වසර 70කට පසුව රුවන්මැලි මහා සෑයේ විශේෂ වෙනසක් සිදු විණි. එනම් ඉකුත් 25 වන දින සවස 2.00ට පමණ එම උතුම් කාර්ය සිදු විණි. වසර 70ක් පමණ පැරණි චූඩාමාණික්‍යය ඉවත් කර රුවන්මැලි මහා සෑ රදුන් වෙනුවෙන් අති නවීන තාක්ෂණය මැනවින් භාවිත කරමින් චූඩාමාණික්‍යයක් සකසා පැලඳවීම සිදු කෙරිණි.
නොවැම්බර් මස 22 වන දින අනුරාධපුරයට වැඩම කළ චූඩාමාණික්‍යය දැකබලා වැඳපුදාගැනීමට වැල නොකැඩී පැමිණි බැතිමතුන්ගෙන් රුවන්මැලි මහා සෑ භූමිය මෙන්ම ශ්‍රී මහා බෝධිය සහිත පුණ්‍ය භූමිය පිරී ගියේය. චූඩාමැණික්‍යය දැක වැඳ පුදාගැනීම සඳහා අනුරාධපුරයට වැල නොකැඩී ආ බෞද්ධ ජනතාව නිසි ක්‍රමවේදයකින් ආරක්ෂක වැඩපිළිවෙළකින් යුතුව සංවිධානගතව අපහසුවකින් තොරව බැතිමතුන්ට චූඩාමාණික්‍යය වැඳපුදාගැනීමට අවස්ථාව සලසාදීම බෞද්ධ අප කාගේත් වාසනාවකි.
අනුරාධපුරය බලා ලංකාවේ නන් දෙසින් පැමිණි බෞද්ධ ජනතාව විටෙක දැඩි අවු රශ්මිය ද වරෙක දැඩි වර්ෂාව ද නොතකා සුදෝ සුදුවතින් පෙළ ගැසී බලා සිටියේ දැඩි සංයමයකින් යුතුව ය. චූඩාමාණික්‍යය වැඳපුදා අවසානයේ පුණ්‍ය භූමියෙන් පිටතට පැමිණි බැතිමතුන්ට ලැබුණේ කිරි කෝපි සංග්‍රහයකි. අවුවට වැස්සට හෙම්බත් වූ ඔවුන්ට ලැබුණු කිරි කෝපි විත දිව ඔසුවක් විය.
 |
| පලඳවනු ලැබූ චූඩාමාණික්‍යය |
25 වැනි දා සඳුදා දහවල් 11ට පමණ බැතිමතුන්ට වැඳපුදාගැනීමේ අවස්ථාව අහවර වුව ද වැල නොකැඩී ආ බැතිමතුන් රුවන්මැලි මහා සෑ භූමියේ රැදී සිටියේ ඉතා ආරක්ෂිතව පූජනීය අන්දමින් ධාතු ගර්භයේ ඉහළට ගොස් චූඩාමාණික්‍යය පලඳවන අයුරු දැකබලාගැනීමට ය. එසේ වැලිමළුවේ සිට චූඩාමාණික්‍යය පලඳවන ස්ථානය දක්වා කප්රුකකින් ආවරණය කිරීම හේතුවෙන් චූඩාමාණික්‍යය පලඳවන අයුරු දැකගැනීමට නොහැකි විය.
අලුත් චූඩාමාණික්‍යය පලඳවා පැරණි චූඩාමාණික්‍යය පහළට ගෙනෙන තෙක් බැතිමතුන් රැස්කමින් බලා සිටියේ තමන් මෙතෙක් කලක් වැද පුදා සත්කාර කළ චූඩා මාණික්‍යය දැකබලාගැනීමටය. 25 වැනි දින සවස් භාගයේ දී බොහෝ සාධුකාර මැද පැරණි චූඩාමාණික්‍යය බැතිමතුන්ට දැක වැඳපුදාගැනීමට, විශ්වපාරමී පදනම සහ අටමස්ථානාධිපති පල්ලේගම සිරිනිවාස ස්වාමීන් වහන්සේගේ අනුශාසකත්වයෙන් රුවන්මැලි මහා සෑයේ භාරකාරත්වය උසුලන පල්ලේගම හේමරතන හිමිපාණන් වහන්සේගේ මඟ පෙන්වීමෙන් අවස්ථාව සලසා දී තිබිණි.
