* මෙතැනට පිටින් ආහාර ලැබෙන්නේම නැහැ.
* රෑට හයියෙන් රේඩියෝ එක දමා නොතිබ්බොත් බය වෙනවා.
කළුතර කටුකුරුන්දේ රීටා පෙරේරා සොයුරිය තම සැමියාගේ වියෝවෙන් පසු ඇගේ දිවිය දුගී දුප්පතුනට හා අසරණයන් සඳහා කැප කළා. රෝගීන්ට ඇප උපස්ථාන කළා. දිනක් ආරෝග්‍ය ශාලාවකින් ටිකට් කපා ගත් රෝගියකුට යෑමට තැනක් හෝ බාර ගැනීමට ඥාතියකු හෝ නොමැති බව දැන රෝගියාට තම ගෙදර ආලින්දයේ ඉදුම් හිටුම් දී තිබෙනවා. 1983 ජනවාරියේදි තමයි පළමු මාක් ශ්‍රි නිවෙස ආරම්භ කර තිබෙන්නේ. ඉන් පසුව දිනෙන් දින රෝගීන් ඇයගෙන් උදව් පතා පැමිණ තිබෙනවා. ඒ කිසිවකු ඇය හරවා යවා නෑ. නිවෙසේ ඉඩ ප්‍රමාණවත් නොවෙද්දී පොල් අතු මඩුවක් ගෙදර මිදුලේ සාදා අසරණවූවන් එහි රඳවා ඇප උපස්ථානකර තිබෙනවා. එහෙම තමයි මාක් ශ්‍රි ආයතනය ආරම්භකර තිබෙන්නේ. ඉන් පසුව කලක් යද්දි අසරණවූවන්ගේ ප්‍රමාණය තවත් වැඩි වෙලා. ඒ බව ගරු ජුලියන් තිසේරා පියතුමාට සැලවීමත් සමග (කළුතර කටුකුරුන්ද මීසම් සේවක පියතුමා) මෙම නිවෙසට උදවු උපකාර ලබා දී එහි නේවාසික පියතුමා ලෙස මෙතැන විධිමත් ලෙස අසරණ අයට උවටැන් කිරීම ආරම්භ කළා.” මෙසේ පවසන්නේ වත්මනෙහි මෙම ස්ථානය බාර ප්‍රසන්න ක්‍රිස්ටෝපර් පියතුමාය.
එතැන සිටින බොහෝ දෙනකුගේ කන් නොඇසේ. දෑස් නොපෙනේ. කටට කෑමටික ළං කරද්දී කුරුල්ලන් කට අරිනවාක් මෙන් කට හරිති. කුඩා ළමයින්ටත් අන්ත ලෙසින් කැත කුණු සැම තැන තවරා ගනිද්දී ඔවුන් රැක බලා ගැනීමටත් ඔවුන් වෙනුවෙන් පේවී සිටීමටත් වෙනම පිරිසක් උවමනාමය. ඔවුන් පිරිසුදුව තබා ගැනීම ලෙහෙසි නැත.
“නෑදෑයන් මේ වගේ අය නිවාසවලට ගෙනැවිත් දාලා ගියාට පසු බලන්නවත් ආපහු එන්නේ නෑ. එහෙමත් කෙනෙකුගේ තමයි ගෙදරකින් එන්නේ. ඒකත් අවුරුද්දකට වරයි. ඇතැම් දවස්වලට රාත්‍රියට විදුලිය විසන්ධි වූවිට මර හඬ දී කෑ ගසනවා. මේ අය පුරුදුවෙලා තියෙන්නෙ ආලෝකය සහ ශබ්දය අනුව ජීවත්වන්න. ඔවුන්ට දිවා රෑ ගුවන්විදුලිය ශබ්ද නඟා ක්‍රියාත්මකව තබන්න ඕනෑ. එහෙම නොකොළොත් මොවුන් කෑ ගසනවා වටපිටාව දෙවනත් වෙන්න. ඒ වෙලාවට වටපිට අය එය හිරිහැරයක් යැයි කියමින් අපට චෝදනා කරනවා. ඉතින් අපි මොකද කරන්නේ. මේ දරුවන්ට මෙන්ම වැඩිහිටියන්ටත් වැඩි ආයුකාලයක් නෑ. මම හිතන්නෙ ඔවුන් මේ ලෝකෙට ඇවිත් ඉන්නෙ අපිට අපේ ජීවිතවල වටිනාකම කියා දෙන්න”ප්‍රසන්න ක්‍රිස්ටෝපර් පියතුමා පැවසුවේ පසුගිය දිනෙක කළුතර කටුකුරුන්ද මාක් ශ්‍රි නිවෙසට ගොඩ වැදුණු අපට එතැන තොරතුරු විස්තර කරමිනි.
