු තේ තියෙනවා. මහා පරිමාණ කර්මාන්ත ශාලාවලට එම කොටස වෙන්කිරීමට තිබෙන අපහසුතා නිසා එම කාර්ය කුඩා පරිමාණ කර්මාන්ත ශාලාවලට පවරලා තියෙනවා බලපත්‍රයක් සහිතව. එම කර්මාන්ත ශාලාවලින් පානයට සුදුසු තේ නිෂ්පාදන ප්‍රමාණයක් ලබාගත් පසු ඉතිරි වන ප්‍රමාණයයි කසළ තේ ලෙස හඳුන්වන්නෙ.”
කසළ තේ ජාවාරම්කරුවන් අතට පත්වීමෙන් මේ වන විට මෙය මහා පරිමාණ ජාවාරමක් බවට පත්වී තිබේ. එම ජාවාරම නිසා ඇතැම් රේගු නිලධාරින්ට මෙන්ම තේ ව්‍යාපාරිකයන්ටද පසුගිය කාලයේ බොහෝ තාඩන-පීඩනවලට ලක්වීමට සිදුවූ බවටද වාර්තා විණි. මේ ජාවාරම්කරුවන් මහා පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයන් මෙන්ම දේශපාලනඥයන් බවටද හෙළි වේ. මෙකී කසළ තේ ජාවාරමේ කිසිදු විටෙක සාමාන්‍ය කුඩා පරිමාණ තේ වෙළෙන්දන් නිරත නොවන බවටද හෙළි වේ. තේ කොමසාරිස්වරයා සඳහන් කරන්නෙ සාමාන්‍යයෙන් වසරකට කසළ තේ ලෙස කර්මාන්ත ශාලාවලින් බැහැර කෙරෙන්නෙ මුළු තේ නිෂ්පාදනයෙන් සියයට එකක තරම් ප්‍රමාණයක් බවයි.
කෙසේ හෝ ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තරය සමඟ සම්මුතිගතව තිබෙන ISO 3720 ප්‍රමිතියෙන් යුත් නියම සිලෝන් ටී නිෂ්පාදනයන්ට පටහැණිව විදේශ වෙළෙඳපොළට යෑමෙන් සිලෝන් ටී නාමයට සිදුවන හානිය මිල කළ නොහැකිය.
කසළ තේවලට මෙරට තේ වතුවල තිබෙන බොහෝ ගැටලුද බලපෑ ඇති බවකි. විශේෂයෙන්ම සේවක ගැටලු, ඔවුනගේ පවුල් ප්‍රශ්න, සුබසාධන ගැටලු, වතුවල යටිතල පහසුකම් මදකම ආදිය ප්‍රධාන වේ. එවැනි ගැටලු නිසා සේවකයන් දෛනිකව සේවයට වාර්තා නොකිරීම තේ දලු නෙළීම ප්‍රමාද වීමට හේතු වී ඇත. එම නිසා එවැනි ගැටලු නිරාකරණය මෙකී ප්‍රශ්නයට කිසියම් විසඳුමකි. එසේම තේ මණ්ඩලය විසින් කර්මාන්ත ශාලාවලින් බැහැර කරන තේ ඇඹරිමේදී ඉතිරි වන නටු හෙවත් දුඹුරු පැහැති කැබැලි පොහොර නිෂ්පාදන වැනි දෙයකට භාවිත කරන ලෙසට දැඩි නියෝගයක් කළහොත් යම් පමණක විසඳුමක් විය හැකි බව තේ කර්මාන්ත ක්ෂේත්‍රයේ නියැළි සිටින අයගේ මතයයි.
මීට දශකයකට පමණ පෙර සිට කරළියට ආ කසළ තේ ගැටලුව මුල් කාලයේ හඳුනාගත් වත්මන් ජනපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා 2010 වසරේදී පමණ ආරක්ෂක ලේකම්ව සිටියදී කසළ තේ වැටලීමේ බලය පොලිස් විශේෂ කාර්ය බළකායටද පැවැරීය.
කසළ තේ ජාවාරම වැඩිපුරම කෙරෙන බවට වාර්තා වන්නෙ නුවර, දවුලගල, ගම්පොළ, නාවලපිටිය, අම්බලන්ගොඩ, ඇල්පිටිය රත්නපුර, පෑලියගොඩ, උස්වැටකෙයියාව වැනි ප්‍රදේශවලයි. ඇතැම් අවස්ථාවලදී ජාවාරම්කරුවන් මෙරට කසළ තේ ප්‍රමාණවත් නොවූ කල වියට්නාමය වැනි රටවලින්ද තේ ආනයනය කොට කසළ තේවලට මිශ්‍රකර සිලෝන් ටී නාමය ඔස්සේ මෙරට ප්‍රධානතම ගැනුම්කාර රටවලට අපනයනය කරන බවටද හෙළි වේ. ඒ සඳහා කසළ තේ අසුරණ ස්ථාන කිහිපයක්ම පෑලියගොඩ, උස්වැටකෙයියාව, අම්බලන්ගොඩ වැනි පෙදෙස්වල තිබෙන බවටද පොලිස් විශේෂ කාර්ය බළකාය හඳුනාගෙන තිබේ. එවැනි ස්ථානවල කසළ තේ ඇසිරීමට යොදාගන්නා පුද්ගලයන් කසළ තේ තොගයක් ඇසුරුම් කර අවසන් වන තෙක් පිටතටද නොයවන බවටද හෙළි වේ.
මෙසේ විදේශ රටවලින් බාල තේ ගෙන්වා කසළ තේ නිපදවීම නිසා වත්මන් රජය විදෙස් රටවලින් තේ ආනයනය කිරීමට තහනමක් පැනවීමට තීරණය කළ බව පසුගියදා වැවිලි කර්මාන්ත අමාත්‍ය රමේෂ් පතිරණ මහතා පැවැසීය. එය කසළ තේ ගැටලුවට යම් පමණක විසඳුමක් වෙනුවෙන් ගත් ඉතාම ක‍ලෝචිත තීන්දුවකි.
මෙසේ සිලෝන් ටී නාමයට මහත් විනාශයක් කරන කසළ තේ ජාවාරම මෙරටින් තුරන් කිරීමට ගත හැකි සියලු පියවර ගැනීම තේ මණ්ඩලය ඇතුළු සියලු වගකිවයුතු අංශවල ප්‍රධානම වගකීමක් වේ. එසේ නොමැති වුවහොත් අප රටට සුවිසල් විදේශ විනිමයක් රැගෙන එන තේ කර්මාන්තයට අත්වන ඉරණම නම් ඉතාම ශෝචනීයය.
