පසුගිය අප්‍රේල් 21 වැනි දින එල්ල වූ මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ ප්‍රහාරයන් සඳහා නායකත්වය දුන් සහරාන් නිශ්චිතව ම මිය ගියාද යන සැකය බොහෝ දෙනකුට ඇති වූයේ සාමාන්‍යයෙන් නායකත්වය දෙන කෙනකු මරාගෙන මැරෙන ප්‍රහාරයකට නොයන නිසා ය. එහෙත් සහරාන් නිශ්චිතව ම මිය ගිය බව විද්‍යාත්මකව තහවුරු විය. එය විද්‍යාත්මකව තහවුරු කරනු ලැබුවේ සහරාන්ගේ බිරියගේත් දියණියගේත් රුධිර සාම්පල ගෙන ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂාවට ලක් කිරීමෙනි. එපමණක් නොවේ. මෙකී බෝම්බ ප්‍රහාරවලින් මිය ගොස් හඳුනාගත නොහැකිව තිබූ මළසිරුරු සහ කොටස් ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂාව මඟින් අනන්‍යතාව තහවුරු කරනු ලැබීය. මීට අමතරව සුනාමි ව්‍යසනයේදී මවුවරුන් කීපදෙනකු විසින් උරුමකම් පෑ අභිලාෂ් සිඟිති දරුවාගේ සැබෑ මවුපියන් සොයා ගෙන අභිලාෂ්ව භාර දෙනු ලැබුවේ ඩී.එන්.ඒ. තාක්ෂණයට පින්සිදු වන්නටය. මේ අනුව ඩී.එන්.ඒ. ජාන තාක්ෂණය අපේ රටට නුහුරු නුපුරුදු දෙයක් නොවේ.
2002 වර්ෂයේ මෙරටට හඳුන්වා දුන් ඩී.එන්.ඒ. තාක්ෂණය උපයෝගි කර ගනිමින් අනන්‍යතාව තහවුරු කිරීම මුලින් ම ආරම්භ කළේ කොළඹ ජීන්ටෙක් ආයතනයයි. මේ වන විට මෙය රජයේ රස පරීක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ද සිදු කෙරේ. ඉන්පසුව ඩී.එන්.ඒ. මඟින් සත්වයින්ගේ අනන්‍යතාව තහවුරු කිරීම ජීන්ටෙක් ආයතනය විසින් මීට වසර 5කට පමණ පෙර ආරම්භ කළේය. විශේෂයෙන් ගවයන්ගේ අනන්‍යතාව තහවුරු කර අයිතිකරුවන්ට භාරදීම, අලි හඳුනාගැනීම වැනි අධිකරණමය කටයුතු සඳහා සතුන්ගේ ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂණ යොදා ගැනිණි.
මේ වන විට ජීන්ටෙක් ආයතනය තවත් පියවරක් ඉදිරියට තබා තිබේ. ඒ ශාක විශේෂ හඳුනා ගැනීම සඳහා ඩී.එන්.ඒ. තාක්ෂණය යොදා ගැනීමයි. මාස 3කට අධික කාලයක් තිස්සේ සිදු කළ පරීක්ෂණ කටයුතු දැන් සාර්ථක අයුරින් අවසාන අදියරට පැමිණ තිබේ. තව නොබෝ දිනකින් ඩී.එන්.ඒ. තාක්ෂණය මඟින් ශාක අනන්‍යතාව තහවුරු කිරීමේ ක්‍රමවේදය අධිකරණ කටයුතු සඳහා යොදා ගත හැකිය. මෙය ලංකාවේ සිදු කෙරෙන්නේ ප්‍රථම වතාවටය. එහෙත් ලෝකයේ මෙම තාක්ෂණය උපයෝගි කර ගනිමින් නඩු විසඳා තිබේ.