කුඩා විය මෙන්ම මහලු වියද සුන්දරය. කාගේත් ආදරයට හා කරුණාවට ලක්වන්නේ මේ අවධීන් දෙකය. එහෙත් සාරධර්මවලින් පෝෂණය ලැබූ ශ්‍රි ලාංකික සංස්කෘතික සමාජයේ මේ වෙද්දී ඇතැම් දරුවන්ටත් වැඩිහිටියන්ටත් ළමා නිවාස හා වැඩිහිටි නිවාසයන්හි රැකවරණයට ලබා ගැනීමට සිදුව තිබේ. අතීත සමාජයට ආගන්තුකවූ ළමා නිවාස හා වැඩිහිටි නිවාස වත්මන් අවිවේකී හා වෙනස්වන ජීවන රටාව හමුවේ නැතිවම බැරි අංගයක් බවට පත්ව තිබෙන්නේ ඒ නිසායි. එවන්වු ආයතනවලින් සිදුවන සේවය මෙතැකැයි කියා නිමකළ නොහැක්කේ පාරක් පාරක් ගානේ යමින් බස් හෝල්ට්වල හා ගස් යට ගෙවනා ජීවිතවලට සෙවණක් දෙන්නේ මේ නිවාස නිසාය.
මීට දශක කිහිපයකට පෙර වැඩිහිටියාට අපේ සමාජයේ තිබුණේ ඉහළ පිළිගැනීමකි. වැඩිහිටි රැකවරණය ඔවුනට පවුලෙන්ම ලැබුණි. පරම්පරා තුන හතරක සෙනෙහස ලබමින් එදා බොහෝ වැඩිහිටියෝ ප්‍රිතිමත් දිවිය පෙවෙතක් ගත කළහ. එහෙත් අද ඇතැම් වැඩිහිටියෝ සරණ පතා ගෙයක් ගෙයක් පාසා ඇවිද යති. ඔවුන්ට පිහිටක් වන විවිධාකාරයේ නිවාස ඇතත් ඒ අතරින් සැබෑ පිහිටක් ලැබෙනුයේ කෙතරම් සුළු ප්‍රමාණයකින්ද? මන්ද වැඩිහිටි නිවාස කියාගත් බොහොමයක සිදුවන වංචනික ක්‍රියා අප කොතෙකුත් අසා ඇති නිසාය.
වැඩිහිටි නිවාස බොහොමයක් අතරින් කළුතර කටුකුරුන්ද මාක් ශ්‍රි ආයතනයෙන් වැඩිහිටි සහ දරුවන් වෙනුවෙන් සිදු කෙරෙන සත්කාරය සුළු පටු නොවේ.
මේ වෙද්දී මාක් ශ්‍රී නිවාස සංඛ්‍යාව නවයකි. ඒ සියල්ලම පිහිටා ඇත්තේ කළුතර අවට ප්‍රදේශයන්හිය. වර්තමානයේ ළමා නිවෙස් පරිපාලනය ගරු ලෙස්ටර් විජේසූරිය පියතුමා යටතේ සහ
ආබාධිත හා වයස්ගතවූවන්ගේ නිවෙස් පාලනය ප්‍රසන්න ක්‍රිස්ටෝපර් පියතුමා යටතේ ද පවතී. මේ සියලුම නිවෙස්වල ආබාධිත හා අසරණවූවෝ 300කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් වෙති.