චූඩාමාණික්‍යය පැලඳවීමට ආසන්නයේ දී දැඩි වර්ෂාපතනයක් ඇදවැටුණත් සිටි ස්ථානවලින් එකම බැතිමතෙකුවත් නොසෙල්වී සිටියේ බුද්ධාලම්බන ප්‍රීතියෙන් ඔද වැඩීය. වැස්සත් සමඟ මුළු පරිසරයම සිහිල් බවක් ඇති කරවූයේ චූඩාමාණික්‍යය පැලඳවීමට අවු රශ්මිය බාධාවක් වෙතැයි ස්වභාව ධර්මය සිතුවා විය හැකි ය. සුදෝ සුදුවතින් පැමිණි බෞද්ධ ජනයා දැඩි වර්ෂාව නොතකමින් පෙළ ගැසී සාධුකාර දී මුළු වා තලයම සාධු හඬින් දෝංකාර නංවන්නට විය.
රුවන්මැලි මහා සෑයට චූඩාමාණික්‍යයක් පමණක් නොව විශ්වපාරමී පදනම මඟින් අති නවීන භූගත විදුලි රැහැන් පද්ධතියක් සවි කිරීමට පියවර ගත් අතර, මීට පෙර චූඩාමාණික්‍යය ආරක්ෂාව සඳහා අකුණු සන්නායක සවි කර තිබුණේ ධාතු ගර්භයට පමණයි. වර්තමාන චූඩාමාණික්‍යය සවි කිරීමේ දී අකුණු සන්නායකයක් සවි කර ඇත්තේ මුළු පුණ්‍ය භූමියම ආවරණය වන පරිදි මෙන්ම අඩි 07ක් දක්වා උසකට අකුණු සැර සඳහා ආරක්ෂක වළල්ලක් ලෙසිනි.
25 වැනි දින පැලඳවූ චූඩාමාණික්‍යය මහජනතාවට දැකබලාගැනීම සඳහා නිරාවරණය කරනු ලැබුවේ 26 වැනි දින උදෑසන ය. චූඩාමාණික්‍යය දැකබලා වැඳපුදාගැනීමට රැයපහන් වන තුරු දහස් ගණන් බැතිමතුන් බලාසිටියේ චූඩාමාණික්‍යය මොහොතකටවත් තනි නොකරමිනි. බැතිමතුන් සඳහන් කර සිටියේ මහත් ආනිසංස සහිත උතුම් පූජාවක් සිදු කිරීමට අවස්ථාව ලැබුණු බවයි.
වසර 100කට වඩා බලසම්පන්න පවතින චූඩාමාණික්‍යයේ පාදමට රන් කිලෝ 28ක් යොදා ඇති අතර, අගනා මැණික් 4300ක් මෙන්ම ඕස්ට්‍රියාවෙන් ගෙන්වන ලද වටිනා පළිගුවක් යොදා ඇත. අවු රශ්මියෙන් හැරෙන්නට වෙනත් කිසිදු පාරිසරික ගැටලුවලට මුහුණ නොදෙන ස්ථානයක් වූ අනුරාධපුරය වැනි පුණ්‍ය භූමියක රුවන්මැලි මහා සෑය නිර්මාණය වීම අපේ පිනකි.