1992 ඇමෙරිකාවේ ඇරිසෝනා ප්‍රාන්තයේ භූමියක කාන්තා මළසිරුරක් හමු විය. ඇය දූෂණය කර මරා දමා තිබිණි. එහෙත් කවුරුන් විසින් මෙය සිදු කළාදැයි සොයා ගැනීමට කිසිදු හෝඩුවාවක් තිබුණේ නැත. එය අබිරහසක් ම විය. මළසිරුර තිබූ ස්ථානයේ කරල් සහිත ගසක් පමණක් තිබිණි. මේ අතරවාරයේදී ට්‍රක් රථයක තිබී එකී ගසේ ඇති කරල්වලට සමාන කරල් 2ක් හමු විය. ට්‍රක් රථයේ රියැදුරු පොලිස් භාරයට ගෙන ප්‍රශ්න කළ විට ඔහු කිසිම විටෙක මළසිරුර තිබූ ප්‍රදේශයට නොගිය බවත් ඔහු ඒ ගැන කිසිවක් නොදන්නා බවත් පුන පුනා පවසා තිබිණි. අවසානයේදී එරට අධිකරණය විසින් ට්‍රක් රථයෙන් හමු වූ කරල් සහ මළසිරුර අසල ගසේ ඇති කරල් සංසන්දනය කිරීමට ඩී.එන්.ඒ. තාක්ෂණය යොදා ගන්නා ලෙස උපදෙස් දෙනු ලැබිණි. එම කරල් කදිමට ගැළපුණි. ශාක විශේෂවල අනන්‍යතාව තහවුරු කිරීම සඳහා ඩී.එන්.ඒ. තාක්ෂණය උපයෝගි කර ගත් ලෝකයේ ප්‍රථම අවස්ථාව ලෙස මෙය ඉතිහාසගත විය. එයින් මිනීමරුවා කොටු කර ගැනීමට ද හැකියාව ලැබිණි.
“ඩී.එන්.ඒ මඟින් ශාක හඳුනාගැනීමේ තාක්ෂණය ලෝකයේ තිබුණත් ඒ තරම් ව්‍යාප්ත වෙලා නැහැ. වැඩිපුර සිද්ධ වෙන්නේ ඩී.එන්.ඒ. මඟින් මනුෂ්‍ය අනන්‍යතාව තහවුරු කිරීම. සමහර වෙලාවට අපිට මනුෂ්‍ය අනන්‍යතාව තහවුරු කරන්න ගස්වල පත්‍ර මත වැටුණු රුධිර බින්දු ගෙනත් දෙනවා. එහෙම වෙලාවට මට හිතෙන දෙයක් තමයි රුධිරයට අමතරව ගහේ පත්‍රවල ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂා කරලා අපිට අපරාධය ගැන තොරතුරු හොයා ගන්න පුළුවන් නම් කොයි තරම් හොඳ ද කියලා. උදාහරණයක් හැටියට 
මළසිරුරක ඇඳුම්වල තණකොළ තිබුණා කියලා හිතමු. ඒ තණකොළ මළසිරුර තිබුණ ස්ථානයේ තණකොළ එක්ක සංසන්දනය කරලා බලන්න හැකි නම් ඒ තැනැත්තාව මරා දාලා තියෙන්නේ එතැනමද වෙනත් තැනක මරලා මෙතැනට දැම්මාද වගේ තොරතුරු හොයා ගන්න පුළුවන්. ඒ නිසයි අපරාධ පරීක්ෂණයකදී ශාකවල විද්‍යාත්මක භාවිතය ගැන පරීක්ෂණ කළොත් හොඳයි කියලා හිතුවේ. ලංකාවේ මේ සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණ කරලා නැහැ. අපි තමයි ලංකාවේ ප්‍රථම වතාවට ශාකවල ඩී.එන්.ඒ. ගැන පරීක්ෂණ කරන්නේ.” යනුවෙන් සඳහන් කළේ ජීන්ටෙක් ආයතනයේ අණුක වෝහාරික අංශයේ විද්‍යාඥ, ආචාර්ය රුවන් ඉලේපෙරුම ය.
ආචාර්ය රුවන් ඉලේපෙරුම මෙම පරීක්ෂණ කටයුතු අණුක වෝහාරික අංශයේ සේවය කරන විද්‍යාඥ දුලාන් තාරකට භාර දුන්නේ, දුලාන් උද්භිද විද්‍යාව වි‍ෂයෙන් විශේෂ උපාධි ලබා ඉන් අනතුරුව එම අංශයෙන් වැඩිදුර උසස් අධ්‍යයන කටයුතු සිදු කර තිබෙන නිසා ය.