මේ සෑම නිවෙසක්ම එකිනෙකට වෙනස්ය. මමා පාපා නිවෙසේ සිටින්නේ ආබාධිත දරුවන්ය. එහි බොහොමයක් ගොඩනැගිලි ඉදිකර ඇත්තේ පිටරට යුවළකගේ මුදල් අධාරයෙනි. ඔවුන් තමන්ගේ අවසන් කැමැත්තට අනුව සියලු දේපළ මේ නිවසට භාර කර මේ වන විට ජීවතුන් අතර නැත. දරුවන් එම දෙපළ ආදරයෙන් අමතා ඇත්තේ ‘මමා හා පපා’ ලෙසය. දැන් ඒ නිවහන හඳුන්වන්නේ ඒ ආදරණීය නමිනි. එහි වෙසෙන දරුවන් අතරින් බොහොමයක් මෙලොව එළියක් නොදකින කිසිම රසක් ගුණක් නොතේරෙන දරුවන්ය. එහෙත් ඔවුන්ට ක්‍රිස්ටෝපර් පියතුමාගේ හඬ පුරුදුය. පියතුමා තමන් දැකීමට එනතුරු ඔවුහු බලා සිටිති.
මේ ආයතනයේ ශාන්ත තෙරේසා නිවෙස වෙන්ව ඇත්තේ මන්ද මානසික වැඩිහිටි කාන්තාවන් වෙනුවෙනි. අප එහි යද්දී ප්‍රසන්න ක්‍රිස්ටෝපර් පියතුමා ද එහි විය. පියතුමා වටකර ගත් කාන්තාවෝ කීප දෙනෙක් එතුමාට දුක් ගැනවිලි ඉදිරිපත් කරමින් සිටියහ. “අනේ පාදර් මගේ නෙට් එක කඩා වැටුණා”
“මේ බලන්න මගේ කකුල තුවාල වෙලා. මාව වැටුණා”
පියතුමා ඒ සැමට ආදරයෙන් සවන් දෙන්නේය. ඔවුන් අස්වසන්නේය. ශාමලී හා එළිසබෙත් මෙතැනට පැමිණ ඇත්තේ ඉතා කුඩා අවදියේය. දැන් ඔවුන් දිවියේ සැඳෑ සමය ගත කරති. ඉමල්කාගේ දෑත් නැත. ඇය පසෙකටවී නිවි සැනසිල්ලේ දෙපයින් පාපිසි ගොතන්නීය. ආබාධිතබව නොතකා කිසියම් කාර්යයක නිරතවන ඇය අන් අයට ආදර්ශයකි.
“පාපිස්සක් ගොතන්න කොතරම් වෙලාවක් යනවාදැයි මම ඇගෙන් විමසුවෙමි. දවස් තුනක් විතර යනවා . කාට හරි කියලා රෙදි ගෙන්න ගන්නවා. මෙහෙට එන අය පාපිසි ගන්නවා. මේ වැඩ ඉගෙන ගත්තෙ මෙහෙට එන ගුරුවරියගෙන්. ඇය තමයි අපට මල් හදන්න, පාපිසි ගොතන්න කියල දුන්නේ”
ඒ අතරේ තවත් තරුණියක් අප වෙත එන්නීය. “අක්කා මොනවද අපට ගෙනාවේ මාල ගෙනාවේ නැද්ද?” ඇය විමසයි. “ආපහු එනකොට මාලයි, වළලුයි ගේන්නකෝ” ඒ ඔවුන්ගේ ආසාවන්ය.