26 වන දින අනුරාධපුරයට අලුත් ඉරක් පායා ඇති සෙයක් දැනුණේ උදෑසන 9.54ට යෙදුණු සුබ මොහොතින් චූඩාමාණික්‍යය නිරාවරණය කළ මොහොතේය. මීට ඉහත දී කොත් වහන්සේ මත එක් එක් කාලවලදී ආලේප කර තිබෙන්නේ පිරිසිදු රත්තරන් නොවන බවට දැන් පැහැදිලිය. චූඩාමාණික්‍යයේ වැඩ සිටි කොත් වහන්සේ තඹ කොටස්වලින් නිර්මාණය කර තිබූ අවධියක වර්තමානයේ දී රත්තරන්, මැණික් උපයෝගී කරගෙන නිර්මාණය කර තිබේ.
රජරට ගොවියන්ට වර්ෂාව තදින්ම අවශ්‍ය වූ මොහොතක 22 වන දින සවස් කාලයේ දී ඇද හැලෙන්නට පටන්ගත් වර්ෂාව මේ මොහොත වන තෙක් පතිත වෙමින් පවතී. චූඩාමාණික්‍යයේ අනුහසින් වර්ෂාව පතිත වන බව රජරට වැසියන්ගේ අදහසයි. සිරිපොද මල් වැස්සේ කොත් වහන්සේ මත පලඳනු ලැබූ චූඩාමාණික්‍යය එසේ නිරාවරණය වූයේ රජරටට මෙන්ම මුළුමහත් රටටම ආලෝකයක් ලබා දෙමින් ය.
නිරාවරණය වන මොහොතේ සාධුකාර හඬ මැදින් අප දුටුවේ පහන් සංවේගය උපදවාගත් ඇත්තන්ගේ දෙනෙත්වල සතුටු කඳුළු ය. සමහර උවැසි උවැසියෝ දෙනෙත් අගින් ගලා ආ කදුළු පිස නොදමා ගලා යන්නට ඉඩ හැ‍ර බලාසිටියහ.
රුවන්මැලි මහ සෑයේ භෞතික ලක්ෂණ කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ හොත් උසින් අඩි 308 (103 මීටර්) සහ අඩි 942 (287.1 මීටර්) විශ්කම්භයකින් යුක්ත මෙය ලෝකයේ දැනට පවතින උසම ස්මාරක අතරික් එකකි. ගර්භයේ මූල වටා ප්‍රමාණය අඩි 708කින් සමන්විත ය. අන්වර්ත නාම කීපයකින් එම පුණ්‍ය භූමිය හැඳින්වුවත් මේ වන විට සියලු ජනයාගේ මතකයේ රැඳි ඇත්තේ රුවන්මැලි මහා සෑය නමිනි.
මීට අවුරුදු 2200කට පමණ පෙර ඉදි කළ රුවන්මැලි සෑය කාලයක් ඉක්ම ගිය තැන බෞද්ධයන්ගෙන් ගිලිහී ගියේ එකල විටින් විට වෙනත් ජාතිකයක් ලංකාව ආක්‍රමණය කිරීමෙනි. කුමන කරුණක් පදනම් කරගෙන වුවත් මෙම ස්ථානය හඳුනාගත් පසුව එදා මෙදා තුර බෞද්ධ ජනයාගේ හදවත බවට පත් වූයේ නිරායාසයෙනි. නව ජනාධිපතිවරයාගේ දිවුරුම් දීම ද සිදු වූයේ රුවන්මැලි මහ සෑ භූමියේ සිට ය.
දශක ගණනක සිට රුවන්මැලි සෑය නොකඩවා ආරක්ෂා කරමින් ප්‍රතිසංස්කරණය කළ පරපුරේ පින්වන් හතරවැනි පරම්පරාවේ නියමුවන් ලෙසින් විශ්වපාරමී පදනම හැඳින්වීමට පුළුවන. පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට එම පදනම බෞද්ධ ස්ථාන ප්‍රතිසංස්කරණය කරමින් කරන්නා වූ මහගු සේවය බැතිබර ලෙසින් සිහිපත් කළ යුතු ය.