අපරාධ පරීක්ෂණයකදී ශාකවල විද්‍යාත්මක භාවිතය හඳුන්වනු ලබන්නේ වෝහාරික උද්භිද විද්‍යාව (Forensic Botany) යනුවෙනි. පරාග විද්‍යාව, රුක්වළලු කාල නිර්ණය කිරීමේ විද්‍යාව, ශාක වර්ගීකරණ විද්‍යාව, අණුක ජීව විද්‍යාව යනාදි වශයෙන් අංශ ගණනාවක් වෝහාරික උද්භිද විද්‍යාවට අයත් වේ. ශාකමය අපරාධ විද්‍යාව හෙවත් ශාකවල ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂා කිරීම අයත් වන්නේ අණුක ජීව විද්‍යාවට ය. මේ සඳහා ඩී.එන්.ඒ. ඇඟිලි සලකුණු තාක්ෂණය (DNA Finger printing) සහ ඩී.එන්.ඒ. තීරු කේතකරණය (DNA Barcoding) යොදා ගනී. ඩී.එන්.ඒ. මඟින් ශාක විශේෂ හඳුනාගැනීම ප්‍රයෝජනවත් වන ප්‍රධාන අවස්ථා 3ක් හඳුනා ගත හැකිය. ඒවා නම්
(I) මත්ද්‍රව්‍යවල ප්‍රභවය හඳුනාගැනීම
(II) ශාකසාර යොදා නිෂ්පාදිත භාණ්ඩවල ශාක කොටස් හඳුනා ගැනීම
(III) අපරාධ විද්‍යාවේදී ශාකමය කොටස් හඳුනා ගැනීම
මීට අමතරව පරිසර විද්‍යාඥයන්ට ශාක හඳුනා ගැනීමටත් වර්ගීකරණය කිරීමටත් ශාකමය අපරාධ විද්‍යාව ප්‍රයෝජනවත් වේ.
“ශාකවල අණුක ජීව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණ කරන විට මම ප්‍රමුඛත්වය දුන්නේ මත්ද්‍රව්‍යවල ප්‍රභවය හඳුනාගැනීම කියන කාරණාවට. එයින් අදහස් කරන්නේ නැහැ ශාකමය අණුක කොටස් හඳුනාගැනීමෙන් අනෙක් ප්‍රයෝජන ලබා ගන්න බැහැ කියලා. අපට ඒ දේවලුත් කරන්න පුළුවන්. ඒත් අපේ රටේ වැඩි වශයෙන් කතාබහට ලක්වෙන කාරණාවක් තමයි කංසා හේන් වැටලුවා, ගිනි තිබ්බා, ගංජා ළඟ තියා ගත්තා වගේ දේවල්. සාමාන්‍යයෙන් කංසා හේන් හඳුනා ගන්නේ රූපමය 
වශයෙන්. ඒ හැර රසායනික සංයුතිය අනුව රසායන විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණයක් කරලා හඳුනා ගන්නවා. ඒත් වේළුණු කොළ ටිකක් කුඩු ටිකක් ගෙනාවොත් කොහොමද හඳුනාගන්නේ කියන ගැටලුව පැන නගිනවා. රසායනික සංයුතිය අනුව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණයක් කරන්නනම් වැඩි ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වෙනවා. ඒත් අණුක ජීව විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණය, නැතිනම් ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂණයට චූටි කෑල්ලක් තිබුණම ප්‍රමාණවත්. ඒ නිසා මත්ද්‍රව්‍ය හඳුනා ගැනීමේදී ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂණ යටතේ හඳුනාගැනීම වඩාත් පහසුයි. එය 100%ක් නිවැරදියි. මේ වන විට අපේ පරීක්ෂණ සාර්ථක වී තිබෙනවා.” යනුවෙන් පැවසුවේ ජීන්ටෙක් ආයතනයේ අණුක වෝහාරික අංශයේ විද්‍යාඥ දුලාන් තාරකය.