මොවුන්ද අප අතර සිටින අපේම සොහොයුරු සොහොයුරියන්ය. මවුපිය නෑදෑ ආදරය රැකවරණය නොමැතිව ගෙවන ජීවිතයකට මේ අය දැන් පුරුදුව සිටිති. ඔවුන් එතැන ජීවිතය ගෙවන්නේ සැනසිල්ලෙනි. එක්ව අහර පිසිති. එකිනෙකාට උදවු කර ගනිති. ලෙඩට දුකට පිහිට වෙති. මේ අයට වෙන සරණක් නැත. ඔවුන්ගේ නඩත්තුව සුළුපටු නොවේ. එයට ගන්නා වෙහෙස සිතා ගැනීමට පවා අසීරුය. අසීරුතා රැසක් මැද වුවද සියලු නිවාස පවත්වා ගෙන යෑම සිය අරමුණ බව පියතුමා පවසයි.
“ඇත්තම කියනවනම් මේ නිවාස පවත්වාගෙන යෑම ඉතාම අසිරුයි. මේවාට පිටින් ආහාර පාන ලැබෙනවා අඩුයි. ඇතැම් නිවාසවලට ලැබෙන්නෙම නැහැ. නිවාස නවයට මසකට ලක්ෂ තිස්පහකට වැඩි මුදලක් වැය වෙනවා. මේ අයට ආහාර, බෙහෙත් හා ඇඳුම් ඇතුළු සියලු සනීපාරක්ෂක පහසුකම් සැලසිය යුතුයි. මෙහි සිටින සියලු දෙනාම රෝගීන්. ඔවුන්ට බෙහෙත් අවශ්‍යයි. ඒ සඳහා රජයේ රෝහල්වල ක්ලිනික්වලට රැගෙන යන්න ඕනෑ. ඒ සඳහා වෙනමම වාහනයක් අවශ්‍යයි. මම වගකිව යුත්තන්ගෙන් කිහිපවරක්ම ඉල්ලුවා නිවාස නවයට එකදිනක ඇවිත් මසකට වරක් ක්ලිනික් එකක් ලබාදෙන්න කියා. තවමත් ඒ ඉල්ලීම ඉටුවුණේ නැහැ.
පෑවිල්ල කාලෙට අපට වතුර නැතිව යනවා. නිවාස පිරිසිදු කිරීමටවත් කිසිවකු ඉදිරිපත්වන්නේ නැහැ.බොහෝ වෙලාවට වැඩක් පලක් කරගන්න පුළුවන් අය අනිත් අයට උදවු කරනවා. එහෙමවත් බැරි අය පිරිසිදු කරවන්න කන්‍යාරාමවල සොයුරියන් ගෙන්වනවා. මම පුළුවන් විදිහට දන්න කියන අයට කියා වියළි ආහාර ගෙන්න ගන්නවා.” පියතුමා අපට ශීතකරණය හැර පෙන්වයි. එහි නොයෙක් වර්ගයේ ආහාර පානය. මේවා නොලැබුණොත් මොවුන් සාගින්නේය. බස් හෝල්ට්වල, මහා මාර්ගවල දමා ගිය මේ දරුවන්ට අපි අනුකම්පා කළ යුතු වෙමු.
ඔවුන්ට බත් කටකින් හෝ පිහිටක් වෙන්න ඔබටත් හැකියාවක් තිබේනම් එය මහඟු පින්කමකි. ළමා හා වැඩිහිටි දිනය යනුවෙන් ලේබල් අලවා උත්සව පැවැත්වීමෙන් මේ අසරණවූවන්ගේ කුස පිරෙන්නේ නැත. මොවුන් ඔබ එනකම් බලා සිටින්නේ කන්නට යමක් ගෙන එතැයි යන අපේක්ෂාවෙනි.
ඔවුන්ට පිහිටවීමට ඔබටත් හැකිය. දුරකථනය - 0777922009
නයනා වෑත්තෑව
ඡායාරූප- ශාන් රූපස්සර