ආචාර්ය රුවන් ඉලේපෙරුමගේ අධීක්ෂණය යටතේ කටයුතු කරන විද්‍යාඥ දුලාන් තාරක, ප්‍රථමයෙන් ම සිදු කළේ ඩී.එන්.ඒ. ඇඟිලි සලකුණු තාක්ෂණය මඟින් ශාකවල ඩී.එන්.ඒ. ඛණ්ඩ රටාවක් ලබා ගැනීමයි. ඉන් අනතුරුව තීරු කේතක තාක්ෂණය මඟින් ශාකවල අණුක ජීව විද්‍යාත්මක තොරතුරු විශේෂ මට්ටම දක්වා හඳුනා ගැනීමට පරීක්ෂණ කටයුතු සිදු කරනු ලැබීය. මෙහිදී පරීක්ෂණ කටයුතු සඳහා අවශ්‍ය උපදෙස් සහ සහාය, ශාකමය අපරාධ විද්‍යාව සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණ කළ විදේශීය විද්‍යායතන මඟින් ලබා ගැනීමට අමතක කළේ නැත. ෙම් වන විට එම පරීක්ෂණයේ සාර්ථක ප්‍රතිඵල ළඟා කර ගැනීමට හැකි වී තිබේ. කංසා, කේරළ ගංජා සම්බන්ධයෙන් සිදු කළ මෙම පරීක්ෂණ කටයුතු වලට පොලිස් මත්ද්‍රව්‍ය කාර්යාංශය උදව් කළ බව විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතුය.
ශාකමය ප්‍රභවයන් සහිත නීති විරෝධි මත්ද්‍රව්‍ය හඳුනාගැනීමට අමතරව කැපීමට තහනම් කර ඇති වල්ලපට්ටා වැනි ශාක හඳුනා ගැනීම, මෙරටින් පිටරටට ගෙනයන දුර්ලභ ශාක කොටස් හඳුනාගැනීම, වඳ වී යන ශාක කොටස්වල අනන්‍යතාව තහවුරු කර ගැනීම යනාදි විවිධ අවස්ථාවලදී ශාකමය ප්‍රභවය හඳුනාගැනීම සඳහා ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂා කිරීම යොදා ගත හැකිය.
අපරාධ පරීක්ෂණයකදී අපරාධ ස්ථානය, සැකකරු හා වින්දිතයා සම්බන්ධ කර ගැනීම සඳහා ශාකමය සාක්ෂි යොදා ගත හැකිය.
“අද වෙ‍ෙළඳපොළේ ශාකසාර අඩංගු නිෂ්පාදන රාශියක් අලෙවි වෙනවා. ඒවායේ ඇත්තටම ඒ කියන ශාකමය ද්‍රව්‍ය අඩංගු වෙලා තියෙනවාද, එහෙම නැතිනම් ජාන විකරණය කරලා සකස් කරපු නිෂ්පාදනයන් ද කියලා අපිට අණුක ජීව විද්‍යාව මඟින් ඔප්පු කරන්න පුළුවන්. ශාකමය අනන්‍යතාව ඩී.එන්.ඒ. මඟින් සනාථ කිරීමේ තාක්ෂණය අපේ රටට හඳුන්වා දීමෙන් ලබා ගත හැකි තවත් එක් ප්‍රයෝජනයක් හැටියට එය සඳහන් කරන්න පුළුවන්.” යනුවෙන් විද්‍යාඥ දුලාන් තාරක පෙන්වා දුන්නේය.
එහෙත් ශාකමය ප්‍රභවයන්ගේ ඩී.එන්.ඒ. හඳුනා ගැනීමේදී මුහුණදීමට සිදුවන එක් අභියෝගයක් තිබේ. ඒ, ගස් දෙමුහුන් වීමේ අවදානම් තිබීම ය. එහෙත් කලාතුරකින් සිදු වන ගස් දෙමුහුන් වීම ගැන සිතා ශාකවල ඩී.එන්.ඒ. පරීක්ෂාව මඟින් අනන්‍යතාව තහවුරු කිරීමේ විද්‍යාව බැහැර කළ යුතු නැත. එය අධිකරණයට, පරිසර විද්‍යාඥයන්ට, වෙළෙඳ ප්‍රජාවට සහ පාරිභෝගිකයන්ට ඉතා වැදගත් වනු නො අනුමානය.
